Drugsjager: ik fleste de zaak niet

De Belgische rijkswachtkapitein Léon François (42), chef van de Belgische narcoticabrigade, het Nationaal Drugsbureau (NDB), wordt met enkele medewerkers verdacht van corruptie en handel in heroïne en cocaïne. Begin van dit laar zat François, die een goede kennis is van de voormalige Amsterdamse narcoticachef commissaris Gerard Toorenaar, daarom al zeven weken in voorarrest. Léon François, die tot nu toe ieder interview weigerde, geeft in onze krant voor het eerst in het openbaar zijn visie op deze affaire, waarin onder andere tien miljoen zoekgeraakte Belgische franken en de ontsnapping van de Franse heroïnehandelaar Albert Farcy uit de Scheveningse strafgevangenis een rol spelen. De Belgische justitiële autoriteiten weigeren ieder commentaar, omdat het onderzoek naar François nog aan de gang is en de politieman nog voor de rechter moet verschijnen.

Leon François, een vriendelijke veertiger, die wegens zijn Waalse afkomst af en toe wat moeite heeft met de Nederlandse taal (“Allez, bon, hoe zegt men dat ook weer in het Nederlands”), wijst op enkele bijenkorven in zijn tuin in de Brusselse buitenwijk Oudergem: “Dat is het enige waar ik mee gezwendeld heb, met de honingopbrengst van de bijen.”

“Ach, Gerard Toorenaar is eigenlijk mijn peetvader. Kort nadat hij in Amerika bij de Amerikaanse drugbestrijdingsorganisatie een cursus had gevolgd, kwam ik daar. We hebben altijd een prima contact gehouden. Ja, we zitten nu in hetzelfde schuitje. Hoewel, hij is witgewassen en ik moet voor de rechter komen. Dat is de enige reden waarom mijn schoenen nog te nauw zitten. Bon, ik weet dat ik onschuldig ben, maar ik heb al wel zeven weken gezeten. Dat viel niet mee.” Leon François werd in 1973 hoofd Van het toen pas opgerichte Nationale Drugbureau. Weliswaar bestonden er al een aantal soortgelijke diensten in België, onder andere die van de BIC (Bureau d’Information Criminelle) en van de BOB (Bijzondere Opsporingsbrigade), maar ook de rijkswacht wilde haar eigen drugteam hebben.

François volgde een opleiding bij de DEA (Drug Enforcement Administration) in de Verenigde Staten, en organiseerde zijn team op basis van de ideeën van de DEA: de DEA werkt met meer dan 3000 “undercover” agenten, die met alle mogelijke middelen de handel in verdovende middelen bestrijden. Naar Amerikaans voorbeeld kreeg François dan ook een forse pot geld om zelf de heroïnehandel te kunnen binnendringen om zo makkelijker een goede greep op de smokkel van verdovende middelen te krijgen.

Moeilijkheden

Met dat geld bent u toch vrij snel in moeilijkheden gekomen. In 1974 vroeg het Nationaal Drugbureau anderhalf miljoen franken aan de Generale Staf van de rijkswacht voor de aankoop van cocaïne om zo een Franse drugsmokkelaar te kunnen pakken. Een jaar later was er drie miljoen nodig om een grote heroïnehandelaar uit zijn tent te kunnen lokken. In het eerste geval werd een NDB-man aan de Nederlandse grens aangehouden - de NDB-man zou door uw bemiddeling zijn vrijgelaten maar de kostbare cocaïne kwam nooit terug in het tweede geval ging uw tipgever Jean Touboul er in Luik met het geld vandoor. Dat was een gat van ongeveer 4,5 miljoen franken, iets meer dan 300.000 gulden, waar niets tegenover stond.

U zou dat gat hebben proberen te dekken door zelf in cocaïne te gaan handelen. U kon eigenlijk ook niet goed verantwoorden waar dat geld was gebleven. Punt één: de DEA heeft zeer stringente voorschriften voor het hanteren van lokgelden; punt twee: de politie in België mag volgens de wet zo helemaal niet werken, dat is uitlokking van een misdrijf, provocatie.

