Vertaling:
Het maken van een Cold Case ...
V. Hallo Patrick RAMAËL, we zien u op Sud Radio, dit keer niet voor een juridische column maar voor een Belgische zaak, een cold case, de zaak Brabantse Moorden. Waar gaat het over?
De Belgische justitie is bezig met het fabriceren van een cold case.
V. Een cold case maken...?
Dit lijkt misschien ongelooflijk, aangezien een cold case normaal gesproken het resultaat is van een mislukt onderzoek en het idee om een cold case te maken de wens impliceert om een onderzoek te saboteren, maar dit is het geval en ik zal het u demonstreren.
Vraag. Kunt u ons er eerst aan herinneren wat dit geval van de Brabantse Moorden inhoudt?
Natuurlijk. Tussen 1982 en 1985 vond in België, voornamelijk in de provincie Brabant, ten zuiden van Brussel, een reeks uiterst gewelddadige overvallen plaats: 28 mensen werden gedood, waaronder kinderen, tientallen mensen raakten ernstig gewond.
Vraag. U bent nu de advocaat van vier van de civiele partijen. U bent lange tijd magistraat geweest - we kenden u hier als voorzitter van het hof van assisen van Bouches-du-Rhône, hoe verklaart u uw tussenkomst in deze zaak?
In 1982 was ik een jonge onderzoeksrechter in het noorden van Frankrijk, in Avesnes-sur-Helpe. Ik was 25 jaar oud. Het was mijn eerste baan. Op een ochtend in augustus werd ik door de officier van justitie opgepakt voor poging tot moord (in het meervoud) op politieagenten in Maubeuge die hadden ingegrepen bij een inbraak die aan de gang was. Het was, zoals we later zullen weten, de eerste keer dat dit team actie ondernam, met geweld, een geweld dat crescendo zou gaan. Op dat moment begrepen we niet waarom, in plaats van in een auto te vluchten, de politie te voet was gekomen om geen lawaai te maken, omdat het in de buurt van het politiebureau was, ze het vuur op hen openden.
V. Dus het was dat Brabant Killers team?
Ja, alle volgende feiten zijn in België gepleegd. De auto die in Maubeuge werd gebruikt, een blauwe Volkswagen Santana, was in mei 1982 in Vlaams-Brabant gestolen. Het werd afgebrand aangetroffen in een bos, in de buurt van Brussel, na de aanslag, op 30 september 1982, van een wapenkamer in Waver, in Waals-Brabant. Op die dag werd een politieagent gedood en raakten vervolgens twee gendarmes gewond door kogels tijdens de achtervolging met de auto, waarvan de Franse nummerplaten waren veranderd in Belgische nummerplaten. De eerste Belgische slachtoffers van een lange reeks bijzonder bloedige gewapende overvallen.
Vraag. Waarom bent u betrokken bij deze zaak?
Ik heb u gezegd dat ik de eerste onderzoeksrechter was die werd aangehouden voor handelingen die aan deze misdadigers konden worden toegeschreven. Eind 2021 verliet ik de rechterlijke macht na 42 jaar dienst en schreef ik me in bij de balie van Parijs als advocaat. Op 07/08/2023 ontving ik een e-mail: "Hallo Meester, laat me me even voorstellen: Jean-Pierre Adam, gepensioneerd Commissaris van de Gerechtelijke Politie... Er volgden vele uitwisselingen over de ontdekkingen van deze onderzoeker tijdens de Dutroux-affaire...
Vraag. Kunt u ons eraan herinneren wat deze Dutroux-affaire is?
Het was een zaak die België schokte. Het gaat om ontvoeringen, verkrachtingen en moorden op meisjes en tieners in 1995. Jean-Pierre ADAM, die op dat moment gendarme was bij de opsporingsdienst Dutroux (dit was vóór de hervorming van de Belgische politie in verband met deze zaak) onderzocht de dood van een restauranthouder in de buurt van Charleroi, mogelijk in verband met de zaak Dutroux.
Vraag. En wat zal hij vinden?
In Frankrijk vond hij in 2000 in de archieven van de gendarmeriebrigade Charleville-Mézières een Belgische gezochte poster, met een samengesteld portret, opgesteld op 4 oktober 1982, enkele dagen na de aanslag op het arsenaal van Waver. En deze mening bevindt zich in het dossier van een beruchte gangster, die samenwerkte met zijn broer, die nu allebei zijn overleden. Ze werden omschreven als ultra-gewelddadige en anti-sociale criminelen. De gebeurtenissen volgden elkaar op van 1982 tot 1983. Ze werden onderbroken om eind 1985 nog gewelddadiger te worden hervat.
