Samenvatting

• Datum: Maandagnacht 7 juni 1993, tussen 2u en 2u30.

• Locatie: De rijkswachtkazerne van Spa, aan de Koningin Astridlaan » Google Maps

• Slachtoffers: Alphonse Ponsard (38), adjudant van de brigade van Lierneux (1 kogel in het hoofd) en José Sonveau (43), eerste wachtmeester in Spa (5 kogels in het aangezicht en 2 in de borst).

• Wapen: een 9mm-pistool. In december 1992 ontvreemdde Francis Gillot - de moordenaar - dit pistool van een van zijn collega’s in de rijkswachtbrigade van Neufchâteau.

• Moordenaar: Francis Gillot (38), rijkswachter en voor Ponsard de commandant van de brigade van Lierneux. Hij werd uit die functie gezet na onverantwoord gedrag. Hij wordt omschreven als een wapenfanaat. Hij werd in 1995 door het Assisenhof van Luik veroordeeld tot levenslange dwangarbeid wegens drie moorden. In januari 1985 werd Gillot gewond tijdens een schietpartij met een vermoedelijk lid van de CCC, zie » Forum

• Motief: De twee rijkswachters werden waarschijnlijk vermoord vanwege frustraties van Gillot tegenover de rijkswacht, en Ponsard - als zijn opvolger in Lierneux - in het bijzonder. Het motief voor de moord op de Joegoslavische man is niet gekend.

Francis Gillot tijdens het assisenproces in 1995:

Noot: de achternaam van de moordenaar werd in het begin geschreven met dubbele ‘l’ (Gillot), nadien is dit in artikels veranderd naar Gilot, met één ‘l’. Voor de duidelijkheid heb ik ervoor gekozen om steeds ‘Gillot’ te schrijven.

Rijkswachters vermoord met eigen dienstpistool

Ergens in de nacht van zondag op maandag - het juiste tijdstip is nog niet bekend - werden in de rijkswachtkazerne aan de Koningin Astridlaan in Spa, twee rijkswachters vermoord. Het moordwapen is een 9mm-pistool, waarschijnlijk het dienstwapen van één van hen.

De slachtoffers zijn adjudant Alphonse Ponsard, 38, en eerste-wachtmeester José Sonveau, 43. Ponsard, commandant van de brigade in Lierneux, verzorgde samen met Sonveau de permanentie in de rijkswachtkazerne van Spa.

’s Nachts was één patrouille van twee rijkswachters uit de kazerne vertrokken om ergens een diefstal te gaan vaststellen. Deze patrouille zou een laatste keer met de slachtoffers contact hebben gehad om 1 uur ’s nachts. Toen ze om 5u45 terug in de kazerne arriveerde ontdekte zij in het permanentielokaal de dode lichamen van hun collega’s.

Omdat de generale staf van de rijkswacht een absolute informatiestop beval komt bijna alle informatie uit officieuze bron. De rijkswachters werden van vlakbij doodgeschoten, zonder dat ze konden reageren. Eén van hen zat nog op een stoel, de andere zou volgens de ene zegsman aan de deur van het lokaal zijn gevonden, volgens een ander in een zetel.

Ponsard zou getroffen zijn door twee kogels in het hoofd, zijn collega door vier of vijf in het hoofd en twee in de borst of de benen. Het dienstwapen van één van hen - een pistool 9mm - is spoorloos. Dat doet de speurders veronderstellen dat één van hen gemakkelijkheidshalve zijn koppelriem had losgegespt en op de tafel gelegd. Dit dienstpistool is waarschijnlijk het moordwapen.

Nergens in de kazerne werden sporen van inbraak gevonden, en buiten het wapen werd niets gestolen.

Door de complete informatiestop kon het gerucht bevestigd noch ontkend worden dat alvast één mogelijk spoor wordt gevolgd. Het zou leiden naar een rijkswachter die enkele maanden geleden uit het korps van Lierneux ontslagen werd nadat hij in een vlaag van zinsverbijstering op enkele jongeren had geschoten zonder hen evenwel te treffen. Na zijn ontslag had hij publiek gezworen zich op het korps te wreken.

De twee vermoorde rijkswachters waren zondagavond met de permanentiedienst in de transmissiekamer van de kazerne van Spa begonnen. Deze dienst loopt tot 7 uur maandagmorgen. Ponsard was het districtshoofd buiten de diensturen en had dus de leiding over de verschillende ploegen. Sonveau fungeerde als radio-operator. Beiden zaten een groot stuk van de nacht alleen in de kazerne. Het permanentielokaal bevindt zich rechts van de publieke ingang aan de straatzijde. Vanuit dit lokaal heeft men trouwens een goed zicht van wat op straat gebeurt, en dus ook van ’s nachts komt aanbellen. ’s Nachts is de publieke toegangsdeur normaal gestolen.

Dat beiden totaal verrast in dit lokaal werden doodgeschoten, wijst erop dat de moordenaar(s) langs een andere ingang in de kazerne moet(en) zijn binnengedrongen. Omdat aan geen enkele deur sporen van inbraak werden vastgesteld, vermoedt men ook dat er een of andere ingang niet afgesloten was. Dat geeft ook de veronderstelling kracht dat de dader(s) de kazerne goed kende(n). Alleen officieus werd het gisteren in Spa gefluisterd: dit is een afrekening …

Niets gevonden

Adjudant Alphonse Ponsard, commandant van de brigade in Lierneux die net als de andere brigades uit de streek een permanantierol vervult in Spa, is een voormalig lid van de Groep Diane en een schutterskampioen. Hij is niet getrouwd, maar heeft een dochtertje van 4. Eerste-wachtmeester José Sonveau van het rijkswachtdistrict in Spa is gehuwd en heeft 3 kinderen: twee dochters van 16 en 17, en een zoon van 14.

