De Oude Dame en haar roemrijke verleden

De Oude Dame, zo luidt de bijnaam van de Generale Maatschappij van België. 's Lands grootste holding is enkele jaren ouder dan de natie zelf. En de geschiedenis van land en maatschappij is heel nauw verweven.

Stichter van de Generale was Willem I, koning der Nederlanden. Onder zijn impuls werd in 1822 de "Algemeene Nederlandsche Maatschappij ter Begunstiging van de Volksvlijt' opgericht; Willem I was er vooral op uit een financieringsinstrument op te zetten voor de industrie.

In 1830, bij de boedelscheiding van Nederland en België, werd de vennootschap herdoopt tot "Société Générale de Belgique' (en het was wachten tot in de jaren zeventig van deze eeuw, vooraleer er ook een Nederlandse vertaling zou komen: Generale Maatschappij van België).

De Generale kreeg in het jonge België een hoop taken toegespeeld: staatskassier, emissiebank, kredietverstrekker voor de overheid; taken als handelsbank en portefeuillemaatschappij kwamen er pas in tweede instantie bij. Op vraag van de regering ging zij bijvoorbeeld krediet verlenen aan de fabriek die John Cockerill in Luik had opgebouwd en die in moeilijkheden was geraakt. De institutionele rol van de Generale verdween in de loop der jaren; vooral na de oprichting in 1850 van de Nationale Bank van België, die de emissietaak overnam. Maar dat betekende helemaal niet dat de Generale van het politieke toneel verdween, integendeel. Leopold II en de Belgische regering konden op haar rekenen voor het uitbouwen van de kolonie en voor de handelsrelaties met China en Zuid-Amerika.

Nog in deze eeuw werd de Generale een onmiskenbare politieke rol toebedicht. Toen in november 1934 de katoliek-liberale regering Theunis werd gevormd, blokletterde de krant Le Peuple: "De Generale opent een nieuw filiaal'.

Ook in de Tweede Wereldoorlog speelde de Generale een rol. Al in '38 had de holding een noodplan voor evacuatie klaar, dat voorzag in de overheveling van de bedrijfsleiding naar Frankrijk (het werd eerst Parijs, later Bordeaux). En gouverneur Alexandre Galopin, die in België was gebleven, zette een komitee (het comité-Galopin) op, dat langs de ene kant de ekonomische kollaboratie met de Duitse bezetters organizeerde, langs de andere kant steun gaf aan de weerstand.

De politieke rol van de Generale is in de voorbije jaren veel minder expliciet geworden; de Generale werpt nu vooral haar ekonomische gewicht als drukkingsmiddel in de schaal.

Aan het einde van de jaren vijftig kwamen er nogal wat moeilijkheden in de holding naar boven. De Generale had altijd sterk in de zware industrie geïnvesteerd, haar portefeuille bestond uit mijnbouw, staal en non-ferro's, en uit koloniale belangen. Drie dingen gingen gelijktijdig op de portefeuille wegen: de teruggang van de steenkoolmijnen, de onafhankelijkheid van Kongo, en de enorme investeringsbehoeften in de metaal- en de staalindustrie.

Pas laat kreeg de holding aandacht voor groeisektoren. Petroleum, petrochemie, elektronica en telecommunicatie: de Generale stapte er maar in wanneer de trein al vertrokken was. Eind '71 bestond bijvoorbeeld nog 11 procent van de Generale-portefeuille uit ijzer- en staalbedrijven, de elektronica werd toen nog onder "machinebouw' gecatalogeerd, en die was amper goed voor 5 procent van de portefeuille.

Gedaanteverwisseling

Sinds 1981 heeft de Generale een ware gedaanteverwisseling ondergaan. Onder impuls van gouverneur Lamy ging de holding haar rol opvatten als die van strategisch leider van de groep. De Generale ging zich sindsdien veel meer als een aktieve holding opstellen, die bepaalt in welke banen de ontwikkeling van de groep moet geleid worden, die de strategieën van de werkvennootschappen koördineert, synergieën in de hand werkt, een kontrolefunktie uiteoefent, en ook het human resources management bepaalt.

