Inleiding
De Bendefeiten vertonen zo’n diversiteit in onderwerp, uitvoering en professionaliteit dat velen van ons aanvoelen dat er een ontwikkeling plaatsvindt in de periode van de feiten en dat er mogelijk meerdere dadergroepen betrokken zijn geweest. Paradoxaal spitsten veel discussies zich toch toe op het vinden van een alles overkoepelende één-bende verklaring voor alle feiten. In deze synthese probeer ik een aantal overgangen in de bende geschiedenis te verklaren en hiermee zicht te krijgen op de daders. Dat zicht ontstaat vooral in de ‘middenperiode’ van 1983, voor het begin en eind blijft het beeld mistig. En dat is vooral jammer voor het eind, het is eerder al gezegd; zonder de feiten van 1985 zouden we het waarschijnlijk niet eens meer hebben over deze Bende. Ik heb geen nieuwe getuigenissen en breng geen nieuwe onthullingen. Het enige is dat ik zaken kan combineren en daarmee tot nieuwe inzichten en conclusie kan komen, gelukkig is het dossier groot! Waarschuwing vooraf: het is een lang verhaal geworden..

Vandeuren en de Pomp
Er zijn een aantal momenten tijdens de bende periode waar we een glimp opvangen van de identiteit van de mogelijke daders. Zo’n moment begint in de middag van de 30e september 1982 ten kantore van advocaat Delhuvenne. Samengevat zijn de gebeurtenissen als volgt: Jan-Luc Piavaux heeft een afspraak met de advocaat maar komt een uur te laat. Zijn excuus is  hij de broer van zijn secretaresse uit de brand heeft moeten helpen na een overval. Die broer heette Bruno Vandeuren, en Piavaux had hem een lift moeten geven naar een parkeergarage aan de hoek met de Louizalaan en de Rue du Beau Site. De enige overval in de regio die ochtend was de beroving van de wapenwinkel van Dekaise in Waver. Bijzonder dat iemand dat zo vertelt: ‘hallo ik ben te laat want ik heb een dader van een gewapende overval een lift moeten geven.’ Ook bijzonderder is dat Delhuvenne het verhaal zomaar aan zijn volgende klant vertelt, niemand minder dan Francis Dossogne, de leider van het Front de la Jeunesse. Zoveel dus voor klant-raadsman vertrouwelijkheid. Behalve van Piavaux hoort Delhuvenne de bekentenis ook van Vandeuren zelf als hij hem een paar weken later spreekt in de gevangenis van St. Gilles. Hij zou daar ook zijn opdrachtgevers hebben genoemd. Verder heeft Vandeuren zijn bekentenis ook gedaan aan Bultot, de extreemrechtse adjunct directeur van St Gilles. Bultot heeft dat ook besproken met zijn goede vriend Francis Dossogne, tot hun beider verbazing waren ze dus onafhankelijk van elkaar op de hoogte van dezelfde bekentenis, vermeld Bultot in zijn boek.

Wat te zeggen van dit opmerkelijke verhaal? Er zijn een aantal mogelijkheden: de personen van rechtse signatuur Dossogne, Bultot en Delhuvenne hebben dit bedacht om Vandeuren verdacht te maken. Maar waarom? Ze vestigen hiermee alleen maar de aandacht op zichzelf zonder dat er een teken is van hun eigen betrokkenheid. Delhuvenne is overigens pas veel later dan de gebeurtenissen met zijn verhaal en de naam Vandeuren naar buiten gekomen. Een tweede mogelijkheid is dan Vandeuren het wel vertelt heeft, maar ook heeft verzonnen. Ook hierbij: wat is het doel? Waarom beken je iets waarvan je niet beschuldigd wordt? De derde mogelijkheid is dat het waar is en Vandeuren één van de daders bij Dekaise was.

