Meer burgers krijgen recht op pro-Deoadvocaat

Het wetsvoorstel van de Kamer­leden Stefaan Van Hecke (Groen) en Zakia Khattabi (Ecolo) verhoogt de inkomensplafonds voor de toegang tot een pro-Deoadvocaat. Meer mensen krijgen toegang tot die juridische tweedelijnshulp, waarbij de overheid het ereloon van de advocaat betaalt.

Momenteel mag het loon van alleenstaanden maximaal 1.026 euro per maand bedragen om aanspraak te maken op het pro-Deosysteem. Voor gezinnen is dat 1.317 euro. Vanaf 1 september tot 2023 zullen de limieten in fases verhoogd worden tot 1.500 euro voor alleenstaanden en 1.800 euro of meer voor gezinnen, afhankelijk van het aantal kinderen.

Het voorstel is gisteren goed­gekeurd in de commissie-Justitie met de steun van Groen, Ecolo, de PS, de SP.A, CDH en de PVDA. CD&V onthield zich, de N-VA heeft een tweede lezing gevraagd. Dat heeft volgens Van Hecke te maken met de kostprijs van de uitbreiding: 77 miljoen per jaar. Die komt boven op de andere sociale maatregelen die de voorbije weken zijn goedgekeurd in de Kamer, zoals de pensioenaanpassing voor de mijnwerkers, die 200 miljoen kostte.

Van Hecke zegt die zorg te ­begrijpen. ‘We hebben momenteel heel wat budgettaire uitdagingen, maar dit is niet het zoveelste sinterklaas­cadeau’, zegt Van ­Hecke. ‘Het is om die reden dat de uitvoering in fases gebeurt. Vanaf ­1 september wordt het plafond verhoogd met 200 euro. Nadien voegen we 100 euro per jaar toe.’ De ­rekening volgt pas in 2022. Van Hecke blijft erop vertrouwen dat het wetsvoorstel definitief goed­gekeurd raakt.

De Orde van Vlaamse Balies reageert positief. ‘Met deze maatregel komt de overheid haar grondwettelijke plicht na om rechtsbijstand mogelijk te maken voor een groep die anders uit de boot valt’, zegt woordvoerder Hugo Lamon.

Bron » De Standaard

“Hervorming pro-Deo ondermijnt recht op verdediging”

Oppositiepartij Groen vreest dat de armsten het slachtoffer zullen zijn van de hervorming van het pro-Deosysteem die door de ministerraad is goedgekeurd. Ook de N-VA heeft haar bedenkingen. De ministerraad keurde de hervorming van het pro-Deosysteem van minister van Justitie Annemie Turtelboom (Open VLD) goed. Daarin staat onder meer dat wie een pro-Deoadvocaat wil in de toekomst remgeld zal moeten betalen. Volgens de minister is het huidige systeem stilaan onbetaalbaar.

Oppositiepartijen N-VA en Groen zijn niet tevreden over de plannen. Kamerlid Sarah Smeyers (N-VA) heeft het over een budgettaire operatie die alleen maar de symptomen aanpakt, terwijl haar groene collega Stefaan Van Hecke vindt dat de hervorming het recht op verdediging ondermijnt.

Smeyers haalt onder meer aan dat de plannen “lichtzinnig en eindeloos procederen niet tegengaan”. Ze vindt de invoering van remgeld ook niet sociaal en meent dat het de werkingslast zal verhogen. Stefaan Van Hecke vindt dat het plan van de minister schadelijk is voor de kwaliteit van de juridische bijstand. “Mensen met minder geld zijn daarvan het eerste slachtoffer.”

Hij benadrukt dat juridische bijstand een sociaal grondrecht is dat “niet in de eerste de beste budgetoefening kan sneuvelen. In een democratie bespaar je niet op de rechtsstaat”, stelt Groen.

De partij erkent dat het systeem een hervorming kan gebruiken en dat de misbruiken ervan moeten worden aangepakt. De groenen hopen dat de minister haar plan intrekt en in samenspraak met de actoren een nieuw voorstel uitwerkt. Ook Smeyers roept Turtelboom op de dialoog met de betrokkenen voort te zetten.

De hervorming stuitte eerder al op protest van de Orde van de Vlaamse Balies en de armoedeverenigingen. De Vlaamse advocaten dreigden ermee om geen bijstand meer te geven als het plan niet aangepast wordt. Ook zij vinden dat de overheid het recht op juridische bijstand moet waarborgen.

Bron » De Standaard

Gratis advocaat niet langer gratis

Wie een beroep wil doen op een pro-Deoadvocaat, zal in de toekomst remgeld moeten betalen. Dat is één van de voorstellen van minister van Justitie Annemie Turtelboom (Open VLD) voor de hervorming van de rechtsbijstand, waarvoor de ministerraad vrijdag het licht op groen zette.

