Propvol zitten de gevangenissen. Het hoge aantal mensen in voorarrest drijft mee de druk op. ‘Korte straffen uitvoeren is de enige oplossing om de situatie duurzaam onder controle te krijgen.’

Elke dag verblijven in gevangenissen zoals die van Antwerpen, Brugge of Lantin tientallen tot zelfs honderden mensen meer dan er plaats is. Over alle gevangenissen heen heerst er een overbevolking van minstens 10 procent. Gedetineerden zitten soms met acht in een cel voor vier, meer dan honderdvijftig onder hen slapen op matrassen op de grond. Dagelijkse activiteiten zoals sporten, bezoek ontvangen, de ‘wandeling’ of douchen vinden minder of zelfs niet plaats.

Die overbevolking legt al jaren een hoge druk op de gevangenissen en wie er werkt en leeft. Een belangrijke factor daarin zijn de gedetineerden in voorhechtenis, die zijn opgesloten in afwachting van een uitspraak in hun zaak. Meer dan een op de drie gevangenen zit in die situatie.

‘Met bijna 36 procent gedetineerden in voorlopige hechtenis scoort ons land hoger dan het Europese gemiddelde’, zegt N-VA-Kamerlid Sophie De Wit, die de cijfers opvroeg bij minister van Justitie Vincent Van Quickenborne (Open VLD). Dat Europese gemiddelde ligt op 29 procent. Ook Nederland zit daar ruim boven, Frankrijk en Duitsland zitten er (net) onder.

Succes tegen drugsmaffia

Het kabinet-Justitie is zich zeer goed bewust van de kwestie. ‘Dat hoge aantal mensen in voorhechtenis heeft in sterke mate te maken met de successen in de strijd tegen de drugsmaffia in Antwerpen’, reageert Jan Van der Cruysse, de woordvoerder van Van Quickenborne. ‘Verdachten van georganiseerde misdaad worden meer dan sommige andere profielen in voorhechtenis geplaatst. Door het succes van Sky ECC (waarbij een communicatieysteem van gangsters werd gekraakt, red.) en de volgehouden inspanningen van politie en justitie om de ­cocaïnehandel te beteugelen werden de jongste jaren en maanden veel verdachten in die dossiers opgepakt.’

Maar de successen rond Sky zijn niet de enige verklaring. De voorlopige hechtenissen worden ook steeds langer. De kiem daarvoor ligt ver in het verleden. ‘Dat komt onder andere doordat te weinig korte straffen werden en worden uitgevoerd’, is de analyse van het kabinet-Justitie. ‘In België wordt er sneller dan in de meeste andere landen overgegaan tot voorhechtenis, en dat kun je niet los zien van het feit dat sinds de jaren zeventig korte straffen in ons land niet meer worden uitgevoerd. Magistraten zijn dan sneller geneigd om daders in voorhechtenis te plaatsen, zodat mensen op die manier toch de gevolgen van hun daden ondervinden en de binnenkant van een cel hebben gezien.’

Sinds september vorig jaar worden straffen tussen twee en drie jaar uitgevoerd. Op 1 september van dit jaar komen daar de straffen tussen zes maanden en twee jaar bij. Van Quickenborne hoopt daarmee op een ‘mentaliteitswijziging’ bij Justitie. ‘De situatie zal niet van vandaag op morgen omslaan. Op korte termijn zal de uitvoering van kortere straffen nog meer druk zetten op de gevangeniscapaciteit, maar op lange termijn is het de enige oplossing om de situatie duurzaam onder controle te krijgen.’

Terugkeercoaches

Uit de cijfers die de N-VA opvroeg, blijkt ook dat ruim de helft van de personen in voorarrest niet de Belgische nationaliteit hebben. Van die groep heeft de meerderheid geen verblijfsrecht in ons land. ‘Wie illegaal in het land verblijft en op de koop toe in aanraking komt met het gerecht, hoort nochtans meteen teruggestuurd te worden naar het land van herkomst. Vandaag wordt op die repatriëring amper ingezet. Zo blijft het dweilen met de kraan open’, vindt De Wit.

