Vragen bij De Bende: is onze veiligheid wel in goede handen?

Voor de generatie die in de jaren 80 opgroeide, was de Bende van Nijvel een levende nachtmerrie. De aanslagen waren niet enkel angstaanjagend omwille van hun brutaliteit, maar ook omwille van hun herkenbaarheid. De dode slachtoffers waarmee het avondjournaal ons confronteerde lagen bebloed op de vloer van warenhuizen waar wij allemaal gingen winkelen, de met kogels doorzeefde wagens op de Delhaize-parking waren dezelfde als die van onze buren en het feit dat de regering besliste om scherpschutters op de daken van warenhuizen te plaatsen zorgden voor een onwezenlijke atmosfeer. Het akeligst aspect van de geweldgolf: de moordenaars schoten zelfs kinderen in koelen bloede neer.

Dat die aanslagen maar niet opgehelderd raakten, was moeilijk te vatten. Ondraaglijk eigenlijk. Temeer omdat een aantal onderzoeksjournalisten feiten aandroegen die even concreet als zorgwekkend waren: de bendeleden moesten in kringen van de rijkswacht gezocht worden, meer bepaald de Groep Diane.

België te klein

Dertig jaar later ziet het ernaar uit dat journalisten als Walter De Bock en Hugo Gijsels gelijk hadden. Postume hulde aan hen. C.B., de zogenaamde reus, was tijdens de periode van de aanslagen inderdaad lid van de Groep Diane. Volgens onze informatie vertelde C.B.’s boezemvriend dat eind jaren 90 al aan de onderzoekers, maar de tip bleef blijkbaar zonder gevolg.

Nu brengen Bende-slachtoffer David Van de Steen en C.B.’s broer het onderzoek in een stroomversnelling. De broer van de overleden verdachte doet dat trouwens met een verontrustende boodschap. “Mijn broer is van hogerhand beschermd geweest bij de rijkswacht. (…) Als alles uitkomt zal België te klein zijn.”

Cruciale test

Die uitspraak maakt dat het Bende-onderzoek niet enkel een zoektocht is naar een historische waarheid, maar een cruciale test voor de huidige Belgische rechtsstaat. Want de vragen die opnieuw aan de oppervlakte komen, zorgen opnieuw voor een bijzonder akelig gevoel: Was/is er sprake van een doofpotoperatie? Wie waren de opdrachtgevers? Wat was de finaliteit van de aanslagen? Klopt het dat ook de huidige onderzoekers minder enthousiast werden zodra bleek dat het nieuwe spoor credibel bleek?

Het gerecht zal die vragen met alle middelen moeten onderzoeken en voor heldere antwoorden moeten zorgen. Niet enkel de Belgische rechtsstaat van de jaren 80 staat ter discussie, ook de rechtsstaat anno 2017 zal zijn geloofwaardigheid moeten bewijzen. Want de vraag die hier centraal staat is echt wel cruciaal: is onze veiligheid in goede handen?

Bron » De Morgen | Koen Vidal