In het weekblad Knack van juni 2010 stond een artikel over seriemoordenaars.

Waarom verkrachten en moorden een hoop mannen zonder het minste spoor van een slecht geweten? De Amerikaanse neuroloog Kent Kiehl onderneemt een uniek veldonderzoek om de raadselachtige mentale conditie van psychopaten te verklaren.

Kent Kiehl was aanwezig op het proces van Brian Dugan om zich à decharge over de beklaagde uit te spreken. Kiehl had een MRI-scan genomen van de hersenen van Dugan. "Dugans hersenen zien er anders uit dan die van normale mensen", rapporteerde de wetenschapper in de getuigenbank. "Het zijn hersenen zoals we die bij psychopaten kennen."

Kiehl kreeg in 2005 van de gouverneur van New Mexico toestemming om veldonderzoek te doen. Kielh had 2,5 miljoen dollar verzameld en had voor dat geld bij Siemens een mobiele magneettresonantietomograaf (MRI) gekocht. Daarmee gaat de onderzoek systematisch alle gevangenissen van New Mexico af. Alleen vrijwilligers doen mee aan de omvangrijke proeven.

Zo'n 1.200 gevangen werden inmiddels (2010) door Kielh onderzocht en 300 onder hen werden als psychopaten geïdentificeerd. De intensieve gegevensverzameling leverde een volledig nieuw inzicht op: in de hersenen van de onderzochte gevangenen werd een deels aanzienlijke reductie vastgesteld van het limbische systeem, dat is de zone waarin gevoelens verwerkt worden. Blijkbaar is de grijze materie van het centrale zenuwstelsel bij psychopaten partieel regelrecht uitgedund.

Psychopaten reageren op bepaalde signaalprikkels navenant zwakker dan normale proefpersonen.

Terwijl ze in de buis van de tomograaf liggen, worden Kiehls vrijwilligers geconfronteerd met diverse beelden en begrippen: een vrouw die door een man met een mes wordt bedreigd, of de zin 'je hebt seks met je eigen moeder'. Normale mensen zijn door zulke drastische prikkels minstens kort gechoqueerd, wat af te leiden valt uit de zones van verhoogde hersendoorbloeding. Bij psychopaten daarentegen gebeurd er weinig.

Hervey Cleckley

In het begin van de jaren veertig verzamelde de Amerikaanse psychiater Hervey Cleckley de gegevens van patiënten die allemaal dezelfde verontrustende symptomen vertoonden. Ze gedroegen zich meedogenloos tegenover hun medemensen, niet zelden zelfs openlijk vijandig, zonder dat ze enig inzicht in hun wangedrag of zelfs maar spijt toonden. Zelfs tegenover verwanten of partners waren hun gevoelensuitingen opvallend oppervlakkig alsof ze de zinnen uit het hoofd hadden geleerd. Maar tegelijkertijd ontwikkelden ze een verbluffende charme.

Cleckleys zieken bleken regelmatig egomanen die enkel het eigen voordeel voor ogen hadden en daarvoor logen dat ze zwart zagen.

Gealarmeerd door het gebrek aan scrupules bij zijn patiënten deed Cleckley een bijna smekende oproep aan zijn collega's: "Kunnen we het erover eens zijn dat we dringend moeten uitzoeken wat er met deze mensen aan de hand is?"

Robert Hare

Decennia gingen voorbij voordat de Canadese psycholoog Robert Hare tot een eerste noemenswaardige doorbraak kwam. Als gerechtspsychiater had Hare observaties gedaan die in de lijn lagen van die van zijn collega Cleckley. Daaruit ontwikkelde hij op het eind van de jaren zeventig voor het eerst een instrument waarmee psychopaten min of meer betrouwbaar geïdenticifeerd kunnen worden. Zijn controlelijst is tot vandaag de voor dat doel meest verspreide methode in de Amerikaanse psychiatrie. Hare vermoedt dat gemiddeld een op de vier mannelijke gevangenen een psychopaat is. Maar ook elke stad wordt naar Hares schatting bevolkt door 1 à 2 procent psychopaten, die zowat de helt van alle zware misdaden begaan.

