U verwijst hierbij waarschijnlijk naar het volgende wat gezegd werd door advocaat Callebaut (die enkele slachtoffers bijstaat):

Volgens Callebaut is het dossier van de Bende van Nijvel allang verjaard. "De strafwet werkt met dubbele termijnen", legt hij uit. "Vroeger was het tien jaar, en dat kon dan worden verdubbeld tot twintig. Maar dan moest het parket na exact tien jaar tijdig een 'daad van stuiting' stellen. Idem voor een termijn van vijftien en twintig jaar, zoals de wet-Geens nu voorziet."

Een 'stuiting' is niet meer dan een brief die aan het dossier moet worden toegevoegd, maar doordat het Bende-onderzoek in 1990 werd overgeheveld van Dendermonde naar Charleroi moesten honderdduizenden dossierstukken worden vertaald. Daar was geen personeel voor en zo viel het dossier in de jaren 1994 en 1995 in Charleroi ten prooi aan stof en schimmel. "Neem maar van mij aan dat er niet tijdig is gestuit", zegt Callebaut. "De zaak is dus allang verjaard. De oproep van de families is helder: jongens, stop met dit gezever."

Het bovenstaande wordt aangehaald door Ben in zijn post 236 in dit onderwerp.

Het stelsel van verjaring in het strafprocesrecht werkt in de praktijk met een soort van "dubbele termijnen". Enerzijds zijn er nominale verjaringstermijnen die beginnen te lopen vanaf het misdrijf. Deze termijnen kunnen worden "gestuit". De stuiting is een onderbreking van de lopende verjaringstermijn, waardoor op hetzelfde ogenblik een nieuwe termijn begint te lopen die gelijk is aan de oorspronkelijke. Een dergelijke stuiting kan plaats vinden door daden van onderzoek of daden van vervolging. De stuiting kan alleen plaats vinden binnen de oorspronkelijke nominale termijn. In principe wordt bij elke stuitingsdaad de verjaringstermijn gestuit. Als verschillende stuitingsdaden zijn verricht, is de laatste stuitingsdaad binnen de oorspronkelijke termijn van belang. Vanaf die laatste nuttige stuitingsdaad zal een nieuwe termijn lopen die gelijk is aan de nominale verjaringstermijn.

In het geval van de Bende van Nijvel zijn er verschillende misdrijven gepleegd over verschillende jaren, de laatste op 9 november 1985 te Aalst. Voor dat misdrijf gold op dat ogenblik een nominale verjaringstermijn van 10 jaar. Door het mechanisme van de stuiting kwam dit neer op een maximale termijn van 20 jaar. Ingevolge verschillende wetswijzigingen werd de nominale verjaringstermijn veranderd naar 15 jaar en recent 20 jaar. Die verlenging naar 20 jaar vond plaats bij wet van 19 oktober 2015. Door de verlenging van de nominale termijn tot 20 jaar werd de "praktische" termijn dus 40 jaar. Waardoor de verjaring onherroepelijk zal intreden ten laatste in 2025.

Advocaat Callebaut wijst erop dat het goed mogelijk is dat in de jaren 94 en 95 geen stuitingsdaden werden verricht omdat het dossier stil lag. Zoals gezegd is een stuitingsdaad een daad van onderzoek of van vervolging. Wat onder die termen moet worden verstaan wordt niet door de wet gedefinieerd. Er zijn wel pogingen gedaan in de rechtspraak en de rechtsleer om een definitie te formuleren. Een daad van onderzoek “doelt op elke handeling die door een daartoe bevoegde persoon wordt verricht en die ertoe strekt het strafdossier op een zo volledig mogelijke wijze samen te stellen teneinde de rechter toe te laten hierover te oordelen”.

Een daad van vervolging “is een daad verricht door een daartoe bevoegde persoon waardoor de strafvordering wordt ingesteld of verder wordt uitgeoefend met het doel de berechting of bestraffing van het misdrijf te bekomen” (zie o.a. Bayens, E., “Stuiting van de verjaring van de strafvordering”, noot onder Cass. 19 september 2018, T.Strafr. 2019, afl. 5, 291). In elk geval zijn beide termen het voorwerp van uitvoerige, casuïstische, rechtspraak. Interne correspondentie binnen het parket zou volgens de rechtspraak géén stuitingsdaad uitmaken. Gewoon “een brief” toevoegen aan het dossier is dus misschien niet voldoende (Van den Wyngaert, C., Vandromme, S. en Traest, Ph., .Strafrecht en strafporcesrecht in hoofdlijnen, Oud-Turnhout – ‘s-Hertogenbosch, Gompel en Svacina, 2019, 872-873 en met verwijzing naar Cassatie 24 maart 1987, RW 1987-88, 195 voor wat betreft de uitspraak i.v.m. interne correspondentie binnen het parket).

Tussen de overvallen van de Bende van Nijvel en het heden zijn de verjaringstermijnen echter tweemaal in belangrijke mate gewijzigd. Een eerste maal in 2002 (15 jaar) en de tweede keer op 20 jaar.

