Opzienbarende berichten blijken vaak onjuist Justitie Italië lekt graag naar pers

"Deze keer zijn het geen hypothesen meer, noch veronderstellingen. Het spoor lijkt serieus, heel erg serieus." Italië is er zo aan gewend dat met veel ophef gepresenteerde acties van de justitie achteraf niet serieus blijken te zijn, dat de Corriere della Sera deze week met deze zinnen een openingsartikel over een belangrijke arrestatie begon. Het betrof de aanhouding van de mafioso Nicola Alvaro, die ervan beschuldigd wordt tot het commando te hebben behoord dat vorige maand in Palermo generaal Carlo Alberto dalla Chiesa, zijn vrouw en zijn chauffeur vermoordde. Om redenen van politiek of carrière of van een mengsel van beide lanceren Italiaanse magistraten dikwijks opzienbarende berichten over arrestatiebevelen en ingrijpende koersveranderingen bij justitiële onderzoeken.

Vervolgens hoort dikwijls niemand er meer iets over. Dat is met name het geval als rechters van onderzoek zeggen over "harde bewijzen" tegen iemand te beschikken, maar daarover niet te kunnen praten omdat het instructiegeheim moet worden gerespecteerd. Want het liefst lekt de justitie grote verhalen naar de pers over het belang van ontdekte geheimen. In augustus 1980 werd in het station van Bologna een bom tot ontploffing gebracht. Er kwamen 85 personen om het leven en er raakten 200 mensen gewond. Sindsdien zijn er herhaaldelijk ultrarechtse activisten gearresteerd in verband met een telkens nieuw spoor dat de politie van de daders had ontdekt. Vervolgens werd de een na de ander vrijgelaten en viel er een grote stilte. Vorige maand nog kondigde onderzoeksrechter Aldo Gentile in Bologna aan dat hij harde bewijzen tegen vijf personen had.

Arrestatiebevelen werden uitgevaardigd. Toen de Westduitse justitie het Italiaanse bewijsmateriaal tegen Joachim Fiebelkorn niet voldoende vond om deze verdachte vast te houden, was de reactie in Italië dat er iets in West-Duitsland mis was, niet in Bologna. De overplaatsing waar rechter Gentile zich tegen verzet had, ging overigens ondanks zijn opzienbarende ontdekking van vijf verdachten gewoon door. Een nieuwe onderzoeksrechter bestudeert nu de stukken van voren af.

De meest uitzonderlijke justitiële affaire betreft een andere bomaanslag, die van 1969 in een bankgebouw in Milaan. Er vielen daarbij 17 doden en 88 gewonden. Eerst werden linkse anarchisten als de daders gearresteerd. Vervolgens zwenkte de zaak na anderhalf jaar naar extreem-rechts. Er volgde een reeks processen met zowel extreem-rechtse activisten als een anarchist, Pietro Valpreda, in de verdachtenbank. In juni jongstleden werd er beslist dat er binnenkort weer een nieuw proces komt, omdat de officier van justitie toen vorig jaar de zaalc eindelijk leek te worden afgesloten besloot toch beroep aan te tekenen. Terroristen hebben de afgelopen jaren in Italië veel opzienbarende acties uitgevoerd. Maar dat is allemaal nog niets vergeleken bij wat ze op het punt stonden nog meer te gaan doen als ze niet juist op tijd waren gearresteerd.

De verhalen die na een arrestatie - meestal anoniem - naar de pers gaan zijn althans altijd veel opzienbarender dan iemand ooit had kunnen vermoeden. Zo werd er verteld dat bij arrestaties plannen waren ontdekt om het hele nationale bestuur van de christendemocratische partij te vermoorden. En deze week werd na arrestatie van Rode Brigadisten in Napels gemeld dat maar net een grootscheepse overval op het Navo-hoofdkwartier voor Zuid-Europa was voorkomen.

Het lekken naar de pers kan gebeuren om het belang van een eigen daad te onderstrepen of om een tegenstander te treffen.