Dat verwijt spreekt het kabinet-Justitie ferm tegen. ‘De organisatie van de terugkeer van ex-gedetineerden is de bevoegdheid van de staatssecretaris voor Asiel en Migratie. Vorig jaar zijn er 1.522 gedetineerden zonder recht op verblijf van het Belgische grondgebied verwijderd. Dat is vergelijkbaar met de aantallen onder de vorige regering en de vorige staatssecretaris. Het aantal terugkeercoaches van de Dienst Vreemdelingenzaken in de gevangenissen werd verdubbeld.’

Nederlandse gevangenis huren?

‘Minister Van Quickenborne pleit steeds opnieuw voor een straffere Justitie, maar dat zal nooit het geval zijn zolang onze gevangenissen uit hun voegen barsten’, zegt De Wit nog. ‘De N-VA vindt dat we een gevangenis in Nederland moeten huren, zoals de federale overheid deed in het verleden.’

Het kabinet-Justitie zegt die mogelijkheid al te hebben bekeken, maar kwam tot de vaststelling dat ze geen oplossing is. ‘Nederland kampt ook met overbevolking van de inrichtingen en heeft geen personeel meer op overschot.’

Bron » De Standaard | Nikolas Vanhecke

De bodem valt uit onze gevangenissen. Welke gevolgen heeft dat op de meer dan 10.000 mensen die er leven? En waarom doet dat ertoe? ‘Een gevangenisstraf moet de vrijheid beperken, niet het recht op zorg afpakken.’

Kaat Severs werkt als hulpverlener in de Brusselse gevangenissen en Brecht Verbrugghe werkt er als arts. Ze reageren op een onderzoek van De Standaard naar de mensonwaardige situatie in de gevangenis van Sint-Gillis.

Zorg door een luik, ratten in de cel, zelf­doding. De gevangenis van Sint-Gillis lijkt een heel traumatiserende omgeving.

Verbrugghe: ‘Zeker, en dat heeft gevolgen. De meerderheid van de mensen die in de cel terechtkomen, zijn al kwetsbaar. Trauma, armoede, familiale problemen, geen netwerk, verslaving, noem maar op. De gevangenis zal die problemen niet structureel oplossen, maar juist vaak versterken. Gedetineerden zitten bijna de hele dag in de cel. Er is weinig therapie. Als ze dan buiten komen, zijn ze vaak slechter af.’

Severs: ‘Ik zie mensen die al panikeren wanneer ze het gerinkel van sleutels horen. Anderen komen er vrij ongehavend uit. ­Iemand die wordt opgesloten, heeft te kampen met heel wat onbedoelde schade. Je kunt niet meer gaan en staan waar je wilt, dat spreekt voor zich. Maar iemand opsluiten betekent ook dat de persoon al zijn sociale rollen verliest, als vader, als werknemer, als partner. Wie lang in de cel zit, verliest sociale vaardigheden. Dat wreekt zich in de buitenwereld. Er is ook schade bij de partner die thuis zit, of bij ouders die achterblijven. Zij zien hun familielid vervreemden van de buitenwereld en er psychisch op achteruitgaan.’

Verbrugghe: ‘Een gevangenisverblijf veroorzaakt ook medische problemen, fysiek of mentaal. En wie een drugsverslaving heeft zal die moeilijk kwijt geraken in de gevangenis. Er is suïcide en er zijn pogingen tot suïcide. Je bent er getuige van andermans problemen, wat ook trauma kan veroorzaken. Wetenschappelijk onderzoek heeft uitgewezen dat een verblijf in een strafcel de kans op zelfdoding met 15 vermenigvuldigt. Dat is niet verwaarloosbaar.’

Een straf krijgen is toch niet bedoeld om leuk te zijn?