De hervorming van de rechtsbijstand sleept al bijna een jaar aan. Volgens de minister was een hervorming broodnodig, omdat er fors meer gebruik wordt gemaakt van een gratis advocaat, swingden de kosten de pan uit.

Het aantal zaken waarin een beroep wordt gedaan op een pro-Deoadvocaat, is in vijtien jaar tijd verdubbeld. Gevolg is dat het budget exponentieel toenam. De afgelopen jaren stegen de kosten gemiddeld 8 à 9 procent per jaar. In 2012 kostte het systeem 78 miljoen euro aan de overheid.

Om ervoor te zorgen dat de advocaten een billijke vergoeding zouden blijven krijgen en de filosofie van het systeem behouden zou blijven, werkte de minister een aantal voorstellen uit, die de ministerraad vrijdag heeft goedgekeurd.

Het meest opvallende voorstel is dat er zoals in de gezondheidszorg er een soort remgeld wordt ingevoerd, een kleine som die iedereen in de toekomst betaalt als hij een gratis pro-Deoadvocaat krijgt toegewezen. Met het nieuwe systeem wil ze de drempel verhogen.

Het gaat om 10 euro bij de aanwijzing van een advocaat, 30 euro voor een extra procedure en nog eens 30 euro in beroep. Volgens minister Turtelboom gaat het om kleine bedragen, zodat de toegankelijkheid behouden blijft. Voor wie het remgeld echt niet kan betalen, kan er een afwijking worden voorzien. Je kan het remgeld ook recupereren wanneer je een zaak wint die tegen jou werd ingespannen.

Advocaten die het pro-Deosysteem misbruiken, zullen voortaan ook beter bestraft kunnen worden. Er zal ook beter gecontroleerd worden of mensen in aanmerking komen voor zo’n goedkopere pro-Deoregeling en stagiair-advocaten zullen voortaan tijdens hun stage bij een kantoor minstens vijf dossiers pro Deo moeten pleiten.

Enkele organisaties zijn niet tevreden dat de gratis rechtsbijstand wordt teruggeschroefd. “Zelfs een kleine bijdrage kan een drempel vormen,” reageert Hilde Linssen van het Netwerk Tegen Armoede aan VRT-radio.

“Het stuit me het meest tegen de borst dat Turtelboom laat uitschijnen dat er een overconsumptie is en dat daarom de kraan wordt dichtgedraaid, terwijl dat helemaal niet bewezen is”, zegt ze. “Op de kap van de kwetsbare mensen schroeft ze het sociaal recht op een advocaat terug.”

Bron » De Standaard

Afbraak pro deo: Turtelboom bespaart op de kwetsbaarsten

Sinds Annemie Turtelboom haar hervormingsplannen voor de rechtsbijstand bekend maakte, rommelt het in de juridische wereld en binnen het middenveld. De besparingsplannen die nu vrijdag op de ministerraad zullen komen, worden zelfs door de anders eerder voorzichtige Orde van Vlaamse Balies met de grond gelijk gemaakt. “De kwaliteit van de juridische bijstand is blijkbaar geen bekommernis meer.”

Om je vandaag te laten bijstaan door een pro deo-advocaat (een advocaat die door de staat betaald wordt zodat ook de armsten er beroep op kunnen doen) moet je aan strenge voorwaarden voldoen.

Zo mag een alleenstaande bijvoorbeeld maximaal 928 euro per maand verdienen. Volgens Minister van Justitie Annemie Turtelboom (Open VLD) lopen de kosten desondanks te hoog op. Er zouden teveel mensen beroep doen op gratis rechtsbijstand, en het gaat volgens haar te vaak om overbodige zaken. Er zou dan ook sprake zijn van misbruik en ‘overconsumptie’.

Vandaar dat haar plan onder meer extra controle behelst op advocaten, maar ook strengere voorwaarden inhoudt voor de rechtzoekende, net als het invoeren van remgeld – wat met andere woorden maakt dat het systeem niet langer volledig gratis is voor de rechtzoekende.

Bovendien zouden stagiaires volgens het plan 5 van hun 15 verplichte pro deo-zaken onbetaald moeten pleiten. ‘Dit is geen hervorming maar een platte besparing,’ klinkt de eensluidende reactie uit het veld.

Het gebeurt niet vaak dat protest tegen regeringsmaatregelen zo unisono klinkt vanuit zoveel verschillende betrokken instanties. Zowel het brede middenveld als de Orde benadrukken dat een hervorming van het pro deo-systeem in se geen dag te vroeg komt. Alleen zijn alle partijen ervan overtuigd dat Turtelboom de bal volledig misslaat.

In plaats van te besparen zou er immers fors geïnvesteerd moeten worden. Het huidige systeem kampt volgens hen al met onderfinanciering. Door te besparen komt het recht op gratis rechtsbijstand voor de minst begoeden in de samenleving helemaal onder druk te staan, zo luidt de kritiek.