Als we uitgaan van de derde mogelijkheid dan licht het voor de hand dat Vandeuren voor de overval op Dekaise een ‘hired gun’ was. Hij kan geen vast lid van de Bende zijn geweest omdat hij bij het gros van de bendefeiten in de gevangenis zat. Allen tijdens de overvallen op Dekaise en op de Colruyt in Halle in mrt 1983 was dat niet het geval. Op de avond de dag na Dekaise wordt Vandeuren alweer aangehouden in parking Beu-site in het gezelschap van Ton Quang Loc, waarvan bekend is dat deze een hulp was van Robert Beijer. Daarnaast staat vast dat Bouhouche en Beijer meerdere garageboxen huurden in dit complex waarvan wordt vermoede dat ze deze gebruikten voor hun illegale praktijken. Voor de hand ligt dat de opdrachtgevers van de overval op Dekaise in de hoek van Bouhouche en Beijer gezocht moeten worden. Wat het exacte doel van de overval is geweest is onduidelijk, maar dat B&B iets met wapens hadden hoeft geen betoog. Nou waren zij er niet vies van om zelf de uitvoering van hun criminele plannen te doen, inclusief overvallen en diefstallen. Dat zij dat bij Dekaise niet deden kan ook logisch verklaard worden, zij kenden Dekaise en Dekaise kende hen. (In tegenspraak daarmee is dat 1 van de daders volgens bepaalde robotfoto’s wel enige gelijkenis met Bouhouche heeft.) Bekend is dat Vandeuren een vaste gast was van Café de Pomp in Diegem, en ook een goede vriend van de eigenaar Willy van Cutsum. Diezelfde van Cutsum is dan weer een goede bekende van het duo B&B en wordt er ook van verdacht meegewerkt te hebben aan hun overval op Zaventem. In ieder geval is hij begin jaren ’80 veroordeeld voor heling van gestolen wapens. Daarnaast staat het vast dat de Pomp een broedplaats was van personen met dubieuze dan wel criminele activiteiten. Het is dus mogelijk dat B&B voor de uitvoering van de overval op Dekaise een aantal personen hebben gerekruteerd via hun vriend Van Cutsum. Maar wie zijn de anderen dan?

De Bende van Braine
Een andere bekende aanwijzing heeft betrekking op de nachtelijke inbraak bij de Colruyt in Nijvel. Deze komt van lid op het Franstalige forum ‘Wolf’ en wordt later ook deels bevestigd door de voormalige Procureur des Konings in Nijvel Deprètre begin 2012, een paar maanden voor zijn overlijden. In 2008 noemt Wolf in een aantal post's op het Franstalige forum MC , Delp., AV, NR, C en SS of DK als daders voor ‘Nijvel’. Voor de eerste vier wordt aangenomen dat het verwijst naar Michel Cocu, Willy Delpierre, Alain Vincx en Nicolas Rousseau. Wolf verwijst naar hen als de Sudisten, maar het is de vraag of die benaming wel correct is, zie daarover deze post. Om het onderscheid te maken noem ik deze groep verder de ‘Bende van Braine’.
Deprètre noemt AV, WD, JPF, TS en IR, waarbij van de laatste 2 wordt aangenomen dat het om Thierry Senterre en Isaac Rousseau gaat. De overlap is opvallend, maar ook het verschil. Daarmee lijkt deze informatie uit verschillende bronnen te komen en dat maakt het des te interessanter.

Naast hun afkomst uit Braine L’Alleud en Waterloo zijn er meerdere meestal indirecte aanwijzingen van betrokkenheid van de Bende uit Braine:
* De Saab werd uiteindelijk gedumpt op letterlijk een steenworp afstand van Café 421, de vermeende stamkroeg van hen.
* A.V. kende de garage waar de Saab gestolen werd goed en was zeer bekend met het prepareren en opvoeren van auto’s.
* De diefstal van een snijbrander in Braine die gebruikt zou zijn bij Nijvel en overgeladen in de BMW van Delpierre op de parking van Café 421 volgens de getuigenis van F.V.
* De sigarettenaansteker van de Saab is met een extra batterij aangepast zodat bij ontsteking de stroom verhoogd wordt. Willy Delpierre (of was het een van de broers R?) had als eindwerk was op het Atheneum van Braine het ontwerp van elektronische aanstekers van auto’s.
* De diefstal van de BMW van Delpierre, die mogelijk als 2e wagen bij Nijvel is gebruikt, de dag na ‘Nijvel’.
* De anonieme tip meteen na Nijvel over de daders die op camping Le Cala zouden zijn, waar Delpierre en Vincx kind aan huis zouden zijn.
* De Colruyt van Nijvel lag op een steenworp van het Circuit van Nijvel, het thuiscircuit van Alain Vincx
* Een getuigen die beweert Alain Vincx in de gestolen Saab te hebben gezien in Braine
* De gelijkenis van robotfoto G8 (observatie Delhaize Beersel voorafgaande aan de overval) met Alain Vincx
* De gelijkenis van robotfoto P22 (waarneming met de Zwarte Golf met ‘I love Australia’ -sticker in het Bois d’Hourpes en Lobbes) met Willy Delpierre.