Vraag. Maar waarom zijn ze volgens jou bijna 2 jaar gestopt?
Dit komt overeen met de opsluiting van een van de twee broers.
Vraag. En waarom stopte het definitief in 1985?
Want een van de broers, de jongste, raakte gewond aan de schouder na een overval in Aalst waarbij 8 doden vielen. Een 14-jarig meisje werd gedood door een van de overvallers. Ze had ingegrepen door voor haar vader te gaan staan en te roepen: "Niet schieten, het is mijn papa". De moordenaar, van grote statuur, zal de vader, de moeder en de tiener doden... De 8-jarige broer raakte gewond, maar wist te ontsnappen. Een andere vader werd ook gedood met zijn kind. Die dag ontsnapte de hele bende ternauwernood aan arrestatie. Het moet gezegd worden dat de politie en de gendarmerie hun middelen, met name bewapening, radio en snelle voertuigen, aanzienlijk hadden versterkt.
Vraag. Maar als beide broers dood zijn, wat kun je dan doen?
Er zijn medeplichtigen die springlevend zijn. En dan is er nog onderzoek mogelijk om gerechtelijk vast te stellen wat er precies is gebeurd. Dat zijn we verplicht aan de slachtoffers. Daarom heb ik de onderzoeksrechter gevraagd om bijkomende onderzoekshandelingen. Maar ze wil haar zaak duidelijk niet voortzetten. Ze schreef echter op de officiële website van de federale politie, die nog steeds samengestelde portretten publiceert: "Aan al diegenen die denken dat er geen hoop meer is, dat het onderzoek vastloopt, dat de daders nooit zullen worden ontmaskerd, antwoord ik hen dat een bij voorbaat verloren strijd een strijd is die wij niet voeren!" En er wordt nog steeds een premie van € 250.000 uitgeloofd aan iedereen die informatie verstrekt om de daders te veroordelen voor de oplossing van deze zaak.
Vraag. Wie biedt deze bonus aan?
Deze bonus van 250.000 euro wordt aangeboden door Delhaize-winkels, de supermarktketen die vaak het doelwit is geweest van deze dodelijke overvallen. Het is nog steeds relevant.
V. Laten we teruggaan naar de fabricage van een cold case...
Het is eenvoudig. Je neemt een mooie zaak die nog leeft, je laat hem jaren zitten door een zeer dikke saus te bereiden om de bittere smaak van het gerecht dat je gaat serveren te verbergen (met zelfs een wet die je toestaat de verjaringstermijn te wijzigen om een afleiding te creëren) in een prachtige prestigieuze kamer van een nieuw gerechtsgebouw, waar je de burgerlijke partijen samenbrengt, Met magistraten met ernstige gezichten, om aan te kondigen dat alle wegen tevergeefs zijn verkend. En dat is het.
Vraag. Maar zal niemand voor de gek worden gehouden? De slachtoffers, de bevolking... De pers, vooral de Belgische, zal erover praten.
Er was een fenomeen van algemene anesthesie. Het interview dat ik aan het einde van deze vergadering in een advocatenjas gaf aan de RTBF, een publieke zender, waarin ik deze Franse aanwijzing toelichtte, werd niet uitgezonden op het journaal van 19.30 uur. Dat ook niet. Het is waar dat ik tegen deze wens was om de zaak te sluiten en dat ik er een beetje optimisme en hoop in heb gestoken door te zeggen dat de onderzoeksmaatregelen waar ik om had gevraagd, zouden voorkomen dat deze zaak zou worden begraven, zoals zojuist was aangekondigd.
Vraag. Maar waarom zou je een zaak begraven die nog in leven is?
Het is moeilijk toe te geven dat 27 doden na Waver en tientallen ernstige gewonden voorkomen hadden kunnen worden. Het is ook kostbaar om de slachtoffers en de families van de slachtoffers te compenseren. Het is niet eenvoudig om een opeenstapeling van fouten te herkennen.
V. Dank u, Patrick Ramaël. Je voelt dat je diep van binnen een magistraat bent gebleven.
Ja. En ik zou in deze zaak vooral onderzoeksrechter in Charleroi willen zijn.