Terwijl de lichamen van de vermoorde rijkswachters omstreeks het middaguur met een rouwwagen werden weggebracht, doorzochten andere ploegen nog volop het struikgewas en een beek rond de kazerne. Ze gebruikte ook metaaldetectoren, omdat ze dachten dat het moordwapen misschien in de onmiddellijk omgeving was weggeworpen. Een uur later werd deze zoekactie afgeblazen. Er werd niets gevonden.

De eigenares van een compostbedrijf vlak naast de rijkswachtkazerne vertelde dat zij tijdens de nacht uit haar slaap was gewekt. Een wegrijdende motor maakte een hels lawaai, maar aan de overkant van de weg ligt een tankstation waar ’s nachts met betaalkaart kan getankt worden, en daar is het altijd een komen en gaan. Voor de rest heeft zij niks gehoord.

De eigenaar van het tankstation heeft evenmin wat gehoord, ook al is hij pas om één uur ’s nachts gaan slapen en heeft hij nog geruime tijd in zijn bed liggen lezen. “Zelfs vlakbij een rijkswachtkazerne ben je niet meer veilig”, vertelde de man terwijl hij naar een ander tankstation wees, aan de andere kant van de kazerne. “Mijn collega hier aan de overkant werd enkele geleden overvallen op een zondagnamiddag! De overvallers stoven er doodgemoedereerd vanonder met het geld!”

Een klant die net een tankbeurt achter de rug had, dacht er ook het zijne over. “Adjudant Ponsard was een jaar geleden betrokken bij het onderzoek naar twee gangsters Muselle en Borgard, je weet wel, dit beruchte duo drugsverslaafden dat een koppel overviel in de bossen van Lierneux, daar de man vermoordde en de vrouw gegijzeld meenam en dan naar Nederland vluchtte. Misschien is het wel een wraakactie van de andere bendeleden …”

Elektrische stoel

Nog een andere buurman kon zijn woede en ontgoocheling niet langer opkroppen, en eiste vlakaf het invoeren van de doodstraf. “De elektrische stoel moet in België komen!”, zei de man resoluut. “De gangsters halen hier in ons land uit wat ze willen, en ze worden niet eens gestraft zoals het hoort. Aan de overkant zien we in de rijkswachtkazerne op vrijdag- en zaterdagavond en -nacht steeds genoeg volk op patrouilles omdat dan volop uitgegaan wordt en overal rotzooi gebeurt. Zondagnacht wordt het op dat vlak steeds een stuk rustiger, en waarschijnlijk daarom doen ze het dan aan de overkant met veel minder volk. Zelfs in hun eigen kazerne zijn ze voor het gespuis niet meer veilig. Waar gaan we in hemelsnaam naartoe?”

Bron: Gazet van Antwerpen | 8 Juni 1993

Rijkswachtstaf weerlegt kritiek op besparingen

Kolonel Willem Vanden Broeck, woordvoerder van de generale staf van de rijkswacht, weerlegde de kritiek van de bonden als zou de besparingswoede bij de rijkswacht mee aan de basis liggen van het drama.

De bonden hebben het dan onder meer over het afschaffen hier en daar van de plantonwacht. Dat is een wacht die aan de ingang van de kazernes fungeert als een soort conciërge en bv. ’s nachts kan bepalen wie er binnen mag of niet. In Spa bestaat die plantonwacht niet meer.

Volgens Vanden Broeck is er geen nationale maatregel uitgevaardigd om die wacht overal af te schaffen. In het kader van een zuinig beheer wordt het immers aan de plaatselijke oversten, de districts- en groepscommandanten, overgelaten om uit te maken of zo’n wacht in hun geval een meerwaarde inhoudt en dus moet behouden blijven.

Daarbij wordt rekening gehouden met de situatie ter plaatse, de toestand van het gebouw, de organisatie van het werk in een district, de interne communicatiemogelijkheden …

Mogelijk heeft dus het feit dat het transmissiecentrum in Spa een zeer goed overzicht biedt over de omgeving meegespeeld in de beslissing van de plaatselijke overste om de wacht daar af te schaffen.

Bron: Gazet van Antwerpen | 8 Juni 1993

NSRP: besparingen ten koste van veiligheid

Het Nationaal Syndicaat van het Rijkswachtpersoneel (NSRP) schrijft in een reactie “met verbijstering” kennis te hebben genomen van de moord, die maandag tussen 1u en 5u moet zijn gepleegd.

Zonder vooruit te willen lopen op het gerechtelijk onderzoek wil het NSRP echter, “als vertegenwoordigers van meer dan 8.000 rijkswachters in actieve dienst en voor de zoveelste maal”, de aandacht van de verantwoordelijken vestigen “op enkele onaanvaardbare feiten”.

Om besparingsredenen werden in heel wat districten plantondiensten bij nacht afgeschaft. Hetzelfde gebeurde met de nacht- en weekendpatrouilles die omwille van de kostprijs met de helft en soms met twee derde werden verminderd, aldus het NSRP.

Men mag toch niet uit het oog verliezen dat wegens besparingen op korte termijn “met het leven van de rijkswachters maar ook met de veiligheid van de burgers wordt gespeeld”, meent de bond.

“Wanneer de verantwoordelijken niet bereid zijn om te investeren in het personeel dan zullen, alle verklaringen en nieuwe campagnes ten spijt, de resultaten op het terrein ondermaats zijn”, schrijft het NSRP.

Het Nationale Syndicaat roept “iedere districtscommandant, groeps- of gebiedscommandant” dan ook op “zeer goed na te denken vooraleer hij diensten afschaft en enkel en alleen om budgettaire redenen”. “Het leven van collega’s is meer waard dan het uitsparen van enkele franken in het weekend”.

Bron: Gazet van Antwerpen | 8 Juni 1993

SFBR: “Slachtoffers hadden geen schijn van kans”

De Syndicale Federatie van de Belgische Rijkswacht (SFBR) zei met verstomming geslagen te zijn “door de verschikking van deze laffe aanslag”. Ook deze bond brengt de zaak in verband met de besparingen bij de rijkswacht.