De bende uit Braine/Waterloo wordt door Wolf vooral gelinkt aan de najaarsgolf van 1983. Deprètre geeft zijn namen voor de inbraak bij de Colruyt in Nijvel, die binnen deze golf hoort. Eerder heb ik hier gewezen op het bijzondere uiteenlopende karakter van de feiten in deze 4e golf t.o.v. de perioden ervoor en erna die erg homogeen zijn. Ook het geweld explodeert meer dan proportioneel bij het begin van deze golf en de riotguns doen voor het eerst mee. De eerste overval in die golf was die in Temse en deze getuigt duidelijk van inside-kennis. Er is hier iets speciaals aan de hand, maar wat? Waarom gaat een ‘gewone’ criminele overvalsbende uit Braine opeens over op deze andere handelswijze?

De overname
Terug naar de middag van 30 september op het kantoor van advocaat Delhuvenne. Het delen van de bekentenis van Vandeuren stopt niet bij Dossogne en Bultot. Dossogne op zijn beurt verteld het door aan commissaris Zimmer van de Gerechtelijke Politie van Brussel. Daarbij is het belangrijk om te weten dat Zimmer een kameraad van Dossogne is uit extreemrechtse kring, we weten dat hij eind jaren zeventig heeft meegedaan aan de trainingsweekenden in de Ardennen van het FdJ. En dan staat er in de verslagen van de Bendecommissie vrij verloren opeens deze opmerking:
“André Moyen, wiens naam wordt geciteerd in de Onderzoekscommissie Gladio, en van wie wordt gezegd dat hij sinds 1984 zou hebben geprobeerd om het onderzoek op een dwaalspoor te brengen, zou privé-onderzoek hebben verricht op initiatief van commissaris Z. (Zimmer -EF) van de GP van Brussel, die op zijn beurt wordt voorgesteld als iemand die nauwe banden heeft met Dossogne, Bougerol en consorten. Het resultaat van die opsporingen werd overgezonden aan procureur des Konings Godbille van Brussel.”
Meer dan een opmerking dat men zich verbaast over deze gang van zaken lijkt er verder niet gebeurt te zijn met deze vaststelling. Wat zal Moyen hebben uitgevonden? Moyen, die 7 jaar heeft gewerkt als professor op het collega kardinaal Mercier in Braine L’Alleud, Moyen wiens vrouw uit Braine L’Alleud komt en die daar na de oorlog jaren gewoond heeft. De optie om ‘gewone’ criminelen te gebruiken voor extreemrechtse terreur werd al door Martial Lekeu benoemd als een besproken optie in de fameuze Group G.  Zou het kunnen? Zou het kunnen dat dezelfde man achter de twee grootste Belgische mysteries zit na de 2e wereldoorlog? Hij heeft er ook zeker het kaliber voor. Moyen, zeg maar iemand van het kaliber om ieder gewoon mens in het gareel te houden, vergeleken met hem is Bougerol een padvinder. Moyen zal de toen hij achter de identiteit van de leden van de Bende van Braine kwam deze waarschijnlijk persoonlijk gekend hebben, of minstens hun vaders of andere familie. Kan het zo zijn dat ze Bende van Braine gedraaid en gebruikt hebben?

En ook, wie past er beter in het profiel en de context van de fameuze en geheimzinnige mijnheer x? Duidelijk uit die nota is dat er via de Staatsveiligheid een actie op het gebied van inlichtingen, infiltratie en mogelijk gewapende actie werd aangestuurd. De behoefte daaraan was met het opheffen van het PIO en buitenspel zetten van Bougerol eind jaren ’70 niet verdwenen. Het is niet gek dat dat lijntje met mogelijk deels hetzelfde netwerk daarna via de Staatsveiligheid is gaan lopen en nu aangestuurd door een persoon niet rechtstreeks in dienst van de staat als Bougerol. Moyen's baan in de beveiligingsbranche was een perfecte dekmantel om door te gaan waarmee hij sinds de oorlog al mee bezig was. Hopelijk kunnen de historici de Ridder, Muller en Gerard, de schrijvers en onderzoekers van het boek over de moord op Lahaut, ook de jaren 70 en 80 uit het leven van Moyen aan een grondig onderzoek onderwerpen. De toegang tot de relevante archieven hebben ze nog hoop ik nog.

