Topic: Reactie bevolking in 1983
Ter inleiding neem ik toevallig enkel maar quotes van noorderling over. Daar moet zeker niets achter gezocht worden. Het zijn nl. de quotes die ik het makkelijkste kon terugvinden over het onderwerp van deze topic omdat ik mij herinner dat noorderling dat eens geschreven had. Er zijn natuurlijk nog heel wat andere forumleden die iets in diezelfde aard geschreven hebben doch ik weet niet meer wie en kon deze in het bos van forumberichten niet onmiddellijk terugvinden.
De tweede reeks, lijkt inderdaad op het zaaien van angst, echter op een zeer kleine schaal, dat past niet goed in een groot complot, ik vind dat ver gezocht. Sluit het ook niet uit. Of was het dan toch een vorm van afpersing of andersoortig middelgrote criminele daad? Een middelgroot complot? Of komen er nou eindelijk harde bewijzen voor een megacomplot van een uit de hand gelopen actie van een geheime dienst?
Persoonlijk denk ik nog steeds dat de eerste reeks '82, '83 een soort natuurlijk verloop kende, voor zover je dat zo kan noemen bij dergelijk exceptioneel geweld. Er werd flink gemoord, maar dat zou kunnen passen binnen een bepaalde levensstijl en groepsgedrag.
Mocht de eerste reeks een volledig gestuurde operatie zijn geweest met politieke of maatschappelijke belangen, zou mij dat hoogst verbazen. Ik sluit niet uit dat er mogelijk bij de eerste reeks ook 1 of 2 afrekeningen tussen zitten, echter kunnen het ook nog steeds allemaal toevallige slachtoffers zijn.
Ik heb geen enkele voorkeur voor een bepaalde piste, als het ooit maar duidelijk wordt. Van mij mag het een vergezocht complot zijn. Het zit echter in mijn dna om zonder overtuigende bewijzen niet zomaar iets te geloven. In de Bendezaak bijvoorbeeld heeft nog geen enkele piste mij kunnen overtuigen. Tot die tijd blijf ik dan bij dat geïsoleerde groepje die het grotendeels deed voor de kick en cash. Maar ik geef toe dat ook die piste de lading niet helemaal dekt. Met name 1985. Dat gaat crimineel-technisch nergens over. Het zijn ook die 3 overvallen uit '85 die de Bende zo beeldbepalend zijn geweest. Zonder 1985 waren er denk ik nooit bendecommissies geweest en had dit forum niet bestaan. Dan waren de acties uit '82 en '83 een heel eind in de vergetelheid geraakt, denk ik.
Het beeld over de Bende van Nijvel en de feiten die in 1982-1983 gepleegd werden, is nu inderdaad vertroebeld door de feiten van 1985. Daarom is het goed om even in de tijd terug te gaan en eens te kijken welke op welke manier de bevolking, de politiek en de ordediensten gereageerd hebben op de eerste vlaag van de Bende van Nijvel.
Hieronder is dan ook een bloemlezing te vinden van een beperkt aantal krantenartikelen (meestal Het Nieuwsblad en Het Laatste Nieuws) die verschenen zijn vóórdat de feiten van de CCC van 1984-1985, de bendefeiten van 1985 en de zware overvallen op geldtransport- en postwagens van 1984-1990 gepleegd werden. Daaruit blijkt dat de opeenstapeling van de Bendefeiten in 1983 en de crescendo in het gebruik van geweld, toch voor heel wat beroering hebben gezorgd bij de bevolking.
Daarnaast moet ook het initiatief van Delhaize en de warenhuisdistributiegroep met de oproep tot bevolking en het loven van de premie, en de reactie van Colruyt in rekening genomen worden. Er kan dus wel degelijk besloten worden dat de Bende niet alleen maar in 1985 maar ook al in 1983 voor angst en terreur gezorgd hebben. Dat kan natuurlijk puur toeval zijn en nooit de intentie van Bende geweest zijn. Ik blijf dus zeker open voor alle motieven en voor alle daders maar onderstaande reacties maken ook deel uit van de feiten. Eenzelfde bloemlezing zal ik nog publiceren in een andere topic aangaande de reactie van de ordediensten en de politiek in 1983 want dat was ook niet mals.
Waals-Brabant beeft na nieuwe moord in Ohain – Exploitant van eethuis krijgt kogel door het hoofd
Nauwelijks twee weken na het bloedbad van Nijvel wordt Waals-Brabant weer opgeschrikt door een nachtelijke moord. In koelen bloede en alweer zonder in het oog springende motief werd gisterenochtend in Ohain een restauranthouder door het hoofd geschoten. Een verband met de schietpartij op de Colruytparking wordt niet meteen gelegd, maar de opschudding omwille van de aanhoudende reeks onopgehelderde moorden is er niet geringer om.
