Met de nieuwe BIM-wet kan de Staatsveiligheid misschien ook uw telefoon tappen, uw slaapkamer filmen, uw computer hacken of uw bankrekeningen controleren. De wet verschijnt begin maart in het staatsblad, en wordt in september van kracht.
Criticasters vrezen dat hij zal leiden tot ongecontroleerd gebruik van bijzondere inlichtingentechnieken. Aan overheidskant leeft de overtuiging dat de Belgische controle op misbruiken de scherpste van Europa is.
Als u op een dag, ergens aan een tapkast, een robbertje bekvecht met een agent van de Staatsveiligheid, speurt u volgens privacykruisvaarders vanaf dit najaar best even naar verborgen cameraatjes bij het binnentreden van uw slaapkamer. Of u let tijdens aangebrande telefoontjes best nog meer dan anders op de krak die een telefoontap kan verraden.
Want vanaf september kunnen agenten van de Staatsveiligheid in bepaalde omstandigheden uw slaapkamer observeren zonder dat u daar iets van merkt. Ze kunnen uw computer hacken, of met de medewerking van uw bank uw rekeningen checken en uw kluizen controleren. Dat alles met dank aan de wet op de bijzondere inlichtingenmethodes (BIM), die deze of volgende week in het staatsblad moet verschijnen, en zes maanden later definitief van kracht wordt.
De BIM-wet, die op 4 februari door de koning getekend werd, geeft de Belgische Veiligheid van de Staat en de militaire inlichtingendienst ADIV meer armslag in hun strijd tegen terroristen, bedrijfsspionnen, buitenlandse intriganten, schadelijke sekten en criminele organisaties. Vandaag mogen die inlichtingendiensten alleen de zogenaamde gewone methodes gebruiken om terreur en georganiseerde criminaliteit te bestrijden: de verkeersregels overtreden, eventueel een valse naam gebruiken, gegevensbanken van de overheid doorzoeken en speuren naar aanwijzingen van misdrijven op publiek toegankelijke plaatsen.
In de loop van september, zes maanden nadat de BIM-wet in het staatsblad verschenen is, zullen de inlichtingendiensten gebruik mogen maken van specifieke en bijzondere inlichtingenmethodes om complotten tegen het algemeen belang te kunnen indijken. Zij het in principe alleen als de klassieke manieren om inlichtingen te verzamelen niet volstaan.
Op eenvoudige vraag van de administrateur-generaal van de Staatsveiligheid of de militaire inlichtingendienst zullen ze dan de bestemmelingen en de afzenders van uw briefwisseling mogen identificeren. Of de herkomst van uw e-mails. Ze zullen u door telelenzen mogen observeren op publieke plaatsen, en de plekken waar u geweest bent ‘met technische hulpmiddelen’ mogen doorzoeken.
En als die zoektocht niet genoeg aanwijzingen oplevert, kunnen ze ook overgaan tot het gebruik van ‘uitzonderlijke inlichtingenmethodes’, en camera’s in uw slaapkamer plaatsen, of in het kabinet van uw dokter of uw advocaat. Ze kunnen uw huis zonder uw toestemming doorzoeken, uw woning observeren en uw brieven, kluizen en bankrekeningen doorploegen.
De inlichtingendiensten schreeuwen dat ze die uitbreiding van hun bevoegdheden nodig hebben om efficiënt te kunnen werken. “Met de BIM-wet zullen we eindelijk beschikken over dezelfde middelen als de omringende landen”, liet administrateur-generaal Alain Winants noteren.
Herman Matthijs, een VUB-prof die van inlichtingendiensten zijn specialiteit heeft gemaakt, treedt hem daarin bij. “De inlichtingendiensten in de ons omringende landen”, zegt Matthijs, “hebben al jaren toegang tot zulke technieken om hun werk te doen.” Lees: de Belgische inlichtingendiensten zijn altijd het kneusje van de Europese intelligence geweest.
Maar advocaten noemen de nieuwe wet een blanco cheque voor agenten die huiszoekingen willen uitvoeren, infiltraties verrichten en bijzondere opsporingsmethodes willen misbruiken. Ze vinden de BIM een gedrocht dat fundamentele grondrechten als de onschendbaarheid van de woning op de helling zet.
Het probleem zit in de controle op het gebruik van de nieuwe technieken. Hugo Vandenberghe, de CD&V-senator die mee aan de nieuwe wet geschreven heeft, vindt die ‘Europese top’. Inlichtingendiensten die gebruik willen maken van de verregaande onderzoekstechnieken moeten eerst de top van ADIV of de Staatsveiligheid overtuigen, en daarna toelating krijgen van een Bijzondere Commissie van drie (politiek benoemde) magistraten. Die commissie kan haar toelating op elk moment ook weer intrekken.
“Nederland, Luxemburg, Frankrijk en Duitsland zijn veel minder streng dan wij”, zegt Vandenberghe. “Enkel de Britten kijken even streng op de gebruikte methodes toe.”
Maar advocaten vrezen dat de voorziene controle niet zal volstaan, omdat ze enkel zal kijken of de vormvereisten vervuld zijn. Bovendien vrezen ze dat de onderzoeken die doorstromen naar het parket, niet op hun wettelijkheid getoetst zullen kunnen worden. “Ik hoop dat de Orde van Vlaamse Balies (een advocatenfederatie, FD) de dag dat de BIM-wet verschijnt naar het Europees Hof trekt om dat gedrocht zo snel mogelijk te laten vernietigen”, fulmineert de Gentse strafpleiter Walter Van Steenbrugge.
Bron » De Morgen