Volgens de SFBR zijn de slachtoffers adjudant Alphonse Ponsard en eerste wachtmeester José Sonveau van het rijkswachtdistrict Spa. Ponsard is niet gehuwd, maar heeft een dochter van 4, Lorine. Sonveau is getrouwd met Josiane Hauby en heeft drie kinderen: Pascale (17), Virginie (16) en Jean-François (14).

Ponsard is een voormalig lid van het Speciaal Interventie Eskadron (de vroegere Groep Diane) en regerend Belgisch rijkswachtkampioen schieten. Dat toont aan “dat het hier om een laffe moord gaat en dat beide collega’s geen schijn van kans kregen”, aldus de rijkswachtbond.

Hij beweert dat de twee het slachtoffer zijn geworden van de besparingen op avond- en weekenddiensten die ook de veiligheid van de burger in het gedrang brengen. Al zal “de besparingswoede op het budget voor weekenddiensten en overuren misschien niet de rechtstreekse aanleiding zijn, toch is het er onmiskenbaar mee verbonden.”

Op zaterdagnacht rijden bijvoorbeeld in het district Halle maar twee ploegen van twee rijkswachters rond voor alles wat binnen Halle, Beersel, Sint-Pieters-Leeuw, Lennik, Gooik en Galmaarden valt. “Bereken maar eens hoeveel rijkswachters dat zijn per duizend inwoners”, daagt de SFBR de lezer van het persbericht uit. Dat houdt een verhoogd gevaar in en doet het gevoel van onveiligheid toenemen.

De SFBR, die zich de grootste representatieve vakbond onder de actieve rijkswachter noemt, vraagt “dat geld geen aanleiding meer zou zijn om te beknotten op de veiligheid van rijkswachters en burgers”.

“Besparen mag, maar niet ten koste van de veiligheid en operationaliteit van de politieambtenaar. Wij vragen dat de overheid goed nadenkt alvorens nog verder te besparen op de veiligheid van de bevolking en zo speelt met de levens van de politieambtenaar”, staat in een SFBR-brief die naar alle eenheden zal worden gestuurd.

Hoe belangrijk het leven van een rijkswachter wel is, mag blijken uit het feit dat tot op heden nog geen enkele politiedienst in de streek van Spa bijzondere instructies kreeg voor het opsporen van de moordenaars, aldus de SFBR. “Men heeft nog geen enkele leidraad”.

De bond bood de getroffen families zijn innige deelneming.

Bron: Gazet van Antwerpen | 8 Juni 1993

Onbekende tijdens moordnacht opgemerkt in kazerne van Spa

In het onderzoek naar de moord op twee rijkswachters kwam gisteren aan het licht dat een patrouille van de rijkswacht maandag omstreeks 1u ’s ochtends een individu in burger heeft gezien in de kazerne van Spa. Uit het onderzoek bleek maandag al dat de moorden tussen 1u en 5u45 moeten zijn gepleegd. Wat dit nieuwe element oplevert voor het onderzoek is nog niet duidelijk.

Gisteren hebben de speurders een dozijn mensen verhoord. Het gaat om rijkswachters en burgers. Volgens het parket werden allen “op voet van gelijkheid” ondervraagd. Voor het overige zegt het parket van Verviers nog steeds over weinig aanwijzingen te beschikken om het onderzoek in een of andere richting te sturen.

De begrafenis van adjudant Alphonse Ponsard heeft vandaag plaats in La Roche-en-Ardenne en die van eerste wachtmeester José Sonveau morgen.

Bron: Gazet van Antwerpen | 9 Juni 1993

“Moordenaar kende kazerne van Spa”

“Een duistere zaak waarbij verschillende pistes worden onderzocht. Voor de rest geen commentaar in het belang van het onderzoek.”

Na de moord op de twee rijkswachters in de kazerne van Spa blijft de officiële informatie nog steeds ver te zoeken. Geen commentaar bij het parket dus, maar toch hier en daar “onder vier ogen” heel wat bedenkingen bij de lagere rijkswachtechelons.

“Iedere rijkswachter zal je kunnen vertellen dat een binnendringing en een moord zoals in Spa alleen kan door iemand die de hele bedoening door en door kent”, zegt een eerste-wachtmeester uit de regio. “Dat betekent: iemand die er zelf dienst heeft gedaan.”

“In de streek is van de drie weekendnachten die van zondag gegarandeerd de kalmste, en afhankelijk van de brigade waar je dienst doet weet je dat - alle onvoorziene ongevallen en alarmen ter zijde gelaten - misschien al van na middernacht tot je aflossing de volgende morgen tamelijk gerust mag zijn. De radio-operator van een permanentiedienst zul je in de praktijk zelden met een pistool aan zijn heup aantreffen, en het is inderdaad hoegenaamd geen uitzondering dat de permanentieofficier zijn gordel met zijn wapen afdoet en die op een tafel legt of aan de kapstok hangt. Deze twee rusten ook tijdens hun nachtdienst: telefoon en de radio zorgen ervoor dat zij onmiddellijk alert zijn indien nodig.”

Vaste gewoonte

“De toegangsdeur voor het publiek is ’s nachts gesloten, maar die de permanentie nodig heeft kan aanbellen aan een speciale nachtbel. In Spa kunnen de rijkswachters met deze persoon praten via de intercom, en hem via de ramen - vergeet niet dat de ramen van de radiokamer langs de straatzijde meestal van kogelvrij glas zijn - degelijk monsteren.”

“De toestand waarin men de twee vermoorde collega’s heeft aangetroffen wijst erop dat zij volkomen verrast zijn tijdens hun rust”, gaat de chef verder. “Er is dus niet aangebeld, en hun laatste radio- of telefoonoproep was dus al een tijdje voorbij. De indringer is dus zo goed als zeker binnengedrongen via de ingang waarlangs de terugkerende patrouilles binnenkomen. Naargelang de kazerne kan deze deur gepantserd zijn, en geopend worden met een sleutel of een code. De moordenaar - al dan niet alleen - moet een duplicaat van de sleutel in zijn bezit hebben gehad. Dat kan alleen als hij zelf dienst heeft gedaan in de kazerne. Of misschien heeft iemand van binnenin hem een duplicaat doorgespeeld.”

