Interessant verhaal dat me tot dusver onbekend was. Al zie ik niet goed in hoe dit met de Bende te maken zou kunnen hebben. Vermits operatie Gutt me onbekend was, heb ik Google er even bijgehaald. Via de bekende zoekmachine kwam ik op de website van Gazet van Antwerpen waar een artikel staat over operatie Gutt:

Velen houden nog een slechte smaak over aan de zogenaamde Gutt-operatie. Specifiek voor de wisseloperatie liet de Belgische regering in ballingschap al tijdens de oorlog de Londense drukkerij Bradbury biljetten maken van 100, 500 en 1.000 frank. Het bestaande, toen nog in omloop zijnde sierlijke 100 frank-biljet van Emile Vloors (herinner u: het Maas en Schelde-tafereeltje) werd voor al deze verschillende nominaties gebruikt en - het moet gezegd - druktechnisch enigszins onrecht aangedaan. België heeft altijd slecht kunnen omgaan met haar art nouveau-erfgoed...

Een andere Londense drukkerij, de la Rue, mocht schatkistbiljetjes maken van 5 en 10 frank. Ook zo lelijk als de nacht, maar ze werden al vanaf de landing - aangevoerd per amfibievaartuig in Normandië - gebruikt door de geallieerde troepen in ons land. Ook met de Amerikanen kwam vanuit de VS een massale hoeveelheid (25 miljoen stuks) stalen Belgische 2 frank-muntjes. Hiervoor werden blanco's gebruikt van de US cent.

De Gutt-operatie hield enerzijds een nieuwe wisselkoers in voor de frank (een feitelijke devaluatie van 50% tegenover de dollar) en anderzijds een 5 dagen durende geldinwisselingsoperatie. Die inwisseling was pas van toepassing vanaf de biljetten van 100 frank. Per lid van het gezin mocht men tussen 9 en 13 oktober '44 maximaal 2.000 frank in de oude biljetten inruilen tegen de nieuwe. Overige cash en deposito's werden geblokkeerd. 40% daarvan werd vanaf november '44 geleidelijk vrijgegeven, maar enkel voor bedrijven en om belastingen en boetes te kunnen betalen. De overige 60% werd omgezet in een gedwongen staatslening en was men de facto kwijt aan de betaling van belastingen.

In de praktijk kwam het er dus op neer dat 'zwart' oorlogsgeld en woekerwinsten in feite ofwel werden ingepikt door de staat, of waardeloos werden (ook al verstopten sommigen dit geld massaal onder drempels of in schouwen). Al waren er achterpoortjes: sommigen lieten hun geld door derden declareren, anderen maakten misbruik van vzw's (met menslievende of culterele activiteit), die vrijgesteld waren van het maximumbedrag. Er zijn ook voorbeelden bekend van nog anderen die hun bezwaarde geweten afkochten door hun zwart geld aan dergelijke vzw's te schenken.

Eens de inwisselingsoperatie achter de rug moest het nieuw verkregen geld nogmaals ingeruild worden voor écht nieuwe biljetten: nog in '44 werden de Londense biljetten vervangen door de gedeeltelijk in Frankrijk al gedrukte zogenaamde dynastiereeks, die al voor de oorlog ontworpen was. Snel bleek dat deze biljetten van 100, 500 en 1.000 frank makkelijk namaakbaar waren. De reeks werd al in 1952 afgevoerd en vervangen door de zogenaamde eeuwfeestreeks. De schatkist gaf inmiddels - in '48 en '49 - al nieuwe munten uit van 20, 50 en ook 100 frank, die echter maar enkele jaren geslagen worden als er ook biljetjes komen van 20 en 50 frank. Wel een lange carrière kregen vanaf '48 de muntjes van 1 en 5 frank.

Bron: Gazet van Antwerpen