De rol van Lekeu
De overname van een bende, hoe zou zoiets werken? Ongetwijfeld heeft men iemand nodig op de vloer om de bende te controleren en om als verbindingsman op te treden tussen opdrachtgevers en uitvoerders. Martial Lekeu past wonderwel in die rol. Lekeu uit Bastogne, uit welke omgeving Moyen ook afkomstig is. Gezien hun politiek signatuur en afkomst zullen ze elkaar ongetwijfeld gekend hebben. Lekeu die zelf verklaart dat hij betrokken was in de najaarsgolf van 1983 en in Temse erbij was, maar dat hij niet aan de feiten zelf heeft meegedaan. Lekeu die tegen zijn dochter verklaard zou hebben mede verantwoordelijk te zijn voor 8 moorden, het exacte aantal slachtoffers in de najaarsgolf van 1983. Lekeu die verbazend veel lijkt op robotfoto G9, genoemd als mogelijk 4e dader van de overval in Beersel. Zijn verlof in de periode sept/okt 1983 en zijn verdachte pogingen om daarvoor een alibi te creëren. In de verhoren van Lekeu in de verslagen van de 2e Bendecie is er ook sprake van dat hij een groep mensen paramilitair heeft opgeleid, tot in 1982 volgens zijn zeggen. De Bendecie concludeert dat hij zich vergist en dat dat waarschijnlijk eerder is geweest. Maar wat als het nou eens wat later is geweest?
Zijn opdrachtgevers noemt hij niet en Moyen wordt ook niet genoemd. Of wellicht toch: Lekeu beschrijft een persoon die hem voor die opleidingen aan munitie helpt: “Een ander deel van de munitie kwam van een vriend uit Brussel die met extreemrechts sympathiseerde, maar geen lid was van het Front. Hij is geen wapenhandelaar, maar wel tuk op schieten. Hij was universiteitsprofessor. Het is een eerbaar man die samen met advocaat (...) school heeft gelopen.” Moyen? Weliswaar niet uit Brussel, maar daar had hij wel zijn kantoor. De ’(…)’ is niet van mij, maar staan zo in het verslag. Omdat het een lopend onderzoek betrof wordt niet iedereen bij naam genoemd. De “…” staan in het verslag ook bij de plaats waar de door Lekeu getrainde groep vandaan komt. Ben zeer benieuwd..

De vlucht van Lekeu in 1984 en de Bendepauze laten zich ook verklaren in dit scenario door aan te nemen dat de onderlinge verhouding ergens in deze golf gebrouilleerd raakt. Wellicht wordt besloten op basis van de testen in september/oktober om de stoppen met de bende van Braine. Het uit de klauw lopen van Temse, het uit de hand lopen van de inbraak in Nijvel voor diefstal van (Gladio-voorraad?) - goederen, de blunder met de achterbank bij Beersel? De Bende is vervolgens niet blij met de breuk en richt zijn woede op degene die die zijn kennen, nl. Lekeu. Die neemt uiteindelijk de vlucht en waarbij hij zich keert tot degenen die hij wél vertrouwd, nl. zijn contacten bij de Amerikaanse geheime diensten. Ook al was zijn eerder reisdoel Israël, met zekerheid kunnen we toch wel stellen dat Lekeu bij zijn vlucht en vooral daarna bij zijn onderduiken inclusief nieuwe identiteit is geholpen en beschermd door die diensten. Hij verklaart dat zelf min of meer ook. Dat doet ook heel erg denken aan  de structuur van de organisatie van de opdrachtgevers zoals Wolf deze schetst.  De gewelddadige bende is ingehuurd, ‘door ze de indruk te geven dat ze werken voor de kleuren van hun vlag, en ze een missie uit te laten voeren waarvan ze de ins en outs niet kennen.’ ‘Tussen de opdrachtgevers en de uitvoerders is er een tussenbedrijf, dat wordt gesponsord door twee moedermaatschappijen. Wat de uitvoerders betreft, zij doen het vereiste werk zonder te weten wie het moederbedrijf is. Supervisie wordt gedaan door mensen van een andere organisatie die gewend is om lokale uitvoerders in te zetten.’ Het tussenbedrijf is in dit scenario de geheime organisatie van Moyen, de twee moedermaatschappijen lijken dan de Amerikaanse ‘covert-operations’-wereld en de Belgische staatsveiligheid. Waarbij ik niet zeg dat de Staatsveiligheid letterlijk opdracht heeft gegeven voor bijvoorbeeld Aalst, maar wél een organisatie onder controle had, of dacht te hebben, die gebruikt kon worden voor terreur.

Motieven
Een optie is ook dat men nooit bedoelt heeft om de Bende van Braine echt voor terreur te gaan gebruiken, maar alleen het creëren van een besmette geschiedenis voor de wapens en dan met name de Riotguns (Dit is anders dan Wolf getuigt, hij zegt dat de 1985 feiten gepleegd zijn door dezelfde daders als in 1983.) Het kan ook zijn dat de Bende dat doorkreeg en daar zullen ze niet blij mee zijn geweest. Bedenk eens hoe je elkaar dan in een wederzijds greep hebt. De daders zullen niet naar buiten treden omdat ze dan eerst hun daden in 1983 moeten bekennen. De opdrachtgevers hebben de kaart in hun  handen dat ze de 1983 daders opzadelen met die feiten en daarnaast via de wapens kunnen linken aan de 1985 terreur. 

Er is overigens, indien Moyen betrokken is, nog een scenario en bijpassend motief, bijna te walgelijk om over na te denken. Maar de vraag die je altijd moet stellen is: wie profiteerde ervan? Eerder is de rijkswacht genoemd in verband met de modernisering en uitbreiding van uitrusting, maar ongetwijfeld heeft de beveiligingsbranche het meest van iedereen geprofiteerd van de supermarktovervallen. En dat gaat dan niet om de man bij de deur van de winkel met zijn eigen wapen en hond, maar om de eigenaren en directeuren, waarvan Moyen er één was.

Linking pin
Een derde bijzonder element bij het achterhalen van de identiteit van de daders en de evolutie van de bende zijn de robotfoto’s 10 en 14. Deze zijn ongetwijfeld van dezelfde persoon en verbinden naast de ballistische links de overval van Dekaise in september 1982 met de periode van de supermarktovervallen begin 1983. Als we aannemen dat Vandeuren één van de daders was van Dekaise en dat Dekaise uitgevoerd is door een gelegenheidsploeg die ontstaan is in De Pomp, dan  is nr10/14 de linking pin tussen de Pomp en de bende van 1983. Is nr. 10/14 de ‘zot’ die Vandeuren kende uit een jeugdinstelling en die werkte in de Pomp, waarmee Vandeuren volgens eigen zeggen de overval op Dekaise pleegde? En/of Kunnen we deze plakken op één van de leden van de Bende van Braine?

Het is niet mijn intentie de identiteit van een forumlid te achterhalen. In het geval van Wolf zou het alleen wel helpen om zijn achtergrond te kennen om zijn openbaringen het juiste gewicht te geven. De manier waarop hij schrijft en de mate van detail geven een authentieke indruk, maar hij/zij kan net zo goed de eerste de beste fantast zijn. Wat wel bekend is, het wordt althans genoemd op het forum, is dat Wolf uit de beveiligings- en inlichtingen wereld komt en zich nu teruggetrokken heeft in Luxemburg (ik neem aan de provincie, niet het land). Wolf schreef zijn eerste belangwekkende post op het Franstalige forum op 21 maart 2008 en was lid geworden op 7 maart 2008. Andre Moyen overleed op 5 februari 2008, een maand daarvoor. Toeval?

Afronding
Hiermee plaats ik de overname van de Bende in de grote rechtse tegenbeweging tegen de linkse revolutie uit de jaren 60, die zijn voedingsbodem vond in de economische crisis van de vroege jaren ’80. Via de strategie van de spanning deed men een ultieme poging om in België Rechts aan de macht te houden. De aanslagen van 1985 vonden plaats vlag voor de verkiezingen (Braine L’Alleud/Overijse) en tijdens de formatie (Aalst).
De verbanden die ik heb gelegd, de meeste zijn al eerder genoemd, zijn wat mij betreft niet ver gezocht. Het zou zo gebeurd kunnen zijn. De theorie met de minste aannames is de beste, tot er een beter alternatief is. Daarbij hoort ook: een argument tegen een redenatie is even goed als een argument voor. Geloven doe je in de kerk..