“Hij wist ook exact waar het permanentielokaal zich bevond, en door de keuze van het tijdstip moet hij ervan op de hoogte zijn geweest dat het voor de permanentieploeg de rustige tijd was. Misschien kende hij zelfs de manier van doen van die twee. Vergeet niet dat iedereen, zeker tijdens een kalme nacht, zijn vaste gewoonten heeft: televisie kijken, kruiswoordraadsels oplossen, lezen, rusten … Voor mij staat het vast: de moordenaar kende de kazerne.”

Bron: Gazet van Antwerpen | 9 Juni 1993

Vermoorde adjudant begraven in La Roche

“Alphonse was dag en nacht beschikbaar voor iedereen die op hem beroep deed. Hij stond borg voor de veiligheid van ieder van ons. Zinloos geweld kostte hem het leven …” De Sint-Nicolaaskerk van La Roche-en-Ardenne was gisteren te klein voor de uitvaart van de vermoorde adjudant Alphonse Ponsard, en zelfs de meest geharde rijkswachters konden tijdens de homilie met moeite hun ontroering de baas. Alphonse Ponsard (38) woonde in La Roche en was commandant van de brigade van Lierneux. In de nacht van zondag op maandag werd hij in de rijkswachtkazerne van Spa samen met eerste-wachtmeester José Sonveau (43) uit Theux vermoord.

Minister van Binnenlandse Zaken Louis Tobback en zijn collega van Justitie Melchior Wathelet waren op de begrafenis aanwezig. Ook generaal Close, chef-staf van de rijkswacht. Minister Tobback onderscheidde Ponsard postuum met het ridderkruis in de Orde van Leopold II. Majoor Wilmar, hoofd van het rijkswachtdistrict Spa, schetste de loopbaan van Ponsard: 20 jaar geleden kwam hij bij het korps, was lid van de vroegere groep Diane, en werd 2 jaar geleden brigadecommandant in Lierneux.

Gisteren circuleerden in Verviers hardnekkige geruchten dat in de moordzaak een verdachte was opgepakt.

Wie is opgepakte verdachte?

Werd in het onderzoek naar de moord op de twee rijkswachters al dan niet een verdachte opgepakt? Was deze verdachte een rijkswachter? Werd ook het moordwapen teruggevonden?

De hele dag gisteren lagen deze berichten, omgeroepen op het middagjournaal van RTL, zwaar op de maag van de generale staf van de rijkswacht. Die bleef bij hoog en bij laag ontkennen dat er ook maar iemand was opgepakt en dat het moordwapen gevonden was. De generale staf beloofde trouwens in de late namiddag een officieel communiqué naar de redacties te sturen waarin deze “kwakkels” zouden worden rechtgezet. Er kwam echter geen communiqué.

In zijn nieuwsuitzending van 19u kwam RTL terug op zijn bericht van ’s middags. “Het parket van Verviers heeft ontkend dat het moordwapen werd teruggevonden”, deelde RTL mee. “Het heeft echter de aanhouding van een verdachte noch ontkend, noch bevestigd.” Dat deze verdachte een rijkswachter zou zijn, vertelde het televisiestation er op dat ogenblik niet meer bij.

Het parket van Verviers - het onderzoek wordt er geleid door de gerechtelijke politie - werd ons bevestigd “dat verscheidene personen werden ondervraagd maar dat er geen enkele verdachte tussenzit”. Een andere woordvoerder deelde alleen mee “dat de onderzoekers in het duister tasten”.

Autodieven

Bij het parket van Verviers vernamen we ook dat adjudant Ponsard door één (dodelijke) kogel in het hoofd werd getroffen, terwijl eerste-wachtmeester Sonveau werd geraakt door 5 kogels in het aangezicht en 2 in de borst. De woordvoerder bevestigde dat dit al tot wilde geruchten aanleiding had gegeven, maar dat het parket ervan overtuigd is dat het gaat om een dubbele moord waarbij het wapen, een 9mm-pistool en waarschuw lijk het dienstwapen van de adjudant is, nog steeds spoorloos is.

Volgens officieuze bron werden in de regio van Spa de afgelopen maanden geen belangrijke onderzoeken gevoerd op één na: dat naar een bende Bulgaarse autodieven die tientallen gestolen auto’s van België over de grenzen smokkelde. In deze affaire gebeurden al verschillende aanhoudingen en werd een lijst van internationaal op te sporen verdachte verspreid.

Bron: Gazet van Antwerpen | 10 Juni 1993

Adjudant Ponsard moest als eerste sterven

In het onderzoek naar de moord op de twee rijkswachters die in de nacht van zondag op maandag in de kazerne van Spa werden afgeslacht, is nog niemand aangehouden.

Wel werd de vroegere brigadecommandant van Lierneux, bekend als een goed pistoolschutter maar door onverantwoord gedrag uit de rijkswacht ontslagen, langdurig ondervraagd. Hij mocht weer naar huis toen zijn alibi voor de moordnacht bleek te kloppen. Dat vernemen we gisteren uit goed ingelichte bron.

Ook vernamen we dat de speurders er rotsvast van overtuigd zijn dat de moordenaar adjudant Ponsard, eerste wachtmeester Sonveau en de kazerne zeer goed kende. Volgens hun thesis vormde de adjudant voor de moordenaar de grootste bedreiging: hij was niet alleen Belgisch schutterskampioen, maar ook oudgediende van de Groep Diane.

Omdat na het eerste schot de andere rijkswachter onmiddellijk zou zijn gewekt, besloot de moordenaar Ponsard als eerste te liquideren. Dat verklaart ook waarom de adjudant slechts door één kogel werd getroffen. Na dit schot kreeg de ontwaakte Soonveau de volle laag.

In de Sint-Rochuskerk van het kleine plaatsje Jehanster werd gisteren in aanwezigheid van vele rijkswachters het tweede slachtoffer van de moord, eerste-wachtmeester José Sonveau (43) begraven.