Nog ernstiger dan bij de justitie speelt dit laatste bij een parlementaire onderzoekscommissie, die personen kan laten arresteren en ook goederen in beslag kan laten nemen. Het besproken op besloten zittingen van de parlementaire onderzoekscoVnmissie naar de geheime vrijmetselaarsloge Propaganda II is allemaal in de kranten verschenen. De vrijmetselaarsloge is in Italië tot geheim genootschap verklaard, en is daarmee volgens de Grondwet niet toegestaan. Dat lekken van de onderzoekscommissie is voor het Groot Oosten van de Italiaanse vrijmetselarij, de top van de organisatie, aanleiding geweest om zich met alle juridische middelen te gaan verzetten tegen het tonen van de volledige administratie van ongeveer 16.000 leden aan de parlementariers.

Eerdere verstrekte gegevens over vrijmetselaars zijn dit jaar breeduit in een weekblad terechtgekomen. De vrees is dat de parlementariërs niet alleen zullen kijken wie er zowel in'de administratie van het Groot Oosten als van Propaganda II voorkomt. Er wordt rekening mee gehouden dat tenslotte alle namen van vrijmetselaars in de pers terechtkomen. Dat is geen aanlokkelijke zaak. Vooral sinds de affaire rond de van veel complotten beschuldigde loge Propaganda II, bekijken veel Italianen aangemoedigd door de meeste kranten de hele vrijmetselarij als een duister gezelschap.

Vorig jaar legde een officier van justitie in Rome al reeds beslag op het ledenbestand van de vrijmetselarij. Dit is een maatregel die in Italië door velen niet als inbreuk op het grondwettelijk recht van vrijheid van vereniging wordt gezien. De Italiaanse Grondwet verbiedt namelijk tevens geheime genootschappen en de justitie moet de mogelijkheid hebben om vast te stellen of een vereniging geheim is of niet. Het Italiaanse lekken kan voor justitiële onderzoeken slechte gevolgen hebben.

Dat is het geval als terroristen of mafiosi in de gevangenis doorslaan en zij vervolgens tot hun schrik bemerken dat hun namen op de voorpagina's van de kranten staan. Ze realiseren zich dan dat ze hun leven bloot hebben gesteld aan mogelijke wraakacties, die ook in Italiaanse gevangenissen geen uitzondering zijn. Het lekken kan tot nieuwe zwenkingen in justitiële onderzoeken leiden. Elio Ciolini was eerst de "supergetuige" die de justitie aan een reeks verdachten van de bomaanslag op het station van Bologna hielp. En vervolgens zorgde hij nadat zijn naam was uitgelekt voor de nieuwe zwenking door een belangrijk deel van zijn verklaringen in te trekken.

Bron: NRC Handelsblad | Ben Van Der Velden | 14 Oktober 1982

Bomaanslag Bologna werd voorbereid op bijeenkomst P-2

Speurwerk naar verbanden tussen oud- en nieuw-faseisme leidt onder meer naar de Italiaanse vrijmetselaarsloge P-2 ("Propaganda Due"), het in 1981 verboden verklaarde supergeheime genootschap van topfiguren uit de politiek, het leger, de financiële wereld en geheime diensten.

Een verhoor door leden van het openbaar ministerie te Bologna van een bankroete geldschieter en notoire neo-fascist in een gevangenis in Lausanne heeft aan het licht gebracht dat er directe verbanden lijken te bestaan tussen het optreden van de P-2 loge en de bomaanslag in mei 1980 in Bologna op het hoofdstation tengevolge waarvan 85 mensen om het leven kwamen.

De ondervraagde persoon, Elio Ciolini, heeft de Bolognese autoriteiten verklaard dat de bomaanslag besproken is op een vergadering van 11 april 1980 in Monte Carlo en dat de aanslag onderdeel uitmaakte van een het jaar daarvoor genomen beslissing door de leiding van P-2 over te gaan tot "destabilisatie" van de Italiaanse samenleving. Op de bijeenkomst in Monte Carlo, aldus Ciolini, waren onder meer aanwezig de grootmeester van de loge, Licio Gelli, en de meest beruchte neo-fascistische terrorist van Italië, Stephan delle Chiaie. Volgens Ciolini had Gelli de verantwoordelijkheid van de "destabilisatie-campagne" op zich genomen en zou hij Delle Chiaie met de uitvoering ervan hebben belast.

