Op 27 december was het tien jaar geleden dat Hugo Gijsels stierf. Het Aff schreef er volgend artikel over:

Vandaag, 27 december, is het exact tien jaar geleden dat we afscheid namen van Hugo Gijsels. De dag dat de gehele wereld vol afgrijzen de gevolgen van de tsunami in Zuidoost Azië onder ogen zag, overleed Hugo. Thuis, in het Ardens boekendorp Redu.

Het overlijden van de onderzoeksjournalist en auteur van verschillende werken over (extreem-) rechts kwam allerminst als een verrassing. Hugo, amper 54, kampte al enige tijd met ernstige gezondheidsproblemen. In 2004, tussen Kerst en Nieuw, ging het licht voorgoed uit. Een zware klap voor familie, de vele vrienden en de antifascistische beweging.

De afscheidsplechtigheid in Vilvoorde werd, het surrealistische tijdstip ten spijt, de namiddag van 31 december, druk bijgewoond. Weinig verwonderlijk: Hugo was een ‘once in a lifetime’-persoon. Iemand van de soort die je niet te vaak ontmoet. Een gedreven journalist met een erg goede pen en een hekel aan half werk eens hij zich in een onderwerp had vastgebeten.

Een uitstekend journalist, genereus, grootmoedig en behept met een onweerstaanbaar gevoel voor humor. Altijd bereid om anderen te steunen of uit de nood te helpen. Wars van enig eigenbelang. Altijd goed voor een sappige anekdote of een smeuïg verhaal. Bij Hugo kwam je nooit ongelegen en vertrok je altijd veel later dan gepland.

Hugo Gijsels zal altijd herinnerd worden als de man van de 'Vlaams Blok-boeken' en als architect van het cordon sanitaire dat tot op heden standhoudt. Niet geheel onterecht. Hij was de eerste om de smoezelige extreemrechtse scene in Vlaanderen in al haar aspecten in de spotlights te plaatsen. Zeer tot ongenoegen van die radicaal-rechtse clubs en al wie er in actief was.

In het verlengde daarvan legde hij met bijna-naamgenoot Jos Geysels, de toenmalige Agalev-voorman, de fundamenten voor het cordon sanitaire dat extreemrechts aan weerszijden van de taalgrens consequent weghield, en weghoudt, van beleidsdeelname op alle niveaus. Gelukkig maar.

Dat onvoorwaardelijke engagement voor democratie werd hem uiteraard niet door iedereen in dank afgenomen. Na een aantal niet mis te verstane dreigementen en een mislukte brandstichting in zijn woonst in Antwerpen, ruilde hij zijn geboortestad in voor Molenbeek en later de Ardennen waar hij zich in zijn element voelde.

Vooraleer er zich definitief te vestigen trok Hugo zich al regelmatig terug in de regio Haute Lesse om er te werken aan artikels, boeken of de vormingen die hij verzorgde voor het ABVV/FGTB. Duizenden militanten woonden ooit de geanimeerde informatie- en discussiemomenten bij die door de vakbond georganiseerd werden over extreemrechts.

Zijn inspanningen om extreemrechts weg te houden van bestuursverantwoordelijkheid zijn alvast lonend gebleken. Weghouden van de macht en met alle juridische middelen bekampen was zijn devies. Daarmee zat hij op dezelfde golflengte als Jaap Van Donselaar, de Nederlandse auteur die in 1995 dezelfde remedie voor extreemrechts naar voor schoof in zijn werk De Staat Paraat.

Wat er ook van zij, het inzetten van die strategie heeft haar vruchten afgeworpen. Het volhouden van het cordon sanitaire enerzijds en de veroordeling(en) wegens racisme anderzijds hebben in België het Vlaams Blok en het Front National in alle geval gereduceerd tot schimmen van hun oorspronkelijke zelf. Gijsels' aandeel hierin was, dankzij zijn journalistieke werk en als medewerker van het Centrum voor Gelijkheid van Kansen en Racismebestrijding onder leiding van Johan Leman, groot.

Als onderzoeksjournalist opereerde Hugo vooral in de jaren ’80 op een eenzaam hoge hoogte met zijn artikels en boeken over De Bende Van Nijvel, de strapatsen van ex-premier Paul Vanden Boeynants en het netwerk Gladio. Gedreven door een groot rechtvaardigheidsgevoel informeerde hij al wie het horen en lezen wilde over de affaires die de Belgische politiek en het democratische bestel zwaar beïnvloedden of schade berokkenden tijdens de zogenaamde 'loden jaren'.

In het Bendedossier schoof Hugo als één van de eersten de extreemrechtse piste naar voor. Een optie die op de cruciale momenten, ten tijde van de aanslagen en net erna, nooit serieus werd genomen. Niet op politiek vlak en al helemaal niet in gerechtelijke kringen waar men ziende blind bleef voor de feiten en het onderzoek vakkundig verprutste nog voor het goed en wel begonnen was.

Ruim dertig jaar na de nooit volledig opgehelderde feiten lijkt de extreemrechtse piste de enige valabele uitleg te zijn voor de gebeurtenissen die het land schokten in de eerste helft van de jaren '80. Zelfs figuren met een stevig extreemrechts verleden zoals Eric Lammers, kopstuk van de obscure nazigroepering Westland New Post, geven tegenwoordig in de pers toe dat er weinig of geen andere verklaringen mogelijk zijn voor de slachtpartij van toen.

Bron » aff.skynetblogs.be