Bron: Gazet van Antwerpen | 11 Juni 1993

Twijfels over “individu in burger”

De vroegere brigadecommandant had na zijn ontslag uit het korps verscheidene malen in het openbaar gezworen zich op de rijkswacht te zullen wreken. Zijn alibi voor de bewuste nacht bleek te kloppen. Woensdag zou hij zelfs de begrafenis van Alphonse Ponsard in La-Roche-en-Ardenne hebben bijgewoond.

Door de procureur des konings van Verviers werd pas gisterennamiddag het allereerste communiqué over de moord verspreid. Dit bevat niet veel nieuws. Het bevestigt dat adjudant Ponsard werd getroffen door één kogel in de slaap, en eerste-wachtmeester José Sonveau door vijf kogels in het aangezicht, één in de borst, en één in de onderbuik. Beiden lagen op een zetel: zij werden vermoord tijdens hun rust. Het tijdstip van overlijden wordt geschat tussen 2u en 2u30. De procureur stipt nog aan dat een venster aan de achterzijde van de kazerne open stond.

Deur

Volgens goedingelichte bronnen botst iemand die de kazerne van Spa via de toegangsdeur aan de achterzijde binnenkomt hoe dan ook op een deur waarvoor hij een code moet intikken. Het intikken van de code wordt nergens geregistreerd, en het openen van de deur geeft nergens een signaal.

Het bericht dat een rijkswachtpatrouille, die omstreeks één uur maandagmorgen voorbij de kazerne reed, een individu in burger in het gebouw ontwaardde, wordt door diezelfde bronnen erg onwaarschijnlijk genoemd.

Uit veiligheidsmaatregelen verhindert zogeheten fluxaflex voor de ramen van de kazerne in Spa, net als voor die van alle rijkswachtposten in het district, al enkele jaren dat vanop de straat personen binnenin de kazerne kunnen worden opgemerkt. De rijkswacht koos ook voor het fluxaflex-systeem omdat daarmee makkelijk door de kieren van binnen naar buiten kan worden gekeken.

Begrafenis

In de Sint-Rochuskerk van het gehuchtje Jehanster nabij Theux werd gisteren eerste-wachtmeester José Sonveau (43) begraven. Ook hij werd postuum door minister van Binnenlandse Zaken Louis Tobback - die met zijn collega van Justitie Melchior Wathelet de uitvaartmis bijwoonde - onderscheiden met het ridderkruis in de Orde van Leopold II.

Het dorpskerkje was veel te klein voor de ontelbare collega’s, vrienden en kennissen van het slachtoffer. Tijdens de dienst vulden die zelfs het kerkpleintje, de straat en het erf van een boerderij aan de overkant. José Sonveau, na zijn diensturen nog volop actief bij de scouts, laat een vrouw en 3 kinderen na.

Bron: Gazet van Antwerpen | 11 Juni 1993

Districtscommandant van Spa hele dag gehoord

Majoor Willemart, commandant van het rijkswachtdistrict Spa, werd gisteren in Verviers de hele dag gehoord door onderzoeksrechter Vieillevoye. Die is belast met het onderzoek naar de moord op twee rijkswachters in de kazerne van Spa.

Commandant Willemart stapte maandagmorgen om 9u30 het kantoor van de onderzoeksrechter binnen en verliet het pas om kwart voor 10 ’s avonds. Het parket van Verviers weigerde alle commentaar. Pas om 22u25 gaf procureur des konings José Longreé via het agentschap Belga een kort communiqué uit.

“Het onderzoek wordt voortgezet”, aldus dit communiqué. “Tot op heden heeft het nog niet geleid tot een element dat toelaat een welbepaald persoon in staat van beschuldiging te stellen.”

Adjudant Alphonse Ponsard en eerste wachtmeester José Sonveau werden vorige week maandag rond 6u dood aangetroffen door 2 collega’s die van een nachtelijke patrouille terugkeerden. Ze werden gedood door 9mm-kogels. Officieuze bronnen geraakten er afgelopen week steeds meer van overtuigd dat de moord gepleegd was door iemand die de kazerne van Spa en de 2 rijkswachters goed kende.

Bron: Gazet van Antwerpen | 15 Juni 1993

Onderzoek moord Spa naar krijgsauditeur?

Het uitlekken van het “onderhoud” dat majoor Didier Willemart, commandant van het district Spa, maandag 12 uur lang had met de onderzoeksrechter in Verviers, heeft ervoor gezorgd dat gisteren niet de minste officiële informatie over het onderzoek meer naar buiten kwam.

Het ging maandag niet om een ondervraging, stipte het parket van Verviers aan. Majoor Willemart werd “gehoord”. Officieuze bronnen drukten toch hun verwondering uit over een “auditie” door de onderzoeksrechter zelf, die bovendien maar liefst 12 uur aan een stuk duurde. Diezelfde bronnen vroegen zich af hoe sterk de druk was op het parket van Verviers om het onderzoek uit handen te geven en over te dragen aan de krijgsauditeur. Vooral nu de mogelijkheid steeds reëler wordt gedacht dat de oplossing van de moord in rijkswachtkringen zelf moet worden gezocht.

In het krijgsauditoraat na de demilitarisering van de rijkswacht echter nog bevoegd in rijkswachtaangelegenheden? Zelfs daarover blijkt geen eensgezindheid te bestaan. Sommige zegslieden beweren dat alleen het krijgsauditoraat een onderzoek naar rijkswachters mag afhandelen. Anderen stippen aan dat het parket van Verviers zonder problemen het onderzoek verder kan leiden, en dat in geval van arrestatie van een verdachte de onderzoeksrechter de raadkamer over de verdere gang van zaken kan laten beslissen.

