Uit de masterproef haal ik deze twee stukken die interessant zijn voor deze discussie:

Op pagina 95:

3.2.2.2 Aanbeveling Bendecommissie II

199. Ook de parlementaire onderzoekscommissie belast met een onderzoek naar de noodzakelijke aanpassingen van de organisatie en de werking van het politie- en justitiewezen op basis van de moeilijkheden die gerezen zijn bij het onderzoek naar de Bende van Nijvel (de zogenaamde Bendecommissie II) heeft zich uitgesproken voor een wettelijke regeling inzake medewerkers met het gerecht, maar heeft daar onmiddellijk aan toegevoegd dat de medewerker met het gerecht een ultimum remedium dient te zijn, slechts toe te passen waar het onderzoek het gebruik van deze techniek strikt vereist, zonder dat er alternatieven zijn.

Bovendien legt zij de nadruk op de rechten van de verdediging met betrekking tot de betrouwbaarheid van de medewerker met het gerecht, maar anderzijds stelt het verslag ook dat er maatregelen moeten worden genomen om de veiligheid van de medewerker met het gerecht te garanderen. 

Op pagina 100:

213. De Parti Socialiste was steeds van mening dat het gebruik van medewerkers met het gerecht onethisch was, omdat er op die manier een verklikkersmaatschappij tot stand zou komen. Toenmalig minister van justitie Verwilghen, zelf een groot pleitbezorger van de medewerkers met het gerecht, kon niet anders dan zijn conclusies trekken met betrekking tot de wil van de verschillende meerderheidspartijen om resultaat te boeken op het vlak van de medewerkers met het gerecht.

Zelfs toen in oktober 2001 geruchten ontstonden dat een getuige in het onderzoek naar de Bende van Nijvel slechts wilde getuigen op voorwaarde dat er een wettelijke regeling voor medewerkers met het gerecht zou worden ingevoerd, hield de Parti Socialiste het been stijf.

Al het nieuws over de spijtopanten-discussie kan je hier lezen » Nieuws

In de VS sinds 1970, in Nederland sinds 1994, de vraag is wanneer volgt Belgie in het gebruik in het strafrecht van spijtoptanten?

Evident lijkt mij dat de Belgen dan eerst uitgebreid de geschiedenis gaan bestuderen van landen die het al wel gebruiken, want bv in Nederland zijn in de loop der jaren vele (beginners) fouten gemaakt. Maar na ruim 20 jaar staat er iets bij jullie noorderburen dat vrij algemeen geaccepteerd wordt. Met name de bescherming van de spijtoptant is enorm geprofessionaliseerd, ook voor directe familie. Bij zware zaken kan de prater een nieuwe identiteit krijgen en voldoende geld om elders een compleet nieuw leven te starten. Wel nog even de straf uitzitten, want het gaat om strafvermindering tot wel een derde van wat hij anders zou hebben gekregen. 

De laatste grote zaak in Nederland betrof een (assistent) huurmoordenaar. De spijtoptant bekende zelf betrokkenheid bij een paar moorden, maar lapte anderen erbij die nog grotere misdaden hadden gepleegd. Omdat de spijtoptant uiteraard een crimineel is, heeft de advocaat van de tegenpartij meestal voldoende voer om de kroongetuige als onbetrouwbaar te bestempelen. Het is daarom belangrijk dat de spijtoptant alles bekent wat hij op zijn kerfstok heeft. Dat hij zijn verhaal kan staven met hard bewijs. En dus dat het iemand hoger in de criminele pikorde betreft.

In het geval van de Bende van Nijvel zou dat dus kunnen als er duidelijk een verschil zou zijn in het aantal moorden. Als er een killer zou zijn is dit natuurlijk de man die je wil. Als ze allemaal ongeveer evenveel hebben gemoord, en eentje krijgt spijt, zelfs dan zou je je nog een deal kunnen voorstellen, alles voor de waarheid? maar ja waar dat de grens ligt, dat zou Belgie ook eens moeten gaan onderzoeken. Goeie spijtoptanten regeling, verankerd in het strafrecht, nieuwe identiteit, som geld en een levenslange uitkering. Voor je begint, leren van de fouten van andere landen.

Een geradicaliseerde gebrainwashte terrorist als spijtoptant? Ik geloof er niet in! Een Europeaan bijvoorbeeld leeft in een Ik-milieu, een Islamiet leeft in een Wij-cultuur. Ze slikken liever hun tong in dan iemand van hun origine te verraden.

Het wetsvoorstel dat besproken wordt vind je hier » www.dekamer.be