Een SHAPE-netwerk?

In België, net zoals in andere landen, opereren een aantal "parallelle" netwerken, meestal buitenlandse organisaties, die niet altijd gekend zijn door de officiële inlichtingendiensten die door de overheid worden gecontroleerd.

Een getuige, die anoniem wenste te blijven, werd door de voorzitter van de commissie ondervraagd. Wegens zijn beroepsbezigheden had hij veel contacten in het Centrum en werd in 1981 benaderd om in zijn kennissenkring een aantal namen te noemen die als pro-Amerikaans konden worden beschouwd en die in staat zouden zijn om in oorlogstijd een vaderlandslievende rol te spelen tegen de mogelijke invaller, namelijk de Sovjet-Unie. De persoon die op de kandidatenlijst voorkwamen, zouden dus opgenomen worden in een netwerk vergelijkbaar met stay behind. Voor zijn persoonlijke veiligheid zou hem een Colt 45 ter beschikking gesteld zijn. Voor het overige werd afgesproken dat hij slechts met één persoon contact zou hebben, namelijk de contactpersoon.

Deze lichtte de getuige in dat de vermelde namen doorgegeven zouden worden aan een SHAPE-kolonel (niet noodzakelijk een Amerikaanse kolonel) die in Casteau werkte. het ligt voor de hand dat in de geest van de contactpersoon van de getuige, België niet in staat was om een ware verdediging van het grondgebied te verzekeren in geval van invasie. Ter zake kon men niet vertrouwen op de Belgische Staat; vandaar dan ook de noodzaak om te voorzien in een verzetsbeweging buiten de regeringen om. Het systeem was opgezet als een organisatie van onafhankelijke cellen: inlichtingen, actie, communicatie. Het netwerk moest eveneens, ingeval van een Sojevtinvasie, de voorbereiding op de guerrillaoorlog op zich nemen. De guerrilla werd beschouwd als de meest efficiënte methode om de invaller klein te krijgen.

Die gegevens geven aanleiding tot drie opmerkingen:

1. De commissie heeft geen band kunnen aanwijzen tussen dit netwerk en de organisaties rond de NAVO, waarmee wel coördinatie bestond wat de officiële Belgische stay behind betreft.

2. Rond 1981 heeft Paul Latinus meer dan eens verklaard dat hij voor de Amerikaanse diensten werkte. Ook zijn handlager, Marcel Barbier, beweerde voor een internationale organisatie te werken waarvan hij de naam nooit heeft willen noemen. Overigens was die in het bezit van een Colt 45. Daarenboven verklaarde Paul Latinus in 1983 dat zijn organisatie, WNP, waartoe Libert, Barbier en anderen behoorden, voor een geallieerde vreemde mogendheid werkte en de sovjetinfiltratie in België bestreed (Le Soir, oktober 1983).

3. De Colt kaliber 45 maakte nooit deel uit van de reeks wapens die ter beschikking werd gesteld van de agenten die voor de Belgische stay behind werkten.

Bron: Verslag Gladiocommissie