Bron: Gazet van Antwerpen | 16 Juni 1993

Rijkswachtmajoor Willemart overgeplaatst naar Brussel

Wie is de eigenaar van de rode auto die in de buurt van de rijkswachtkazerne van Spa tijdens de moordnacht om 5u ’s nachts werd opgemerkt? Het parket van Verviers heeft op deze vraag nog geen antwoord. Volgens goed ingelichte bronnen werd ze maandag ook gesteld aan majoor Didier Willemart, commandant van het rijkswachtdistrict Spa, tijdens een twaalf uur durende “auditie” bij de onderzoeksrechter in Verviers.

De vraag kwam waarschijnlijk ten berde omdat Willemart’s echtgenote toevallig met een soortgelijke rode auto rijdt. Vergeten we hierbij echter niet dat de procureur des konings van Verviers na de “auditie” in een communiqué meldde dat uit het onderhoud met Willemart geen enkel bezwarend element naar voren was gekomen.

Nu werd ook bekend dat majoor Willemart in september van Spa zou worden overgeplaatst naar de generale staf van de rijkswacht in Brussel. Dit bericht werd gisteren bevestigd door de gerechtelijke politie van Verviers. Of dit het gevolg is van een disciplinaire maatregel na een affaire met maaltijdcheques, zoals sommige bronnen beweren, wou echter niemand officieel bevestigen of ontkennen.

Volgens officieuze bronnen werd de overplaatsing van willemart uitzonderlijk uitgesteld tot na de Grote Prijs van België in Francorchamps, die eind augustus plaatsheeft. De majoor staat al jaren bekend als dé specialist van de verkeersveiligheid tijdens dit sportevenement.

In afwachting van het nieuwe tuchtstatuut van de rijkswacht - en dit zou ten vroegste op 1 augustus e.k. van kracht worden - blijft volgens een recent arrest van het Arbitragehof uitsluitend de krijgsauditeur bevoegd bij onderzoek naar rijkswachtaangelegenheden. Daarbij stellen waarnemers zich de vraag hoe ver het parket van Verviers het onderzoek in rijkswachtkringen kan doordrijven.

Bron: Gazet van Antwerpen | 17 Juni 1993

Bezochten speurders woning van majoor?

In het onderzoek naar de dubbele rijkswachtmoord zouden speurders een bezoek hebben gebracht aan de woning van majoor Willemart, commandant van het district Spa. Ook daaruit zou geen enkel materieel element zijn opgedoken om iemand te verdenken of het onderzoek in een bepaalde richting te sturen.

De aandacht van de speurders zou daarbij speciaal naar de deuren en de poorten van het huis zijn gegaan, omdat ze zich ervan wilden vergewissen of die veel of weinig lawaai maken. De echtgenote van majoor Willemart zou immers verklaard hebben dat ze niet wist of haar man tijdens de nacht van zondag 6 op maandag 7 juni het huis had verlaten: ze sliep en was door geen enkel geluid gewekt.

Het bericht werd niet bevestigd of ontkend door het parket van Verviers. Daar antwoordde men alleen “hiervan niet op de hoogte te zijn”. Voorts zou uit de lijkschouwing zijn gebleken dat het schot dat adjudant Alphonse Ponsard dodelijk in het hoofd trof, werd afgevuurd vanop een afstand van 1,20 tot 1,50 meter.

Volgens een verklaring van de generale staf van de rijkswacht was de mutatie van majoor Willemart naar de rijkswachtschool in Brussel sedert begin van dit jaar gepland. De affaire van de maaltijdcheques zou volgens de generale staf uit 1985 dateren en geen gevolg hebben gehad op de carrière van de officier.

Bron: Gazet van Antwerpen | 19 Juni 1993

Rijkswachter bekent dubbele moord in Spa

De 38-jarige Francis Gillot, een adjudant bij de rijkswacht, bekende gisterenavond aan de gerechtelijke politie in Luik dat hij in de nacht van 6 op 7 juni in de kazerne van Spa de rijkswachters Alphonse Ponsard (37) en Joseph Sonveau (43) neerschoot.

Het was ook adjudant Gillot die al onmiddellijk na de dubbele moord op adjudant Alphonse Ponsard en eerste-wachtmeester Joseph Sonveau langdurig werd ondervraagd maar toen vrijgelaten omdat zijn alibi bleek te kloppen. De betrokken adjudant was voor Ponsard commandant van de brigade van Lierneux, maar was na “onverantwoord gedrag” uit het korps gezet en had herhaalde malen in het publiek gezworen zich daarom te wreken. Gillot stond bekend als een wapenfanaat. Nu werd hij opnieuw opgepakt na onderzoek in een zaak waarbij een Joegoslaaf op 4 juni, goed 3 dagen voor de dubbele moord in Spa, in Luik werd neergeschoten.

Rijkswachtadjudant Francis Gillot (38) uit Luik, is een gewezen lid van de BOB van die stad. Gillot werd toegevoegd aan verscheidene rijkswachtbrigades in Spa dat hij in 1985 gewond werd door een kogel tijdens een actie tegen een lid van de CCC op de Plaine des Sports de Cointe in Luik. Zo was hij ook commandant van de brigade van Lierneux, waar hij werd opgevolgd door adjudant Ponsard.

De rijkswachter bekende zowel de dubbele moord in de rijkswachtkazerne van Spa als de moord op de Joegoslaaf Lubija Kjun op 4 juni in Luik. Naar deze drijfveer achter de misdaden heeft men nog het raden.

Francis Gillot is dinsdagavond overgebracht van de gerechtelijke politie in Luik naar het parket van Verviers. Dat parket zal vermoedelijk van de zaak ontlast worden ten gunste van de militaire auditeur van Luik.

De Joegoslaaf werd op 4 juni, goed 3 dagen voor de dubbele moord in Spa, in Luik neergeschoten op de Place de l’user in Luik. Daar werd omstreeks 7 uur ’s ochtends zijn lijk gevonden.

De Joegoslaaf woonde in de vlakbij gelegen rue Anne de Bavière, en kwam om door een kogel in het hoofd. Het zou hier gaan om een trafiek met gestolen auto’s naar het vroegere Oostblok. Hoe de zaken met mekaar in verband staan is nog niet duidelijk, maar volgens goedingelichte bronnen speelden het ballistisch onderzoek van de schietpartij op de Place de l’user, van de moord op twee rijkswachters en van een wapen dat bij de betrokken adjudant werd teruggevonden hierbij een rol.