De hoogst bereikbare waarde op Hares psychopatenschaal ligt bij 40 punten, de drempel van de psychopathie bij 30. De doorsneeman scoort 4 punten. Brian Dugan behaalde 38. (Als sadist en pedofiel is hij zelfs voor een psychopaat een zwaar geval.)

Kiehl sprak, een videocamera bij de hand, in totaal vier uur met Dugan. "Hebt u spijt van wat u gedaan hebt?" vroeg hij hem. Waarop Dugan: "Ik weet wat iedereen van me wil horen. Ik kan u nu wel zeggen dat ik me slecht voel, maar ik voel er niets bij." De neuroloog bericht over ontstellende confrontaties: "Het was alsof zijn ogen compleet afgekoppeld waren van zijn hersenen. Hij had geen benul van de gevoelens van andere mensen. Hij weet niet eens wat het woord empathie hoegenaamd betekent." (Dugan heeft een IQ van 140 en geldt als een modelgevangene.)

Hij dreef tijdens zijn moorden op impulsen en lette niet op de gevolgen van zijn daden. Hij stevende enkel af op de bevrediging van zijn driften.

Robert Hare oordeelt dat psychopaten uit juridisch en psychiatrisch oogpunt geestelijk gezond zijn. Ze begrijpen de regels van de maatschappij en de gangbare betekenis van de begrippen "goed" en "fout". Bijgevolg kunnen ze voor hun daden ter verantwoording worden geroepen. Het is zoals kleurenblinden voor een rood licht. Ze herkennen de kleur niet maar ze zien dat het licht brandt. Nog volgens Robert Hare bestaat er geen therapie die effect heeft op psychopaten.

Vrouwen

Vooral mannen worden getroffen. Psychopathie komt bij vrouwen veel minder voor, stelde Kiehl vast. Terwijl experts ervan uitgaan dat 25 procent van de mannelijke gevangenen psychopathisch zijn, vond Kiehl in de vrouwengevangenis van Grants maar 10 procent.

Met alle respect voor Ben, maar ik denk dat we hiermee afdwalen van de essentie van dit forum. Seriemoordenaars opereren steeds alleen, nooit in groepsverband. Feiten aangehaald hierboven zullen wel op bepaalde gegevens berusten maar niet op moorden in groepsverband.

Waar wij mee te maken hebben is een killersteam. Mensen(?) die mekaar kennen en die weten wat vlees ze in de kuip hebben. Ook de betaling dient verdeelt te worden. De overvallers waren een op elkaar ingespeelde groep. Ondanks het feit dat er zich bij de bendeovervallers zulke persoon zou aanwezig zijn (wat me zou verbazen) bleef het teamwerk. Ze kwamen elkaar niet tegen op straat om zomaar een overval te plegen. Er is een organisatie en een planning aanwezig.

Als je het bekijkt uit oogpunt van de overvallers zelf gaan die niet optrekken met een psychopaat die alles naar de vaantjes kan helpen door zijn ondoordacht gedrag. Neem van mij gerust aan dat een overvalteam zoals de Bende van Nijvel niet gaat beginnen met een onbekende killer in hun ploeg. De risiko's zijn te groot, met name organisatie, vergaderen, afspraken wie wat doet, rijgedrag, vluchtwegen enz.

Nee, seriekillers laten bewust sporen na. Ze spelen een dodelijk spel. Willen gepakt worden. Van zoiets is geen sprake in onze materie.

Dat de bende het niet zo nauw neemt met een mensenleven meer of minder is wel duidelijk. De "rush" van het beslissen over leven en dood is voor hun waarschijnlijk als een verslaving.

Misschien dat de daders (of 1 van ze) net als Patrick Haemers een flinke snuif cocaïne nemen voordat zij op "pad" gaan. Zoals eerder vermeld op het forum: "Geef Patrick een uzi in zijn handen en hij knalde er op los".

Ik zag afgelopen week een paar documentaires over het Mongoolse Rijk en over het Romeinse Rijk, Ottomaanse Rijk, ... Wat daar allemaal aan martelingen en moorden zijn gepleegd! Op zeer grote schaal. De meeste van die daders worden nu geroemd als grote leiders uit de geschiedenis. Ik moest toen toch even denken aan wat een psychopaat ook alweer was. Misschien zijn de huidige psychopaten zo gek nog niet, maar vooral in de verkeerde tijd geboren.