Severs: ‘Onze wetgeving zegt dat een gevangenisstraf de vrijheid moet beperken. Dat wil niet zeggen dat we mensen hun andere grondrechten, zoals het recht op goede medische zorg, onderwijs of ontplooiing mogen afnemen. Toch doen we dat consequent. Je kunt je verliezen in discussies of celstraffen überhaupt wel nuttig zijn. Maar de vraag moet ook zijn: als we mensen opsluiten – want daar gaan we niet mee stoppen – hoe zullen we dat doen op een nuttige manier? Onze gevangenissen doen nu niet wat we willen dat ze doen. Ze ontraden niet en ze rehabiliteren niet. ­Buitenlandse voorbeelden en onderzoek tonen aan dat het beter kan.’

Verbrugghe: ‘Je mag niet vergeten dat een derde van de mensen die in de gevangenis zitten, in voorhechtenis zijn. Zij zijn dus nog niet veroordeeld en komen dan vaak voor maanden in een overvolle gevangenis terecht, zonder zinvolle dagbesteding of therapie. Dat is vragen om problemen.’

Ook voor de penitentiair beambten moet het zwaar werk zijn.

Severs: ‘Ik maak mij daar echt zorgen over.’

Verbrugghe: ‘Het instituut “gevangenis” op zich is gewelddadig. Iedereen die er komt, lijdt daaronder. Ik zag laatst een psychotische man met schouderpijn. Hij zat vier dagen in een isoleercel wegens gedrag in strijd met het tuchtreglement van de gevangenis. Wat blijkt? Zijn schouder was al twee weken uit de kom. Iemand in het cachot kan heel moeilijk opgevolgd worden. Deze werk- en leefomstandigheden doen mensen geweld aan. De vraag is: moeten we de gevangenis menselijker maken? Of moeten we onze energie steken in andere vormen van justitie?’

Wat is zo’n andere vorm dan?

Verbrugghe: ‘Voor mij zijn hulpverlening en zorg verlenen niet compatibel met de huidige organisatie van detentie. Dat geldt zeker voor onze verouderde gevangenissen. Vandaag hebben we ongeveer 70 procent recidive. De gevangenis werkt gewoon niet om een maatschappij veilig te houden. Er is alternatieve detentie, maar we moeten ook durven na te denken over alternatieven voor detentie. Over restauratieve justitie, waarbij ook gekeken wordt naar de noden van slachtoffers, waarbij daders hun verantwoordelijkheid moeten opnemen.’

Severs: ‘Voor zorg heb je ook informatie nodig, ook in de gevangenis. Als iemand die ik begeleid een poging tot zelfdoding onderneemt, dan worden wij daar niet van op de hoogte gebracht.

Verbrugghe: ‘Die informatie is er beperkt of niet. Het recidivecijfer dat ik daarnet citeerde komt van justitie, maar eigenlijk zijn er geen goede cijfers van recidive in België. We hebben cijfers van het aantal zelfdodingen, maar het aantal pogingen wordt niet bijgehouden. Alles blijft heel vaag, en niemand durft te spreken. Als we de problemen met de gevangenis echt willen aanpakken, zou het al een grote stap zijn om ze openlijk te bespreken en niet te trivialiseren. Iemand die zelfmoord pleegt, iemand die daar getuige van is, iemand die de cel moet overnemen waar de sporen van die zelfmoord nog zichtbaar zijn, dat is niet triviaal. Dan is cijfers aanleveren het minimum wat er moet gebeuren.’

Bron » De Standaard

Wie vragen heeft rond zelfdoding, kan terecht op de Zelfmoordlijn via het gratis nummer 1813 of op www.zelfmoord1813.be.

‘Elke dag in Sint-Gillis is mensonwaardig.’ Een cipier van de op een na oudste gevangenis van het land windt er geen doekjes om. Een rapport van de toezichtscommissie en elf mensen met wie De Standaard sprak, schetsen een vernietigend beeld.