Spa

De dubbele moord in de rijkswachtkazerne van Spa had plaats in de nacht van 6 op 7 juni. Uit het onderzoek bleek al onmiddellijk dat de dader de rijkswachtkazerne zeer goed kende. Er waren geen sporen van braak, en het permanentielokaal kon slechts betreden worden na het intikken van speciale codes.

Die bewuste nacht werd de permanentiedienst verzekerd door adjudant Alphonse Ponsard, commandant van de rijkswachtbrigade van Lierneux, en door eerste-wachtmeester José Sonveau. Ze werden gedood door kogels uit een 9mm-pistool. Ponsard had één kogel in het hoofd gekregen, zijn collega vijf kogels in het hoofd en één in de borst. De twee slachtoffers hadden blijkbaar geen weerstand geboden of kunnen bieden. Vermoed wordt dat ze beiden sliepen toen de moordenaar hun lokaal betrad.

Adjudant Gillot werd als één der eersten langdurig door het parket van Verviers ondervraagd. De man kon toen een blijkbaar sluitend alibi voorleggen en mocht naar huis.

Blijkbaar overtuigde het alibi toch niet alle speurders, en werd verder in zijn richting gezocht. Het uitpluizen van de schietpartij op de Luikse Place de l’Yser bracht hen ten slotte terug bij Gillot.

Bron: Gazet van Antwerpen | 18 Augustus 1993

Rijkswacht van Spa herdenkt vermoorde collega’s

Het rijkswachtpersoneel van Spa zal op dinsdag 7 juni om 14u30 een plechtigheid houden rond een herdenkingsmonument ter nagedachtenis van de twee rijkswachters Alphonse Ponsard en José Sonveau, die tijdens hun nachtdienst van 6 op 7 juni vorig jaar werden vermoord door hun collega, rijkswacht-adjudant Francis Gillot.

De ware toedracht van de moord op de twee rijkswachters is nog steeds niet geheel bekend. De 38-jarige Gillot, die ook nog de moord op een in Luik wonende Joegoslaaf heeft bekend, zit opgesloten in de gevangenis van Lantin. Het onderzoek is in handen van het krijgsauditoraat.

Over de motieven van de moord op de twee rijkswachters werden inmiddels verschillende hypothesen geformuleerd: de mentale toestand van Gillot, wraak, banden met extreem-rechts enz. Geen enkele van deze motieven werd tot nog toe als de officiële aangeduid, hoewel een psychiatrisch deskundige aanwezig was tijdens de wedersamenstelling. Volgens waarnemers is dit eerder uitzonderlijk bij dergelijke zaken.

Eén jaar na de feiten maakt het rijkswachtpersoneel van de brigade van Spa zich nog steeds ongerust over het uitblijven van meer veiligheidsmaatregelen in de kazerne. De brigade van Spa zou de enige zijn die niet beschikt over een geblindeerde deursluis en bewakingscamera’s. Een “bijstandsstructuur” voor rijkswachters die het slachtoffer geweest zijn van geweld, zoals die van juni vorig jaar door de bonden gevraagd was, bestaat ook nog niet.

De herdenkingsplechtigheid zal in alle intimiteit plaatshebben. De steen, waaruit het herdenkingsmonument is gemaakt, werd geschonken door de steengroeve van Sprimont.

Bron: Gazet van Antwerpen | 4 Juni 1994

Ontspoorde rijkswachter pleegde drie moorden

Voor het assisenhof van Luik is maandag het proces begonnen van rijkswachter Francis Gillot, ex-commandant van de brigade van Lierneux. Hij wordt beschuldigd van moord op twee collega’s op 7 juni 1993 in Spa en van de moord op een Joegoslaaf, drie dagen eerder in Luik.

Gillot gaf de moorden op 17 augustus 1993 toe, na een zeer lange ondervraging. De advocaat van de beschuldigde, mr. Michel Franchimont, zei dat Gillot de feiten niet ontkende, “maar dat hij zou bewijzen dat er geen reden voor was”. De advocaat wees er op dat de beschuldigde van onbesproken gedrag was tot hij in juni 1985 zwaar werd gewond tijdens een bewakingsopdracht in de Luikse wijk Cointe, die verband hield met het onderzoek naar de CCC.

De advocaat vroeg om de proces-verbalen daarover bij het assisendossier te voegen, want de “affaire van Cointe heeft de persoonlijkheid van rijkswachter doen ontsporen”.

Neuropsychiater dr. Guernay noemde Gillot een narcistisch wezen, wantrouwig, met gekrenkte trots, en niet geneigd zich spontaan te uiten. Voor de psychiaters leed rijkswachter Gillot op het ogenblik van de feiten niet aan een zware mentale ziekte, die hem belette zijn daden te bedwingen.

Bron: Gazet van Antwerpen | 21 Maart 1995

Rijkswachter vol frustraties

Voor het assisenhof van Luik, waar ex-rijkswachter Francis Gillot terechtstaat voor moord op twee collega’s en een Joegoslavische vluchteling, werden vooral Gillot’s ex-collega’s verhoord. Zij verklaarden dat Gillot nooit heeft aanvaard dat hij uit de actieve eenheid werd teruggetrokken.

Bij de anti-banditisme en anti-terrorisme-eenheid van de rijkswacht en bij de Luikse BOB voelde hij zich als een vis in het water. Toen hij echter tijdens een vuurgevecht in januari 1985 zwaar gewond raakte, veranderde hij volledig.

Na een examen werd hij bevorderd tot adjudant. Hij werd benoemd tot commandant van de brigades van Lierneux, maar dat was niet naar Gillot’s zin. Werken in een kantoor lag hem helemaal niet. Een overstap naar de brigade van Spa en later naar Neufchâteau deden zijn frustraties alleen maar toenemen. Zijn wrok tegen zijn oversten werd ook groter, want zij bleven hem uit de actieve opdrachten en uit Luik weghouden. Hij begon zijn toevlucht te zoeken tot geneesmiddelen en bleef steeds vaker afwezig.