Arrestatie

Delle Chiaie verzekerde zich van de medewerking van kompanen als Maurizio Giorgi (volgens Ciolini een agent van één van Italiës geheime diensten), Alfredo Graniti en Pierlugi Pagliai. En het was deze groep die de aanslag in Bologna pleegde. Kennelijk zijn de autoriteiten in Bologna overtuigd geraakt van Ciolini's verklaring want op 14 september vorig jaar werd een arrestatiebevel uitgevaardig tegen Delle Chiaie, Graniti, Giorgi en Pagliai alsmede tegen de Fransman Olivier Danet en de Westduitser Joachim Fiebelkorn.

Barbie

Vorige week onthulden wij dat Delle Chiaie, Pagliai en Fiebelkorn behoorden tot de belangrijkste personen uit het geheime leger dat de thans in Lyon zittende oorlogsmisdadiger Klaus Barbie in Bolivia had opgericht ter verdediging van zijn lucratieve cocaïnehandel. Het legertje tooide zich met de naam "Bruidegommen des Doods" en fungeerde in de praktijk ook als een doodseskader, geheel in de stijl van de Triple A in Argentinië en de ORDEN-horden van Roberto d'Aubuisson in El Salvador. Hoewel het doodseskader was opgericht door Barbie stond het onder politieke controle van de toenmalige minister van binnenlandse zaken, generaal Arce Gomez - een van Barbies beste vrinden binnen de Boliviaanse generaalskliek. Tot de activiteiten van de "Bruidegommen des Doods" behoorde vooral de uitschakeling van hen die zich actief toonden in het onthullen van de nieuwe activiteiten van oud-nazi's.

Bron: De waarheid | 24 Februari 1983

Medeverdachte bomaanslag Bologna Zwitserland levert P2 informant uit

Behalve Elio Ciolini zat tot begin deze week ook Federico Federici opgesloten in een cel in het Zwitserse Lausanne. Ciolini is degene die tegenover de Italiaanse autoriteiten heeft verklaard dat Stefano delle Chiaie, de leider van Klaus Barbies paramilitaire organisatie in Bolivia, de hoofdverantwoordelijke was voor de neo-fascistische bomaanslag op het hoofdstation van Bologna die aan 85 mensen het leven kostte. Ciolini is ook de man die zegt te weten dat de vrijmetselaarsloge P2 Delle Chiaie opdracht heeft gegeven tot het plegen van de aanslag. Federici is tot dusver minder op de voorgrond getreden.

Niettemin wordt ook hij door het openbaar ministerie in Bologna beschuldigd van betrokkenheid bij de dramatische gebeurtenissen in augustus 1980. Tot dusver was dat voor de Zwitserse autoriteiten geen reden om Federici aan Italië uit te leveren. Afgelopen woensdag evenwel verliet de Italiaanse advocaat zijn Zwitserse cel en werd onmiddellijk gearresteerd. Hij heeft de autoriteiten in Bologna ongetwijfeld veel te vertellen. Formeel kon Federici worden uitgeleverd omdat de beschuldiging dat hij betrokken was bij de smokkel van maar liefst 25.000 anti-tankmijnen voldoende "hard" kon worden gemaakt. Maar waar men in Italië veel meer benieuwd naar is, is het antwoord op de vraag waar een aantal justitiële documenten is gebleven die verband hielden met de bomaanslag.

Ziekenhuis

Federici wordt evenals Ciolini beschouwd als een belangrijk medewerker van de P 2 vrijmetselaarsloge die de paramilitairen van Klaus Barbie opdracht gaf het stadion in Bologna op te blazen. Wat Barbie zelf betreft - donderdagavond laat werd de "slachter van Lyon" van het ziekenhuis teruggebracht naar de Sint-Joseph-gevangenis. Hij was er enkele dagen behandeld na klachten over pijn in zijn maag en nieren. Artsen hebben de opvatting van Barbies dochter Ute dat de ex- Gestapochef van Lyon moe en ziek is naar het rijk der fabelen verwezen. Zij noemden zijn lichamelijke toestand bevredigend. Volgens hen beschikt Barbie over een sterke constitutie.

Bron: De waarheid | Henk Glimmerveen | 12 Maart 1983