‘Midden in de nacht schrok ik wakker, mijn bed was doorweekt. Bloed druppelde naar beneden van het bed boven mij. Mijn celgenoot had zijn lijf opengesneden met een scheermes. Zijn wonden waren zo groot als mijn hand.’ Francis* schudt zijn hoofd. Hij zat nog geen maand in voorhechtenis in de gevangenis van Sint-Gillis, toen zijn celgenoot zelfmoord probeerde te plegen. ‘Het bloed hing overal. Mijn bed, de muren, alles was rood.’

Zijn celgenoot overleefde het, maar enkele dagen later probeerde een andere gedetineerde op zijn afdeling uit het leven te stappen. Die slaagde wel in zijn opzet. Hamza B. stak zichzelf op 21 november in brand in zijn cel. Hij was enkele dagen voordien gearresteerd in de spoeddienst van een ziekenhuis. Daar had hij zich aangemeld met een mes en de boodschap dat hij ‘iedereen wou vermoorden’. Volgens de medische dienst van de gevangenis had niemand hen op de hoogte gebracht van zijn psychologische toestand. Nochtans had de man enkele uren voor zijn aankomst in Sint-Gillis de hele politiecel besmeurd met zijn uitwerpselen.

‘Ik heb de vlammen en de rook gezien, zijn cel was tegenover de mijne’, zegt Francis. ‘De volgende dag vertelde een van de chefs dat hij dood was.’ Een paar dagen later was de cel van Hamza B. al opnieuw bezet. De zwarte rooksporen op de muren waren nog steeds zichtbaar toen de nieuwe bewoners hun intrek namen.

Ziekmakend

Na bijna 140 jaar dienst zou de gevangenis van Sint-Gillis in 2022 de deuren sluiten. Het personeel en de gedetineerden zouden verhuizen naar de gevangenis van Haren, die vorig jaar geopend werd. Maar van dat plan kwam weinig in huis. De Belgische gevangenispopulatie bleek te hoog om de poort van Sint-Gillis definitief dicht te gooien. Tot eind 2024 blijft de gevangenis in gebruik. Vandaag verblijven er 871 gevangenen, terwijl de capaciteit 771 bedraagt. Maar de transfer van het personeel naar Haren is wel al begonnen. Daardoor is het personeelstekort in Sint-Gillis soms zo hoog dat per vleugel slechts de helft van de nodige bewakers in de gevangenis aanwezig is.

Het Gevangeniswezen probeert koortsachtig extra personeel aan te werven, maar krijgt de put niet gedempt. De overgebleven cipiers en medewerkers zien vaak geen andere oplossing dan te staken. Door de neerwaartse spiraal van personeelstekorten, stakingen, organisatorische problemen en een sterk verouderde infrastructuur gaan de slechte levens- en werkomstandigheden nog meer de dieperik in. ‘Sint-Gillis is een omgeving die mensen ziek maakt’, zegt Marie-Laurence Lambert. ‘En wie al ziek is, wordt er alleen nog zieker.’ Lambert is ontslagnemend arts bij de commissie van toezicht van de gevangenis van Sint-Gillis. ‘Wij maken ons ernstig zorgen over de situatie.’

Uitgestelde zorg

De gevangenis heeft een medische dienst, maar voor de artsen die er werken, is het niet makkelijk om de juiste zorg aan te bieden. Er is veel personeelsverloop en een verouderd medisch programma, waardoor veel medische informatie ontoegankelijk is. ‘Je weet dus eigenlijk niet wie je voor je hebt,’ getuigt een huisarts die in de gevangenis werkt. ‘Door personeelstekort en stakingen raken patiënten vaak niet tot bij ons. Soms behandelen we mensen alleen door te kijken door het luik in de celdeur. Van een echt medisch onderzoek is er dikwijls geen sprake.’

Er is zo weinig personeel dat bij een specialist (zoals de tandarts) raken soms maanden in beslag neemt. Veel zorg wordt daarom nodeloos uitgesteld. ‘Dat resulteert in ernstigere ziektebeelden en gevaarlijke situaties’, zegt de huisarts. Het wordt bevestigd in het laatste gezondheidsrapport van de toezichtscommissie dat De Standaard kon inkijken. Begin dit jaar trok die commissie in een brief aan de burgemeester van Sint-Gillis aan de alarmbel.