De getuigen brachten ook de twee slachtoffers in herinnering. Ze beschreven José Sonveau als uiterst gedienstige collega op wie men altijd kon rekenen. Alphonse Ponsard was volgens hen een man die twee passies bezat: zijn werd en zijn gezin.

Een van de getuigen, een vertrouwelijk van de beschuldigde, zei dat Gillot bijzonder rancuneus was tegenover adjudant Ponsard, die hem aan het hoofd van de brigade van Lierneux was opgevolgd.

Bron: Gazet van Antwerpen | 22 Maart 1995

Alleen een karakteriseer onevenwicht

Op de vierde dag van het assisenproces in Luik, waar de gewezen rijkswachter Francis Gilot terechtstaat wegens drie moorden, zijn donderdag vooral de deskundigen aan het woord geweest.

Ballistische expert Tombeur vergeleek de hulzen van de kogels van de dubbele moord in Spa met die van andere, nog niet opgehelderde moorden. Een monnikenwerk was het vergelijken van de hulzen van de moorden in Spa met die in de schietstands van de rijkswacht en daarna het vergelijken van de wapens van de rijkswachters tot vast kwam te staan dat de hulzen van de twee misdaden afkomstig waren van het wapen dat bij de brigade van Neufchâteau werd gestolen, een spoor dat leidde naar adjudant Francis Gillot.

Neuropsychiater Guernay en psycholoog Thys kwamen tot de conclusie dat de beschuldigde niet in een zodanige staat van debiliteit, dementie of mentaal onevenwicht verkeerde dat internering noodzakelijk was.

De twee deskundigen constateerden wel een karakteriseer onevenwicht dat zijn beheersingsvermogen verminderde en dat medisch opgevolgd moest worden.

Bron: Gazet van Antwerpen | 24 Maart 1995

Geen geloof in psychisch onevenwicht

Voor het assisenhof van Luik, waar de 40-jarige rijkswachter Francis Gillot terechtstaat voor drievoudige moord, hebben de burgerlijke partijen vrijdag gepleit.

Mr. Dessart zei dat de tijd van betalen nu gekomen is. Gillot heeft niet zonder motief gehandeld en was niet in een vraag van waanzin. Frustraties op het werk en familiale moeilijkheden geven niet het recht om te doden.

Ook mr. Collet geloofde niet dat beklaagde in een staat van verregaand psychisch onevenwicht verkeerde en wuifde het argument weg dat Gillot het slachtoffer zou zijn van de rijkswacht. “Hij is schepper van zijn eigen excessen en zijn eigen val”. Maandag beraadslaagt de jury over de schuldvraag.

Bron: Gazet van Antwerpen | 25 Maart 1995

Gillot schuldig aan moord

De jury van het assisenhof van Luik heeft Francis Gillot maandagavond schuldig bevonden aan de moord op de Joegoslaaf Kljun en de tweevoudige moord op de rijkswachters Ponsard en Sonveau, alsmede aan de diefstal van de revolver (het moordwapen) van zijn collega. Vandaag wordt gedebatteerd over de strafmaat.

Bron: Gazet van Antwerpen | 25 Maart 1995

Levenslang voor Gillot

Na zeven dagen procesvoering heeft het Luikse assisenhof de 40-jarige rijkswachter Francis Gillot tot levenslange dwangarbeid veroordeeld. Hij was maandagavond al schuldig bevonden aan de moord op de 29-jarige Joegoslaaf M. Kljun. In de nacht van 4 juni 1993 maakte hij in de Luikse wijk Outremeuse met een gerichte kogel in de slaap een einde aan het leven van de asielzoeker.

Voorts is hij schuldig aan de moord op twee collega’s, adjudant Alphonse Ponsard en eerste-wachtmeester José Sonveau. Beiden werden in de nacht van 7 juni 1993 door Gillot om het leven gebracht in de kantoren van de rijkswacht van Spa. Tenslotte werd de rijkswachter schuldig bevonden aan diefstal van het moordwapen. In december 1992 ontvreemdde hij een revolver van een van zijn collega’s. Daarmee pleegde hij de drie moorden.

Advocaat-generaal de la Brassinne hield dinsdagmorgen geen rekening met verzachtende omstandigheden en vorderde de doodstraf tegen Gillot. Als het bij de eerste moord zou gebleven zijn, had het openbaar ministerie rekening willen houden met zijn gezondheidstoestand en 15 tot 20 jaar cel voldoende gevonden. Doch “nadat hij gemerkt had wat moorden was, besloot hij drie dagen later koel verder te gaan. Hij is kwaadwillig en wreed geweest. Bovendien was het laf om drie onschuldige personen in koelen bloede af te maken en op allerlei manieren te trachten zijn verantwoordelijkheid te ontlopen”, zo concludeerde de advocaat-generaal.

Voor stafhouder mr. Michel Franchimont, zijn zoon mr. Jean-Dominique Franchimont en mr. Annick Sadzot de verdediging van de beklaagde, komen tenminste twee verzachtende omstandigheden in aanmerking. Voor de gebeurtenissen van januari 1985, de mysterieuze aanslag op Gillot, was de beklaagde zowel op persoonlijk als professioneel vlak een onberispelijk man. De aanslag op zijn leven had een posttraumatische neurose tot gevolg en betekende het begin van het einde.

Als de jury niet overtuigd zou zijn van een zwaar mentaal onevenwicht, dan moet volgens de verdediging toch rekening worden gehouden met de verminderde controle over zijn daden. Voor stafhouder Franchimont leek een gevangenisstraf van 15 tot 20 jaar rechtvaardig en zou die ook nog een hoopvol perspectief bieden. Het hof oordeelde strenger.

Bron: Gazet van Antwerpen | 29 Maart 1995

De rijkswachtkazerne van Spa, de ochtend na de feiten: