Mits feit en fictie onderscheiden kunnen worden denk ik dat je een rechte lijn kan trekken doorheen het Bende verhaal. De zaak Francois, de zaak Vandendaele, de aanslag op Vernaillen, de diefstal in Etterbeek, ongetwijfeld nog een paar andere zaken; de lijn is al een tijd aan het lopen nog voor er sprake is van wat we vandaag de Bende van Nijvel noemen. Het is zeer interessant te zien hoe in de late jaren '70 sommige personen toen nog aan de 'goede' kant stonden en sommige gangsters nog 'gewone' gangster waren. Verderop in het verhaal wordt die scheidingslijn steeds meer vertroebeld. Wat wel al constant is van in den beginne; de namen die steeds terug komen en de wereld waarin ze zich geleidelijk aan begeven. En zoals Beijer ooit zei; ik kan zeggen welke feiten Bende feiten zijn en welke niet; maw er zijn feiten die we ten onrechte toeschrijven aan de Bende en er zijn feiten die vergeten zijn op de tijdlijn. Een juiste filter kan jouw rechte alleen nog maar rechter maken.

Dat nooit iemand heeft gesproken is in deze een compleet non argument. Er zijn getuigenissen beschikbaar (sommigen zullen ongetwijfeld onwaar zijn) en zelfs als er zeer tot weinig getuigenissen zouden zijn; gangsters hebben hun collega's zien vermoorden, wachtmeesters hebben collega's zien overlijden in vreemde omstandigheden, speurders wisten zichzelf of hun familie bedreigd. Beetje logisch dat ze niet in rijen stonden aan te schuiven om te praten over de Bende.

Even een parallel; in de jaren '90 zat zowat elke wielrenner aan de EPO. Iedereen wist ervan; de renners, verzorgers, dokters, ploegleiding; iedereen. Er zijn zelfs verhalen van positieve controles die verdoezeld werden door de toenmalige wielertop of ploegen die 'getipt' werden wanneer hun bloedwaarden te afwijkend waren. Wie de omerta brak, kon een verdere carrière wel vergeten of werd uit het peloton gepest door collega's. Deze praktijken hebben jaren geduurd en zijn uiteindelijk niet aan het licht gekomen door een bekentenis, maar door een toevallige douane controle. De hele wielerwereld, een bende van 1000+ man, was betrokken. Dat waren niet allemaal gangsters of doortrapte mensen, het was gewoon de cultuur en je wist dat zwijgen deel uitmaakte van die cultuur.

Ik denk dat nogal wat Rijkswachters of andere ambtenaren die meededen met het handeltje later zijn geschrokken toen de feiten in '85 helemaal uit de hand begonnen te lopen. Eigenlijk is er op dat vlak niets veranderd, ook nu hoor je verhalen van arbeiders die aan de haven voor snel easy money gaan om pas later te beseffen dat ze ergens zijn ingestapt zonder exit ticket. Zelfs voor figuren als Bouhouche en Mendez was dit mogelijk het geval; een aantal wapens stelen en sjoemelen met eind certificaten is nog iets anders dan terecht komen in een verhaal waar tientallen mensen worden neergeknald in een supermarkt. Ze waren geen koorknapen maar die jongens waren ook voor hen te groot. Zoals Bajrami ooit zei: als topgangster wordt men geboren. Georganiseerde misdaad in die tijd was iets waarmee men in onze contreien nog niet bekend was, dat heeft ook een rol gespeeld.