De wijziging van een verjaringstermijn wordt geacht een procedurewet te zijn die van toepassing is op alle nog niet verjaarde strafvorderingen. De verlenging heeft ook gevolgen voor het vaststellen van de laatste nuttige stuitingsdaad. Zo wordt de oorspronkelijke nominale verjaringstermijn waarbinnen de daad van stuiting kan worden gedaan, mee verlengd (Zie o.a. Verstraeten, R. en Helsen, P., “De Wet van 16 juli 2002 betreffende de verjaring van de strafvordering: verjaring van talrijke misdrijven op 1 september 2003?”, T. Strafr. 2003, (62) 63 met verwijzingen naar Cassatiearresten van 20 september 1995 en 5 april 1996). Zo konden in het dossier geldige daden van stuiting worden gesteld eerst t.e.m. 1995, dan 2000 en nu 2005.

Volgens mij is er dus geen groot probleem. Zelfs als er in 1995 geen daad van stuiting plaatsvond, is de termijn waarbinnen deze konden worden gesteld in 2002 verlegd tot 2000 en nu tot 2005. Zodat daden van onderzoek of vervolging gesteld tussen 1995 en 2005 de verjaring doen stuiten en laten lopen tot 2025.

Nog een klein (misschien voor sommigen louter theoretisch) detail: hetgeen verjaart is niet het misdrijf zelf, maar wel de strafvordering, de mogelijkheid om een procedure in te stellen voor een strafrechtbank.

Is het bovenstaande enigszins duidelijk? Ik ben zelf niet bedreven in het strafrecht dus heb ook even onderzoek moeten doen maar ik heb toch geprobeerd het zo duidelijk mogelijk uit te leggen (wat evenwel totaal kan zijn mislukt). Mocht het niet duidelijk zijn signaleer het even en ik probeer het opnieuw.

Geachte coconut, ik vrees dat u nogal snel conclusies trekt. U vertrekt daarnaast ook van één bepaalde (volstrekt onbewezen) hypothese om te besluiten dat het "over en uit is". Vooraleer u van bepaalde zaken uitgaat raad ik toch echt aan eens een exhaustief advies aan te vragen waar alle hypothesen en mogelijkheden worden besproken. Zo weet ik niet onder welke voorwaarden de Belgische Staat eigenlijk aansprakelijk zou kunnen worden gesteld indien enkele individuen hun bevoegdheden op een dergelijke kennelijke en flagrante wijze hebben overschreden en buiten de eigenlijke instellingen een misdadig plot smeden waarbij zij dan wel misbruik maken van hun positie doch niet handelen op geijkte, officiële wijze.

Daarnaast is het zo dat de Belgische staat nooit strafrechtelijk kan worden veroordeeld (tenminste niet voor het Belgisch interne recht). Tot 1999 kon geen enkele rechtspersoon strafrechtelijk worden veroordeeld. Voor feiten vanaf 2 juli 1999 kan dat wel. Dat regime is echter niet van toepassing op de staat (en andere openbare besturen).

De staat kan wel burgerrechtelijk worden veroordeeld. De burgerrechtelijke vorderingen (voor wat betreft schade door de misdrijven van de Bende van Nijvel zelf) zijn normaliter echter verjaard. Artikel 26 van de voorafgaande titel van het strafwetboek bepaalt echter het volgende: "De burgerlijke rechtsvordering volgend uit een misdrijf verjaart volgens de regels van het Burgerlijk Wetboek of van de bijzondere wetten die van toepassing zijn op de rechtsvordering tot vergoeding van schade. Zij kan echter niet verjaren vóór de strafvordering." Ik weet niet of de verjaring van de burgerlijke rechtsvordering alleen wordt verhinderd t.a.v. de personen tegen wie een strafvordering mogelijk is of ook voor hen die hoewel niet strafrechtelijk verantwoordelijk kunnen worden gesteld, wel burgerrechtelijk aansprakelijk kunnen zijn. In dat laatste geval is een burgerlijke vordering tegen de staat nog steeds mogelijk.

Wat de strategie is van de advocaten weet ik niet. Het is daarbij ook niet mijn zaak (en ook niet die van u). "De advocaten" hebben waarschijnlijk ook niet een en dezelfde visie op het dossier. Elke advocaat in het dossier heeft waarschijnlijk zijn eigen opvattingen over wat gedaan moet worden. Ik denk verder dat u er van uitgaat dat advocaten supermannen zijn die met een knip van hun vingers het hele recht naar hun hand kunnen zetten. Een advocaat werkt met hetgeen hij heeft: zijn kennis van het rechtssysteem. Dat recht is een gegeven, daar kan hij niets aan veranderen. Hij kan het recht aanwenden in het voordeel van zijn cliënten, maar hij kan het recht niet vervormen. Het is nu eenmaal een feit dat in de strafprocedure wettelijk weinig plaats was/is voor het slachtoffer. Dat laatste is nu eenmaal historisch zo maar verandert de laatste jaren meer en meer.

Geachte Tru Dat, zoals ik reeds heb toegelicht is een burgerlijke vordering in het "algemeen belang" niet mogelijk. Het daadwerkelijke voorwerp van hetgeen u zou willen vorderen is mij echter nog steeds niet duidelijk. Onze grondwet is er daarbij niet op voorzien om "wanbestuur" te laten veroordelen door een rechtbank. De grondwet voorziet namelijk om de zoveel jaar een "proces" van de staat waarbij de Belgische bevolking deze zelf kan "veroordelen" wegens wanbestuur, zonder zelfs enige tussenkomst van een rechter: de verkiezingen.

Verder verwijs ik naar mijn post 273 in het onderwerp Vragen > Snelle Vragen om nog eens te benadrukken dat de verplaatsing van het onderzoek niet onwettelijk was. Zowel de tweede bendecommissie als het Hof van Cassatie, het hoogste gerechtshof in dit soort zaken, hebben geoordeeld dat die beslissing wettelijk te verantwoorden was.

Wat wordt juist bedoeld met "een klacht" ? Wat is het doel van de "klacht"?

Gaat het dan over een aangifte wegens een misdrijf om een strafrechtelijk onderzoek in te laten stellen of om een vordering voor een burgerlijke rechtbank om iets te bekomen (hoogstwaarschijnlijk een schadevergoeding)?

In elk geval zullen de advocaten die concrete personen in het dossier bijstaan hun strategie en mogelijkheden hoogstwaarschijnlijk goed genoeg hebben overwogen. Verschillende slachtoffers worden bijgestaan door ervaren advocaten met meer expertise ter zake dan u en ik. Deze weten heus wel wat ze doen.

Daarnaast is het als "Belgische bevolking" hoogstwaarschijnlijk zo goed als onmogelijk om een vordering in te stellen voor een burgerlijke rechtbank. Dit om verschillende redenen die echter grotendeels afhangen van wat precies de bedoeling is van de vordering. Om een vordering in te stellen voor een rechtbank heeft men in elk geval een "belang" nodig. Dat belang moet individueel zijn en te onderscheiden zijn van een "algemeen" belang.

De vereiste van "belang" is omschreven in de artikelen 17 en 18 van het Belgisch Gerechtelijk Wetboek. De artikelen zijn echter bondig en zullen een niet-jurist niet onmiddellijk wijzer maken. Een theoretische bespreking van alle voorwaarden waaraan het belang dient te voldoen gaat ons ongetwijfeld te ver drijven. Volgens mij zal elke vordering door een niet-slachtoffer vaak (als het niet altijd is) worden gezien als een vordering zonder een belang. Voor zij die meer wensen te weten, dit is een link naar een artikel over het belangvereiste » www.law.kuleuven.be (Verlinden, J., "Het belang als ontvankelijkheidsvoorwaarde voor de rechtsvordering (Art. 17 en 18 Gerechtelijk Wetboek)"). Het artikel is op zich niet recent maar wat de algemene bespreking van de algemene voorwaarden waaraan het belang dient te beantwoorden betreft is het recht in België nog grotendeels ongewijzigd. Het is verschenen in een studententijdschrift (Jura Falconis) dat waarschijnlijk leesbaarder is voor niet-juristen.

Thans is het wel onder bepaalde voorwaarden mogelijk voor bepaalde rechtspersonen om vorderingen in te stellen in een "collectief" belang (niet "algemeen" belang). Zie daarvoor het huidige artikel 17, 2de lid van het Gerechtelijk Wetboek. Het tweede deel van het artikel is dus niet meer helemaal actueel.

Volgens de website van de Standaard boekhandel zullen dit enkele hoofdstuktitels zijn:

• Sporen die naar de opdrachtgevers leiden

• Een meedogenloze huurling

• De memoires van Bouhouche

• Het geheime parcours van de Staatsveiligheid

• De financiering van een 'gestructureerde organisatie'

• Sporen en valse sporen

• Is Bouhouche springlevend?

De omschrijving (zoals gepost door Ben) doet vermoeden dat Guy Bouten bij de theorie(en) blijft die hij voorheen heeft ontwikkeld. Ik hoop echter dat dit niet een recyclage is van hetgeen hij reeds heeft geschreven. Zeker zijn boek "De Bende van Nijvel: verraad, manipulatie, geheime diensten" vond ik teleurstellend op dat vlak daar het mij teveel deed denken aan "De bende van Nijvel en de CIA".

De twee hoofdstuktitels met betrekking tot Bouhouche trekken toch onmiddellijk de aandacht. Zou Bouten echt memoires of iets dergelijks van Bouhouche in handen hebben gekregen of is het slechts een verkooptruc? Dat Bouhouche nog leeft, geloof ik niet bij gebrek aan enig bewijs daaromtrent. Het "lijk van Bouhouche" is anderzijds voor zover ik mij herinner nooit goed geïdentificeerd geweest dus onmogelijk is het zeker niet. Wie weet verrast Bouten ons, zoals hij indertijd ook deed met het nieuws dat Bouhouche was gestorven.

In beginsel zal ik het boek aanschaffen maar ik zal het toch eerst even doorbladeren in de boekhandel om er zeker van te zijn dat het iets toevoegt.