François moet hartelijk lachen om de gedachte, dat hijzelf cocaïne zou hebben verhandeld: “Daar ga ik niet op in. Maar verder. Kijk, dat geld was beschikbaar gesteld in overleg met de top van de rijkswacht. De Generale Staf wist daarvan, maar daar staat niets van op papier. Nu is het zo: als het goed gaat hoor je niets en als het fout gaat wel. Hoeveel zaken hebben wij op deze manier niet opgelost. Daar hoor je nu niets van. Maar nogmaals: mijn superieuren waren van alles op de hoogte. Maar die hebben geen zeven weken gezeten.”

“En dan de DEA. Kijk, die mensen kunnen heel wat makkelijker werken. Zij zijn meestal aan de ambassade verbonden, hebben een diplomatieke status. En als er ergens iets aan de hand is, zijn zij meteen vertrokken. Hup, weg.”

Misdrijven

“Met dat geld hebben wij geen misdrijven uitgelokt. Wij hebben niet geprovoceerd. Bij de smokkelaars was de wil aanwezig om heroïne te verkopen. Wij hebben die wil niet beïnvloed en daar gaat het om in de Belgische wet. De intentie van die mensen was: het verkopen van heroïne. Nou daar zijn wij alleen maar op ingesprongen om ze te kunnen pakken.”

In 1978 ging het weer fout met de Belgische drugsmokkelaar Joseph Vienne. Op voorspraak van de Franse heroïnebaas Farcy, die in Scheveningen vijf jaar uitzat wegens de handel in heroïne in Nederland, zou Vienne met geld van u naar Bangkok zijn afgereisd om daar tien kilo heroïne te kopen. Farcy had u beloofd, dat hij met die tien kilo een belangrijke Chinese heroïnebende in Amsterdam zou kunnen oprollen. Vienne werd op de terugweg gepakt in Karachi met 24 kilo heroïne: tien kilo voor u, tien kilo voor Farcy, die hoopte snel vrij te komen en vier kilo voor twee van uw medewerkers. Hij zei, dat hij voor u werkte.

Akkoord

François: "Dat klopt. Maar dat was een operatie die in samenwerking met de Nederlandse politie is gedaan. De CRI, de Criminele Recherche Informatiedienst in Den Haag had zich daarmee akkoord verklaard. Het zou een zogenaamde "gecontroleerde” levering van heroïne worden. De aanhoudingen zouden dan in Amsterdam geschieden.”

Wat is een gecontroleerde levering?

François: “Er was een overeenstemming met de douane op het vliegveld Zaventem bij Brussel. Als men iets in de valiezen zou vinden, zou men dan niets doen. Vanaf het vliegveld zouden de smokkelaars naar Nederland door de Nederlandse politie worden gevolgd. Dat gebeurde heel vaak, en daar moest ook toestemming van de hoge chefs voor komen. Die wisten daar steeds van."

U bent toen zelf naar Karachi gegaan?

François: "Ja, want iedereen, iedere drugsmokkelaar zegt tegenwoordig als hij gepakt wordt, dat hij voor de politie werkt Dat zou ik ook zeggen als ik met een hoeveelheid heroïne werd aangehouden. Tja, en dan die vier kilo voor mijn twee medewerkers. Ik geloofde dat toen natuurlijk niet Saillant is overigens, dat één van die twee mannen iets later bij mijn dienst is vertrokken. De reden was dat hij niet meer tegen het harde werken en de spanningen op kon. Later wilde hij weer terug komen. Ik heb hem toen afgewezen. Uitgerekend deze man heeft toen bij zijn superieuren op een onderzoek naar mijd werk aangedrongen. Hij maakt nu ook deel uit van het team, dat het onderzoek doet”.

Symbolisch

“Dat is natuurlijk symbolisch voor de problemen van de drugbestrijding in de Benelux. Er zijn veel te veel diensten die zich daar mee bezighouden: de grote steden hebben hun eigen teams van de gemeentelijke politie, de rijkswacht heeft een team, de BOB heeft op lokaal niveau weer teams, de criminele informatie heeft een drugteam etcetera. Iedereen werkt afzonderlijk en nu arresteren ze elkaar ook nog.”

“Er zijn geen grenzen, iedereen kan overal naar toe reizen. Maar we werken wel met verschillende drugteams. Een Belgische misdadiger, die hier gezocht wordt, kan, als hij niet internationaal gesignaleerd staat, rustig met een vliegtuig van Schiphol verdwijnen. En andersom kunnen Nederlanders, die gezocht worden door de politie, hier weer vertrekken van Zaventem."

Staan die dan niet geregistreerd?

François: “Nou, die computer kan niet alles opnemen. We hebben alleen de zwaarste Nederlandse gevallen geregistreerd. Verder betekent deze situatie, dat wij hier wel allerlei maatregelen kunnen treffen om de invoer van verdovende middelen te proberen te voorkomen, maar als er in Luxemburg dan weer niets gebeurt, maakt het natuurlijk niets uit. Kijk maar naar de Turkse heroïne, die hier en in Nederland de laatste tijd veel slachtoffers heeft gekost Er moet erg veel via de luchthaven van Luxemburg zijn binnengekomen. Er is dus geen coördinatie op Benelux-verband en die zou er juist wel moeten zijn."

Contacten

U heeft veel te goede contacten met de Franse heroïnebaas Albert Farcy onderhouden. Farcy was in Nederland tot vijf jaar veroordeeld, maar ontsnapte eind december van het vorig jaar op miraculeuze wijze uit de Scheveningse strafgevangenis. Er wordt onderzocht of u of uw medewerkers daar zelfs de hand in hebben gehad. Farcy zou met uw hulp regelmatig heroïnetransporten moeiteloos België hebben kunnen laten binnenkomen. Hij werkte voor u als tipgever en medewerkers van u hebben hem in de Scheveningse gevangenis bezocht. Farcy zou teveel van u hebben geweten. Het zou voor u daarom het beste zijn geweest als hij uit Scheveningen kon verdwijnen. En hij is dan ook verdwenen.

Rechter

François: “Natuurlijk kende ik Farcy. Op de beschuldigingen kan ik niet ingaan. Dat moet de rechter maar uitmaken.”

De rechter kan daar natuurlijk pas een oordeel over hebben als Farcy verhoord is, maar die schijnt inmiddels al bij zijn schoonvader in Zaïre té zitten.

François: “Dat, kan ik niet helpen. Wat betreft Scheveningen kan ik alleen maar zeggen, dat daar geen mensen van mijn team naar toe zijn geweest. Daar zijn rechercheurs van een andere dienst geweest. De DEA wilde niet dat wij verder zaken deden met Farcy, omdat men hem als een te grote crimineel beschouwde. Men raadde het ons af hem verder als tipgever te gebruiken en mijn superieuren verboden dat ook. Vandaar. Weet u, als ik al die beschuldigingen overpeins, dan denk ik: niemand begrijpt wat de bestrijding en de handel in verdovende middelen inhoudt. Men begrijpt niet hoe crimineel die zaken zijn. Dat is het grote probleem.”

Mevrouw François voegt daar ten slotte geërgerd aan toe: “Mijn man moest James Bond spelen, maar wel op grond van de Code Napoleon, de wet van 150 jaar geleden.”

Bron: Algemeen Dagblad | 25 April 1980

Nee.

Heeft er iemand het antwoord op mijn vraag hierboven? Op het Internet heb ik tot nu toe niets gevonden.

Dank u om te hebben gezocht Ben. En ook voor de info over een nieuwe reeks ivm Léon François.