Delhaize niet zes, maar mogelijk zeven keer slachtoffer van Bende van Nijvel
Volgens de directie van de warenhuisketen Delhaize heeft de Bende van Nijvel tussen 1983 en 1985 zeven van haar filialen overvallen. Dat is één overval meer dan officieel aan de Bende is toegeschreven. Bij een eerste reeks van vier overvallen was geld mogelijk het motief. De tweede, bloedige reeks uit 1985, was van een totaal andere orde. Ook personeelsdirecteur Pierre Dumont vond nooit een verklaring. 'De Bende wist dat in Aalst nauwelijks iets te rapen zou zijn. We begrijpen er niets van', aldus Dumont, die zijn twijfels heeft over de hypothese dat de Bende uit gemeenrechtelijke rovers bestond. In de literatuur over de Bende van Nijvel is weinig te lezen over de reden waarom de Bende uitgerekend Delhaize-filialen uitkoos om er haar bloedige terreur te zaaien. Een hypothese die ooit werd geopperd, had te maken met de Amerikaanse Delhaize-dochter Food Lion. De Amerikaanse vakbonden zouden via de Bende-overvallen druk hebben willen uitoefenen op de Belgische moedermaatschappij. Van deze overigens zeer onwaarschijnlijke verklaring werd nooit het minste bewijs gevonden.
In de loop der jaren stootten de Bende-speurders een paar keer op elementen die een eventueel verband tussen de Bende en Delhaize hadden kunnen leggen. Voor alle duidelijkheid: hierbij kwam nooit het bedrijf Delhaize zelf in opspraak, maar wel een aantal mensen uit de kringen van het bedrijf. Het gaat hier onder meer om de vaststelling van officier Jean-Paul Peelos van de Brusselse gerechtelijke politie dat klaarblijkelijk enkele werknemers van Delhaize aan seksfuiven deelnamen en via die weg mogelijk in contact stonden met het criminele milieu. Verder onderzoek hiernaar is echter nooit gebeurd.
'Dat artikel heb ik tot drie keer toe herlezen', reageert Dumont op het artikel in deze krant dat de bevindingen van Peelos samenvat. 'Nooit voordien had ik zoiets gehoord of gelezen. Wij ontkennen dat enig verband kan gelegd worden tussen ons bedrijf en partouzes. Delhaize is een 130 jaar oude, zeer respectabele dame.' Nooit kreeg Pierre Dumont vanwege de Bende-speurders enige indicatie waarom de Bende het op Delhaize had gemunt.
'De enige uitleg die ik zie om Delhaize als doelwit te nemen, is dat de meeste van onze vestigingen gelegen zijn aan vlotte uitvalswegen: een autosnelweg, een ring... Bovendien is er niets wat zo veel op een Delhaize-filiaal gelijkt als een ander Delhaize-filiaal. Als je in het een de weg kent, ken je die in het ander ook.'
Pierre Dumont is sinds de bloedige overvallen uit het najaar 1985 belast met de opvolging van het dossier. Hij is ook de man die de binnenkomende tips behandelt of, althans, doorstuurt naar de bevoegde onderzoeksrechter. 'Wij hebben grote waardering voor onderzoeksrechter Lacroix. Met de komst van Lacroix hebben wij voor de allereerste keer ook echt contact gehad met de cel-Jumet. Het is onderzoeksrechter Lacroix die ons is komen vragen of wij nog steeds bereid zijn 10 miljoen frank uit te loven aan diegene die de Bende helpt te ontmaskeren. Dat geld is inderdaad nog steeds ter beschikking. In 1985 werd die premie op initiatief van Fedis, de beroepsfederatie van de distributeurs, uitgeloofd. Het bedrag werd dus door verscheidene leden van de organisatie samengebracht. Nu komen de fondsen enkel nog van Delhaize.'
Dumont kreeg door de jaren heen vele tips binnen. 'Het gebeurde met vlagen. In sommige periodes stond de telefoon roodgloeiend. Elke tipgever werd doorverwezen naar de onderzoekers', aldus Dumont. Soms waren het niet meer dan gekke verhalen. Of ging het om afrekeningen en pesterijen. 'Voor sommigen volstond het dat hun buurman nogal lang was, om er de reus in te zien.'
Zoals iedereen, heeft ook Pierre Dumont geen antwoord op de hamvraag in verband met de Delhaize-overvallen. Gaat het om gemeenrechtelijke gangsters, zoals procureur des konings Deprêtre van het parket van Nijvel hardnekkig blijft verkondigen? En zo ja, waarom dan de schrijnende wanverhouding tussen buit en slachtoffers? In Aalst bedroeg de buit 250.000 frank. Acht klanten betaalden met hun leven.
'Men ziet dat de buit almaar kleiner werd. De 250.000 frank uit Aalst was dat deel van de inkomsten dat nog niet was geteld. Na de eerste overvallen hadden we nieuwe procedures ingezet, waarbij het geld op geregelde tijdstippen uit de kassa's werd gehaald, meteen werd geteld en werd opgeborgen in de zogenaamde 'baby safes'. Deze kluizen konden onmogelijk worden geopend door Delhaize-personeel. Enkel de bankier had toegang tot deze kluizen. De Bende wist dat ze in Aalst maar weinig kon komen rapen. Bij de voorgaande overvallen moest de Bende al gemerkt hebben dat de baby safe niet te openen of uit te breken was. Wij hadden ook publiek ruchtbaarheid gegeven aan het feit dat de inkomsten eveiligd. Waarom ze dan toch de overval pleegden, blijft ook voor mij een absoluut raadsel.'
Na de overval in Aalst werd gezegd en geschreven dat de Bende er met de baby safe vandoor was gegaan. In feite ging het om een geldkoffer waarin wat kleingeld zat, alsook de cheques die men die dag had ontvangen.
Zeven overvallen
Bij Delhaize 'De Leeuw' houdt men rekening met zeven Bende-overvallen op Delhaize-filialen. Dat is opvallend. Officieel werden slechts zes overvallen aan de Bende toegeschreven. De eerste Delhaize-overval van de Bende is dan niet de overval van het filiaal van Genval op 11 februari 1983, waar 700.000 frank werd geroofd en waar geen slachtoffers vielen. De eerste Bende-overval vond volgens Delhaize plaats op 21 januari 1983. Het ging om het winkelfiliaal George-Henri in Woluwe. Hier vielen geen slachtoffers en werd 1,3 miljoen frank geroofd. Hoewel er geen ballistische of andere directe verbanden werden gelegd met de bloedige reeks uit 1985, is het niet uit te sluiten dat hier een Bende van Nijvel-commando aan de slag was. De Bende was alvast toen al operationeel. Het eerste Bende-feit wordt gesitueerd op 13 maart 1982 met de diefstal in de wapenhandel Bayard in Dinant. Tussen maart 1982 en 21 januari 1983 pleegde de Bende onder meer de overval op de wapenhandelaar Dekaise in Waver, werd er ingebroken in het restaurant Auberge du Chevalier (1 dode) en werd een Brusselse taximan vermoord.
De eerste Delhaize-overval die aan de Bende wordt toegeschreven is die van Genval op 11 februari '83, waar de buit 700.000 frank bedroeg en waar geen slachtoffers vielen. Ook toegeschreven aan de Bende is de overval op 25 februari 1983 in het filiaal Fort-Jaco in Ukkel. De buit bedroeg 600.000 frank. Een klant werd in de knie getroffen door een kogel.
De volgende Bende-overval vond plaats op 7 oktober 1983 in Beersel. Directeur Freddy Vermaelen werd vermoord. De overvallers gingen aan de haal met een buit van 1,1 miljoen frank. De eerste Bende-reeks stopte op 1 december 1983 met de moord van het echtpaar Szymusic dat een juwelierszaak uitbaatte in Anderlues. Tijdens deze eerste reeks was Delhaize vier keer het doelwit. Ook andere ketens deelden in de klappen: het filiaal van Colruyt in Halle (3 maart 1983, een dode filiaalhouder, 700.000 frank buit) en het warenhuis GB in Houdeng Goegnies (7 mei 1983, geen slachtoffers, 860.000 frank buit). Wat deze eerste reeks betreft, valt niet uit te sluiten dat geld het motief was.
De Bende van Nijvel verdween na deze reeks voor bijna twee jaar van het toneel. De tweede reeks was van een totaal andere orde. Allicht ging het ook om een ander Bende-commando wiens motieven tot op heden helemaal onduidelijk zijn gebleven. Hier werd enkel Delhaize geviseerd.
Op 27 september 1985 werden op een avond zowel het filiaal van Eigenbrakel (700.000 frank, drie doden, één gewonde) als van Overijse (750.000 frank, vijf doden) overvallen. Het sluitstuk was Aalst op 9 november 1985 met acht doden en evenveel gekwetsten. Er werd slechts 250.000 frank buitgemaakt.
Bron: De Tijd | René De Witte en Dirk Selleslagh | 2 April 1997