Mentale problemen

‘De gevangenis is niet alleen een plaats die mensen ziek kan maken, maar ook een omgeving die eventuele mentale problemen kan creëren of verergeren’, zegt Marie-Laurence Lambert. Haar grote bezorgdheid is het aantal zelfdodingen en pogingen daartoe die in de gevangenis gebeuren. Die bekommernis kwam ook telkens naar boven in de gesprekken die De Standaard voerde met tien andere personen die in Sint-Gillis werken of er gevangenzitten.

In 2022 ontnamen drie mannen zich van het leven in Sint-Gillis, blijkt uit cijfers van de minister van Justitie, Vincent Quickenborne (Open VLD). Samen met de gevangenis van Jamioulx is dat het hoogste aantal zelfdodingen in de cel in het hele land. Drie lijkt niet veel, maar op een maximale gevangenispopulatie van bijna 840 is dat meer dan vijftien keer zoveel als het nationale gemiddelde van zelfdodingen bij mannen. Voor 2019 bedroeg dat cijfer volgens Sciensano 23,1 op 100.000 mannen.

Het aantal zelfmoordpogingen wordt niet geteld. En voor wie probeert uit het leven te stappen, is er amper of geen zorg. ‘Een getuige meldde aan het toezichtscommissie een zelfmoordpoging door een gevangene die herhaaldelijk had gevraagd om een psychiater te zien, zonder succes’, luidt het in het gezondheidsrapport van de toezichtcommissie dat De Standaard kon inkijken.

Gesloten deur

De gevangenis heeft een psychiatrische afdeling, waar vooral geïnterneerden verblijven. Buiten die afdeling is er maar één psychiater voor ongeveer 700 gedetineerden. Ook de psychosociale dienst van Sint-Gillis kampt met een ernstig personeelstekort en externe hulpverleners raken moeilijk de gevangenis binnen. Opnieuw een gevolg van het personeelstekort.

‘Elke dag zakken minstens 50 externe hulpverleners af naar Sint-Gillis. Soms sta je voor een gesloten deur, soms niet’, zegt Kris Meurant, voorzitter van de raad van bestuur van de Fédération bruxelloise des Institutions pour Détenus et Ex-Détenus (Fidex). ‘Het maakt niet uit dat je officiële toelating hebt, of wie er binnen op je wacht. De situatie is de afgelopen maand wel verbeterd, maar zeker niet opgelost. Wij blijven wachten op een dialoog met de directie om duidelijke afspraken te maken.’

De psychologische hulpverlening heeft, zonder toegang tot een veilige en private gespreksruimte, zwaar te lijden. Volgens onze informatie zijn er momenteel maar twee organisaties die nog met hun hulpverleners op de afdelingen binnen raken. Het Centrum voor Geestelijke Gezondheidszorg Ahasverus, dat via een gespecialiseerd team in alle Brusselse gevangenissen zorg en ondersteuning aanbiedt, moest zijn werking even stilleggen. ‘Onze medewerkers zijn heel ver over hun grenzen gegaan. Het is mijn verantwoordelijkheid als directie om een grens te trekken’, zegt Jan De Clercq, algemeen directeur. Ondertussen zijn ze opnieuw opgestart na maandenlang overleg met directie en hogere administratie.

Mensonwaardig

Los van de beperkte psychologische ondersteuning zijn de levensomstandigheden in Sint-Gillis erbarmelijk. ‘Elke dag in de gevangenis van Sint-Gillis is mensonwaardig’, zegt Eric*, een penitentiair beambte die in Sint-Gillis werkt. Ratten hebben het gebouw overgenomen. Er zit zwarte schimmel op de muren, ‘maar de mannen in de cel zijn de geur van rot en schimmel al zo gewoon dat ze het niet meer ruiken’.

Meer dan de helft van de vensters is kapot. Er is geen fitness, er zijn geen sociaal culturele activiteiten, vaak is er zelfs geen verse was. En als er wordt gestaakt op woensdag, de dag waarop het familiebezoek plaatsvindt, dan krijgen de gevangenen hun kinderen niet te zien. Alleen als de deuren openen voor de wandeling of de maaltijden kunnen ze hun gedachten verzetten. Nochtans is het recht op justitieel welzijnswerk verankerd in de wet. Hulpverlening aan gedetineerden met het oog op hun sociale re-integratie staat er in steen gebeiteld. ‘De enige manier om in die context te overleven is door jezelf emotioneel af te sluiten,’ zegt een arts.

‘Ik zet alles uit, voor ik de gevangenispoort achter mij dicht trek. Dat moet wel, want echte opvolging en zorg is er niet’, geeft Eric toe. Tot voor kort lukte die strategie. Wat binnen de gevangenis gebeurde, bleef binnen de gevangenis. Tot iemand in zijn omgeving uit het leven stapte. Het was een trigger: alle zelfdodingen en pogingen daartoe die hij de laatste jaren had gezien, kwamen terug. ‘Daar heb ik het heel moeilijk mee gehad’.

‘De gevangenis heeft geen effectief zelfdodingsprotocol,’ zegt een hulpverlener die in de gevangenis werkt. ‘Wie dreigt met zelfdoding, wordt onder een S2-regime geplaatst. De aanwezige cipiers moeten dan iedere 20 minuten door het deurluikje kijken om te controleren of ze nog leven. Meer kunnen ze niet doen.’

Liever het cachot in

In die omstandigheden zijn er gevangenen die zich nog het liefst laten opsluiten in het cachot, de strafcel als gedetineerden het interne reglement van de gevangenis hebben overtreden. In praktijk is het in Sint-Gillis ook een plek waar mensen die overstuur zijn, dreigen zichzelf van het leven te beroven, of net iets traumatiserend hebben meegemaakt, worden opgesloten om tot rust te komen. ‘Sint-Gillis is een plek die criminelen kweekt’, zegt Francis die ondertussen buiten vervolging is gesteld. ‘Ik had nog iets om me aan vast te klampen: mijn gezin, mijn kinderen, mijn vrienden. Zonder dat had ook ik waarschijnlijk de handdoek in de ring gegooid.’

Het gevangeniswezen laat weten dat het vanaf 1 mei alle nieuwe gedetineerden in de gevangenis van Haren zal opsluiten. ‘Dat moet een significante verbetering zijn voor Sint-Gillis, het bevolkingscijfer zal in belangrijke mate afnemen en we zullen er ook over waken dat het personeelstekort afneemt in verhouding met de gevangenisbevolking.’ De afgelopen maanden heeft het gevangeniswezen ook 23 nieuwe beambten kunnen aannemen. De komende twee weken komen er daar nog 11 bij.

*Namen bekend bij de redactie.

Bron » De Standaard

Wie vragen heeft rond zelfdoding, kan terecht op de Zelfmoordlijn via het gratis nummer 1813 of op www.zelfmoord1813.be.

De voormalige federale coalitiepartners CD&V, N-VA en Open VLD willen ontsnappen uit de gevangenis strafbaar maken. Dat schrijven Het Nieuwsblad, Gazet Van Antwerpen en Het Belang Van Limburg vrijdag.

In de gevangenis van Ruiselede is donderdag opnieuw korte tijd een gedetineerde kunnen ontsnappen. Het is al de vierde ontsnapping in nog geen twee weken tijd. Momenteel zijn gedetineerden niet strafbaar als ze uit de gevangenis willen ontsnappen. Zowel CD&V, N-VA als Open VLD wil daar verandering in brengen.

In het ontwerp van een nieuw Strafwetboek was een strafbaarstelling voorzien. Door de val van de regering werd dat ontwerp van Justitieminister Koen Geens (CD&V) echter niet meer goedgekeurd. N-VA, dat uit de coalitie stapte, steunt het idee echter nog steeds.

‘Wij zijn absoluut voorstander’, zegt N-VA-Kamerlid Sophie De Wit. ‘We moeten tegenhouden dat gedetineerden proberen te ontsnappen. Door de ontsnappingen strafbaar te maken, ontraad je hen en voorkom je ook bijkomende strafbare feiten, zoals geweld tegen cipiers.’

Niet alleen CD&V en N-VA zijn het voorstel genegen, ook de Vlaamse liberalen springen op de kar. Kamerlid Katja Gabriëls zegt dat de partij gisteren alvast besliste om een oud wetsvoorstel daarover in september opnieuw op de agenda te plaatsen. In dat oud wetsvoorstel was er sprake van bijkomende straffen van zes maanden tot drie jaar opsluiting.

Bron » De Standaard

In de loop van 2017 zijn er in de Belgische gevangenissen 13 zelfdodingen door gedetineerden geregistreerd. Dat zijn er meer dan de 12 zelfdodingen in 2016, maar minder dan in 2015 en 2014, toen respectievelijk 16 en 18 zelfdodingen geregistreerd werden. Dat is vernomen bij Kathleen Vandevijver, woordvoerster van het gevangeniswezen.

Van de 13 gedetineerden die zich in 2017 van het leven beroofden waren er 3 opgesloten in voorarrest, 7 veroordeeld en 3 geïnterneerd. Beklaagden vormden de voorbije jaren echter telkens de meerderheid. In 2014 ging het om 13 van de 18 betrokkenen, in 2015 om 10 van de 16 en in 2016 om 6 van de 12. Ook het aantal geïnterneerden ligt iets hoger dan de voorbije jaren. In de periode 2014-2016 beroofden 4 geïnterneerden zich van het leven.

In antwoord op een schriftelijke vraag van Martine Taelman (Open Vld) stelt Justitieminister Koen Geens (CD&V) dat het terugdringen van het aantal zelfdodingen in gevangenissen een prioriteit is voor het Belgische gevangeniswezen. Dat het risico op zelfdoding binnen een gevangenis veel groter is dan in de vrije samenleving wijt hij aan “de grote impact van het verlies van vrijheid”. Ook het schuldbesef speelt mogelijks parten. “Het risico bij beklaagden is nog hoger omdat deze abrupt in een onbekende en andere situatie terechtkomen en de periode van voorarrest vaak precair en onzeker is.”

Preventiemaatregelen

In de gevangenissen worden verschillende preventiemaatregelen genomen zoals een verhoogde waakzaamheid door de medische en psychosociale diensten bij het onthaal en bij elk contact met gedetineerde. Bij suïcidale signalen wordt de betrokkene meer nauwlettend geobserveerd. Wanneer bewakers suïcidaal gedrag vaststellen verwijzen zij de gedetineerde onmiddellijk door naar de bevoegde diensten. Binnen de penitentiaire opleiding wordt hieraan bijzondere aandacht besteed. Op vraag van de lokale inrichting kunnen bovendien extra opleidingen worden georganiseerd.

Er wordt ook samengewerkt met de diensten van de Gemeenschappen, die bevoegd zijn voor zelfmoordpreventie. Langs Vlaamse kant wordt er in verschillende gevangenissen samengewerkt met de centra voor geestelijke gezondheidszorg, langs Waalse kant met de ‘services d’aide au justiciables’. Gedetineerden hebben ook toegang tot de gratis zelfmoordlijn 1813 van het Centrum ter preventie van zelfdoding en tot de crisislijn van het ‘Centre de Prévention du suicide’. Langs Nederlandstalige kant kunnen hulp- en zorgverleners terecht bij de APHA-lijn van dit centrum.

Bron » Gazet van Antwerpen

Wie met vragen zit over zelfdoding, kan terecht bij de Zelfmoordlijn op het gratis telefoonnummer 1813 of op www.zelfmoord1813.be.