Hoe gewelddadig extreemrechts inspiratie haalt bij middeleeuwse tempeliersorde
Blank terrorisme, in naam van het kruis
Even voor zijn raid op de moskee postte de vermoedelijke Quebec-terrorist op Facebook een afbeelding van een ridder met rood tempelierskruis. Ook Anders Breivik verwees naar de orde. De kruisvaarders zijn uitgestorven, maar in extreemrechtse hoofden lijken ze nog te leven.
De kruistochten liggen zowat 750 jaar achter ons, maar toch lijken ze nog steeds populair en actueel in extreemrechtse en xenofobe middens. Alexandre Bissonnette, de vermoedelijke aanslagpleger van Quebec, refereerde ernaar op zijn Facebook-pagina, drie dagen voor de dodelijke raid op de moskee.
En hij is niet de enige extremist die ermee koketteert. De Noorse massamoordenaar Anders Breivik refereerde ernaar in zijn fameuze manifest. Dat werd uitvoerig besproken tijdens zijn proces dat wereldwijd werd gevolgd. Breivik zei toen dat hij deel uitmaakte van een nieuwe groep, met meer dan vijftien gelijkgestemden over heel Europa. En dat ze zich de nieuwe Orde van de tempeliers noemen.
En daar houdt het nog niet op, ook voor andere extreemrechtse, ultranationalistische en xenofobe groepen wordt het stilaan een symbool. De English Defence League (EDF) gebruikt het tempelierskruis als logo.
"Vaak zie je een afbeelding van een blonde maagd, die Europa moet voorstellen, en een ridder met dat typische rode kruis die haar beschermt tegen een karikaturale moslim", beschrijft Willem Wagenaar van de Anne Frank Stichting, die onderzoek voert naar extreemrechts in onze contreien. "Dat soort beelden zie je steeds vaker opduiken bij extreemrechtse en vooral anti-islamitische groepen."
De tempelorde dient dus als symbool, maar waarom? Daarvoor moeten we een paar eeuwen terug in de tijd, naar de kruistochten: de heilige oorlogen die christenen uitvochten tegen de islam ter verovering van Jeruzalem. De orde van de tempeliers beschermde daarin de pelgrims op hun tochten van, naar en in veroverde gebieden.
"De tempeliers hebben de hoogste spektakelwaarde van alle kruisordes. Zij waren de professionals, voor andere kruisvaarders was dat een eenmalige onderneming. De tempeliers waren de christelijke voorhoede. Die titel spreekt natuurlijk aan", verklaart professor Tim Soens, hoofddocent middeleeuwse geschiedenis aan de Universiteit Antwerpen.
"En ook de populaire cultuur speelt mee. De film Kingdom of Heaven (een 'historisch' epos van Ridley Scott, red) is ook bij mijn studenten nog enorm populair. Daarin worden de tempeliers als haviken afgeschilderd. Ze vallen zonder enige reden moslims aan, of die nu gewapend zijn of niet. Historisch heeft dat geen waarde, maar qua beeldvorming natuurlijk wel."
Kort door de bocht: Breivik, Bissonnette en anderen extrapoleren die christelijke voortrekkersrol in de strijd die ze zelf denken te moeten voeren.
Dan Brown-doorslagje
De fascinatie voor de tempelorde lijkt dus een kwestie van white supremacy-iconografie, al is het niet zo makkelijk af te lijnen. Zo worden de tempeliers wel vaker genoemd in Dan Brown-achtige mysteriën. De Heilige Graal is dan vaak niet ver weg. Er wordt ook gefluisterd dat het genootschap, of tenminste zijn erfgenamen, nog altijd zou bestaan.
De geschiedenisboeken spreken dat alvast tegen. "De tempeliers eindigden eind 14de eeuw als ketters op de brandstapel. Tijdens dat proces werden ze van allerhande sodomie en ontheiliging beschuldigd. Dat ligt aan de basis van hun cultus", zegt Soens. De samenzweringsdenkers lijken alvast niet overtuigd dat de orde voltooid verleden tijd is.
De naam en symboliek van die kruisvaarders worden inderdaad nog altijd gebruikt, maar dat ligt waarschijnlijk eerder aan een heropleving dan aan een mysterieus eeuwenoud genootschap. De mythologie rond de gewijde ridders spreekt aan. De voorbije 700 jaar zullen meer dan genoeg groepen zichzelf tempeliers genoemd hebben, met welk deel van de mythe zij zich ook mogen identificeren.
Bron: De Morgen | 2 februari 2017
"Le monde est dangereux à vivre! Non pas tant à cause de ceux qui font le mal, mais à cause de ceux qui regardent et laissent faire." Volg ons via »
Facebook |
twitter |
YouTube