De grootste Belgische betoging ooit

Op zondag 23 oktober 1983 betoogden 400.000 mensen tegen de plaatsing van Amerikaanse en Russische kernraketten in West- en Centraal-Europa. Eigenlijk ging het om drie grote betogingen die richting Noordstation in Brussel trokken: de grootste manifestatie die ons land ooit gekend heeft.

"Godverdomme, weg die bommen!": het was één van de vele slogans die gescandeerd werden op de nationale betoging in 1983. Twee jaar eerder was er trouwens al een eerste antirakettenbetoging in Brussel, met een kleine 200.000 deelnemers.

In de jaren 80 woedde de Koude Oorlog nog volop en was er nog een echte wapenwedloop tussen Oost en West. Als reactie op de plaatsing van Russische SS20-raketten in Centraal-Europa had de NAVO in 1979 het zogenoemde dubbelbesluit genomen. Enerzijds werden 464 kruisraketten voor de middellange afstand en 108 Pershing II-raketten voor de korte afstand geplaatst in een aantal West-Europese landen, met tegelijkertijd een aanbod aan het Oostblok om te onderhandelen over wapenvermindering. Al die raketten konden worden uitgerust met kernkoppen.

De Pershing-raketten werden in West-Duitsland geïnstalleerd, de kruisraketten in Italië, West-Duitsland, Groot-Brittannië, Nederland en België. Het besluit om al die kernraketten in Europa te installeren, leidde in alle betrokken landen tot massabetogingen.

In ons land waren de drijvende krachten het Vlaams Aktiecomité tegen Atoomwapens (VAKA), het Overlegcentrum voor de Vrede (OCV) en de Coordination Nationale d'Action pour la Paix et la Démocratie (CNAPD). De antirakettenbetogingen waren echte nationale mobilisaties, georganiseerd vanuit de basis, maar met een sterk internationaal karakter.

Opmerkelijk is dat de antirakettenbetoging in Brussel niet alleen gericht was tegen de plaatsing van Amerikaanse kernraketten in West-Europa, maar ook tegen SS20-raketten in het toenmalige Oostblok.

In 1983 hadden de organisatoren lessen getrokken uit de vorige antirakettenbetoging, in 1981. Toen liep het traject nog van het Noord- naar het Zuidstation, zeg maar het voor de hand liggende traject voor grote betogingen in Brussel. Manifestanten uit heel het land stappen uit in het Noordstation, nemen deel aan de betoging en vertrekken 's avonds weer huiswaarts vanuit het Zuidstation: dat was het idee. Maar in 1981 was de mobilisatie zo succesvol verlopen dat duizenden betogers urenlang moesten wachten voor ze konden opstappen over de Brusselse boulevards.

In 1983 pakten de organisatoren de zaken iets grootser aan: drie betogingen trokken richting Noordstation, waar de manifestatie werd ontbonden. Betogers uit Oost- en West-Vlaanderen startten aan het Centraal Station, die uit Vlaams-Brabant aan het Zuidstation en die uit Antwerpen en Limburg aan het station van Schaarbeek.

De betogingen werden urenlang "gevoed" door overvolle treinen en honderden bussen uit het hele land. Toen de avond viel, moesten veel betogers nog beginnen te demonstreren. Sommige deelnemers kwamen zelfs niet aan betogen toe omdat het traject oververzadigd was.

Hoeveel betogers er waren, is niet exact vast te stellen, maar onder meer uit het aantal verkochte treinkaartjes en het aantal bussen dat was afgehuurd, kan worden afgeleid dat het er zo'n 400.000 waren. Aan het einde van de betoging waren er toespraken en zelfs een optreden van de Amerikaanse zangeres Melanie. Maar met de eisen van al die "Beautiful people" is niet echt rekening gehouden.

Ondanks al het protest besliste de regering-Martens om toch kruisraketten te plaatsen. Er kwamen er 20 op de vliegbasis in Florennes. In 1987 gingen ze terug richting Verenigde Staten, het gevolg van het Intermediate-Range Nuclear Forces (INF)-verdrag tussen de Amerikaanse president Ronald Reagan en de Russische president Michail Gorbatsjov.

Hoe dan ook: de antirakettenbetoging van 23 oktober 1983 was misschien wel de laatste massale uiting van geëngageerd volksprotest tegen een politieke beslissing. De laatste grote vredesbetoging, in 1985, telde "slechts" zo'n 200.000 deelnemers.

Bron: VRT Nieuws

• Over de diefstal van granaten op de basis van Florennes - een 'false flag' operatie om de vredesbeweging te discrediteren - kan je hier meer lezen » Forum

• Over de basis van Florennes, de plaatsing van de raketten en de schaduw van de Bende van Nijvel, kan je hier meer lezen » Forum

Inderdaad B61 in Kleine Brogel. Ze zijn gestockeerd in het SAS, Special Arms Storage, niet in de vliegtuigshelters. Tot het moment van hun release door Washington zijn ze in custody van het US detachment ter plaatse. Ze worden regelmatig voor onderhoud teruggevlogen naar de USA. Belgische F-16 mogen nooit taxiën of opstijgen met een nuke. Enkel in geval van een echte tasked mission.

De code om de B61 te wapenen ('enable') vanuit de cockpit is een six-figure code, die vanuit Washington aan de cdr van US Det wordt gezonden ingeval van echte tasking. Het zijn tactische wapens (geen strategische) met een radar in de neus (voor de desired height of burst). De yield van de bom kan worden ingesteld, ook de height of burst (in functie van het target). De verschillende yields van de B61 vindt men terug op internet. De hoogste yield = X maal Hiroshima. Niet lichtzinnig te gebruiken dus.

Als ze worden vervoerd zijn ze niet gebruiksklaar, er zijn diverse veiligheden ingebouwd. Als ze met hoge snelheid tegen de grond vliegen bestaat wel de kans dat de normale explosieven in de bom (bedoeld om de thermonucleaire reactie in gang te zetten) af gaan en zo radioactief materiaal verspreid word (eigenlijk is het dan een "vuile" bom). Vroeger in de hoogtijdagen van de koude oorlog zijn er diverse van deze incidenten geweest. De bekendste zijn wel:

• de Goldsboro B52 crash » en.wikipedia.org

• de Palomares B52 crash » en.wikipedia.org

• en de Thule B52 crash » en.wikipedia.org

• Hier hangt een bom in een boom nadat hij bijna alle stappen had gedaan om zichzelf "aan" te zetten enkel een simpele aan/uit schakelaar voorkwam een nucleaire explosie van 3.8 megaton: en.wikipedia.org/ (ter referentie: Hiroshima bom was ongeveer 15 kiloton)

Vanwege het Non-proliferatie verdrag kunnen landen als Nederland en Belgie openlijk geen kernwapens bezitten, ze zijn dan ook officieel onder Amerikaans bewind op Vliegbasis Volkel (NL) en Kleine Brogel en pas bij een aanval worden ze overgedragen aan de Nederlandse en Belgische luchtmacht zodat voor nu het verdrag niet geschonden word; je mag zelf bedenken hoe het in de werkelijkheid gaat en of ze echt nog nooit onder een Nederlandse of Belgische jet hebben gehangen. Vroeger had Nederland ook nog nucleaire artilleriegranaten en kernkoppen voor de Nike Hercules raketten, deze zijn al lang uitgefaseerd en officieel nooit in dienst geweest.