“Dit gaat regelrecht in tegen een grondrecht,” zegt Ivo Flachet (Progress Lawyers Network). Hij is de woordvoerder van het Platform Recht voor Iedereen dat afgelopen vrijdag een petitie lanceerde die oproept tot een betere toegang tot rechtsbijstand.

Het platform herbergt meer dan dertig organisaties: vakbonden, sociale bewegingen, advocaten en organisaties actief tegen armoede en voor fundamentele rechten. Hoewel ze de bui al zagen hangen moest Flachet dit weekend tot zijn verbazing in de krant lezen dat de plannen van Minister Turtelboom al in zo’n ver gevorderd stadium zitten.

“Het wetsvoorstel is tot stand gekomen zonder inspraak van het middenveld. Het perkt het recht op juridische bijstand in via een aantal kleine en grote maatregelen. Ze willen op die manier enerzijds de instroom van rechtzoekenden beperken en anderzijds advocaten responsabiliseren. Nochtans moet je het systeem net au sérieux nemen en het uitbouwen in plaats van het te beperken.”

Uit documenten die de Orde van Vlaamse Balies gisteren naar alle advocaten stuurde blijkt dat zij er net zo over denken. “Het gaat om een aantal budgettaire maatregelen met het oog op besparingen ten koste van de zwakste rechtzoekenden en de advocaten, die zich bekommeren om hun juridische bijstand. Daarom zijn de gedane voorstellen onaanvaardbaar.”

In weinig omfloerste termen waarschuwt de Orde er daarnaast onder meer voor dat de kwaliteit van pro deo-rechtsbijstand onder druk komt te staan als de staat beknibbelt op de vergoeding van advocaten. Bovendien blijkt uit de teksten dat ook met hun adviezen weinig of geen rekening werd gehouden.

Het heeft er dan ook alle schijn naar dat de Minister liever niet teveel inspraak en debat wil over haar wetsvoorstel. Ivo Flachet: “Zoals ik het begrijp zou Minister Turtelboom haar voorstel in de programmawet van juni willen gieten. Programmawetten zijn nu precies de wetten waarover er weinig discussie is in het parlement.”

Ook in de rest van Europa doen er zich overigens gelijkaardige evoluties voor. In Nederland is de sociale rechtsbijstand traditioneel veel sterker uitgebouwd dan bij ons. Om een idee te geven: België voorziet nu een budget van ongeveer 75 miljoen euro.

Bij onze noorderburen gaat het om meer dan 400 miljoen euro. Alleen is er daar nu sprake van een besparing van om en bij de 150 miljoen euro, en dat op basis van precies dezelfde argumenten als in België.

Bron » De Wereld Morgen

Walter Damen: “Nieuw pro-Deosysteem enkel om begroting op te vullen”

Strafpleiter Walter Damen loopt niet zo hoog op met de plannen van minister van Justitie Annemie Turtelboom (Open VLD) voor de hervorming van de gratis rechtsbijstand. “Het huidige systeem is absoluut houdbaar”, reageerde hij maandag in De Ochtend op Radio 1. Vrijdag legt minister van Justitie Annemie Turtelboom, na bijna een jaar onderhandelen, een blauwdruk neer met negen maatregelen.

De Standaard vernam afgelopen weekend de belangrijkste krachtlijnen. Zo zal iedereen die een pro-Deoadvocaat krijgt toegewezen een klein bedrag moeten betalen, het zogenoemde remgeld. Het zou om een bedrag van 10 tot 30 euro gaan.

Volgens strafpleiter Walter Damen, die naar eigen zeggen zelf “vrij dikwijls” pro-Deozaken aanneemt, kijkt men vandaag al nauwlettend toe of er geen misbruik van het systeem wordt gemaakt, “bijvoorbeeld via het bureau van juridische bijstand”.

Hij wijst er op dat er bij die pro-Deozaken ook dikwijls dringende procedures zijn en 10 of 30 euro voor veel kansarme mensen soms onoverkomelijk is. “Je ziet dat ook bij de geneeskundige verstrekking, dat is het derdebetalerssysteeem, waar men ook vaak niet op ingaat”, zei hij.

Volgens Damen is de maatregel, die bedoeld zou zijn om de overconsumptie tegen te gaan, enkel bedoeld “om een begroting op te vullen”. Hij vreest dat deze maatregel uiteindelijk op de nek van de advocatuur zal vallen, “zoals bij de gratis bijstand bij de Salduz-wet”, “en we het zelf zullen moeten oplossen”, waarmee hij onder meer doelt op het uitgesteld laten betalen van het remgeld.

Damen vindt dat men het basisprincipe van het systeem opgeeft. “Ofwel organiseert men een kosteloze rechtsbijstand ofwel organiseert men het niet. Als we vandaag toelaten dat er 10 of 30 euro wordt betaald, dan krijgen we volgend jaar bij de begroting opnieuw een ander voorstel om het pro-Deosysteem verder en verder af te kalven”, meent hij.

Bron » De Standaard