In beginsel klinkt dat mooi, maar de Generale met haar groep van ruim 1.000 vennootschappen (waarvan meer dan 500 in het buitenland) en 100.000 werknemers (waarvan bijna 50 procent in het buitenland) had toch enige moeite om die strategie ook waar te maken.

In een eerste stadium werden de sektoren afgebakend waarin de groep bedrijvig wou zijn. Een tiental sektoren werden geselekteerd, ofwel in snelgroeiende sektoren (telekommunikatie, trading, financiële diensten), ofwel in sektoren waarin de groep al erg sterk stond (chemie, diamant, scheepvaart, energie, bouw). Voor elk van deze sektoren is een struktuur opgezet met spilvennootschappen, die de band tussen moederholding en werkvennootschappen betekenen. Helemaal nieuw is dat niet, in feite bestaat die manier van werken al langer in de banksektor (met de Generale Bank) de diamantsektor (Sibeka), de scheepvaart (CMB), de papiersektor (Pabeltec).

De nieuwe strategie had in ieder geval een aantal belangrijke herstruktureringen tot gevolg. In de non- ferrosektor bijvoorbeeld werd zwaar gesaneerd; onder stuwing van Union Minière nam Vieille Montagne een groot gedeelte van de zinkactiva van Asturienne over. In de chemie werden Carboichim, Sedema, Sadacem en PRB gehergroepeerd tot Gechem; een operatie die niet meteen een sukses was, Gechem werd sindsdien al weer hertekend tot een holdingstruktuur met werkmaatschappijen. In de staalsektor verkocht de Generale haar participatie in Sidmar aan Arbed, en in ruil daarvoor verhoogde zij haar belang in het Luxemburgse staalbedrijf tot 23 procent. Heel belangrijk is de vorming van studiebureau Tractebel, door de fusie van Tractionel en Electrobel. In de telekommunikatie stapte de Generale sinds vorig jaar met de Franse groep CGE en de Amerikaanse ITT in Alcatel, via de spilvennootschap Belgatel. En in de informatika lijkt voor heel binnenkort een kombinatie van Intersys en CIG op stapel te staan.

De strategie had ook voor andere bedrijven zware gevolgen. BN bijvoorbeeld werd verkocht aan de Canadese groep Bombardier. En de Generale kocht de voorbije jaren o.m. de volledige kontrole in Tanks, in Union Minière en in Laura & Vereeniging.

Toch blijft ook nu nog vaak bij de Generale de vaderlandslievende retoriek bestaan. Toen enkele jaren geleden de holding, samen met de Franse CGE, een meerderheid nam in Acec, kon men Generale-direkteur Davignon openlijk horen verklaren: we konden Acec toch niet zomaar laten vallen. En inderdaad, wie de resultaten van Acec sindsdien bekijkt, moet tot de konklusie komen dat enkel patriottisme het motief kan geweest zijn. En bij de strijd om het "kontrakt van de eeuw' voor de RTT-telefooncentrales, eiste de Generale de eer op een communautaire pacifikatie te hebben kunnen realizeren, toen ze tegelijk de lobbying voor Bell en die voor Acec op zich kon nemen.

Bron: De Tijd | 19 januari 1988

Waarom je de Generale Maatschappij en Etienne Davignon er ook al bij betrekt weet ik niet. (Albert Frère heeft ten andere ook al veel aan de Fransen verkocht.) Je kan meteen de Rothschilds noemen, zonder wie België nooit bestaan had en Leopold I nooit koning was geworden. Als iemand geïnteresseerd is in de Generale Maatschappij, raad ik aan het boek "De Generale Maatschappij van België 1822-1997" van Rene Brion te lezen voor een algemeen overzicht. De vuile achterkeuken komt daarin natuurlijk niet aan bod.

FreCR, ten overvloede (staat ook al elders) nog eens herhalen dat Galopin vermoord werd door nazi's (DeVlag). Hierdoor is heel de redenering dat De Bonvoisin een nazi zou zijn (geopperd door Staatsveiligheid/Raes/Smets/...) onderuit gehaald, aldus De Bonvoisin zelf.