Bron: Het Nieuwsblad | 3 oktober 1983
Iedereen bang van ijskoude moordenaars - Psychose
(…) Inmiddels heerst na de overvallen te Nijvel en Ohain een vorm van psychose voor de niets ontziende gangsters in Waals-Brabant. Hoewel politie, rijkswacht en gerecht de kaders hebben uitgebreid en met meer manschappen op zoek gaan naar de ‘gekke doders’, is de bevolking ongerust. Die onrust heeft er zich vertaald in een rush naar de wapenwinkels. Velen hebben er zich een long rifle of een ander wapen aangeschaft om in geval van nood verweer te hebben.
Bron: Het Nieuwsblad | 5 oktober 1983
Brabanders bang voor moordbende
Krisisbijeenkomst gisteren bij de prokureur des Konings te Brussel. Onderwerp: de moordoverval van vorige vrijdag in de Delhaize te Beersel, en zijn eventueel verband met voorgaande roofmoorden die dit jaar en vooral de jongste weken in Brabant, een ware angstpsychose hebben doen ontstaan. Gaat het om dezelfde gangsters – een mogelijkheid waarmee ernstig rekening wordt gehouden – dan hebben die sedert vrijdagavond een tiende mensenleven op hun geweten, om van de talrijke gewonden nog niet te spreken.
Bron: Het Nieuwsblad | 10 oktober 1983
Paniek na tiende slag van gevreesde bende – Alle wapenhandels van Nijvel zijn uitverkocht
Te Nijvel en omstreken zijn alle wapenhandels zo goed als leeggekocht. Clubs en verenigingen, waar men kan leren schieten met vuurwapens, zien hun ledenaantal sinds een paar weken verdubbelen. De bevolking van Waals-Brabant wapent zich zienderogen tegen de bende, die sinds begin september paniek zaait in het hele land maar vooral in deze rijke, maar juridisch gezien slecht beschermde regio.
De procureur des Konings te Brussel, de heer Francis Poelman, riep ook daarom maandagochtend de pers bij zich en vroeg de reporters met aandrang om de bevolking te willen kalmeren. "Men is, vooral in de streek van Nijvel, radeloos geworden. Iedereen koopt er vuurwapens. Gewone, ongevaarlijke inbrekers lopen het gevaar dat zij bij het minste onhandig neergekogeld zullen worden. Vraag asjeblieft aan uw lezers dat zij hun koelbloedigheid bewaren. Wij zijn hier nog niet in Chicago", aldus de procureur.
Nochtans, men is alles behalve gerust in de zaak op het parket te Brussel. Er zijn coördinaten gevormd bij rijkswacht en politie en, omdat de bende vooral ’s vrijdags toeslaat, heeft men voor volgende vrijdag alle beschikbare manschappen opgetrommeld. Waar die zullen opgesteld worden, wou het parket uiteraard niet kwijt. Maar het is een feit dat volgende vrijdag alle supermarkten in Brabant extra in het oog gehouden zullen worden.
Bron: Het Laatste Nieuws | 11 oktober 1983
Wapenverkoop gaat angstwekkend omhoog – Veel interesse voor moordwapen van overvallers
Prokureur des konings Poelman van het parket te Brussel vroeg gisteren niet alleen om medewerking van de bevolking, maar maande diezelfde bevolking ook aan tot kalmte. Volgens de prokureur gaat de verkoop van wapens aan partikulieren immers de jongste weken en zeker de jongste dagen angstwekkend naar omhoog. "Als deze mensen paniekerig gaan reageren bij welke situatie ook, kunnen de gevolgen dramatisch zijn", waarschuwde de prokureur.
Een snelle navraag bij enkele wapenhandelaars bevestigde de vrees van de prokureur. Volgens die wapenhandelaars hadden veel kopers interesse voor de riot shotgun, het moordwapen van de overvallers (o.m. gebruikt te Temse, Nijvel en nu ook te Beersel) dat nog altijd vrij en zonder enige vergunning in dit land te koop is.
De paniekreaktie van veel mensen, vooral van de inwoners van de 'getroffen' gemeente, is duidelijk voelbaar. In Beersel bijvoorbeeld bleven zaterdagnamiddag – zeker tegen de avond – de meeste warenhuizen leeg. Gespreksthema van de dag was de overval van vrijdag en bij de inwoners van Beersel gingen hier en daar stemmen op zichzelf te beschermen tegen mogelijke aanranders.
Ook in het Nijvelse en in Ohain was na de overvallen de angstreaktie van de mensen hevig. De wapenhandelaars van de streek kregen plots een golf van kopers over de vloer. Meestal vroegen de mensen om een long rifle (vrije verkoop) of een jachtgeweer. Mensen met een vergunning vroegen liever een handwapen. Nog anderen toonden duidelijk veel interesse voorde riot shotgun, een jachtwapen en dus vrij zonder enige vergunning in de handel verkrijgbaar, maar ook het moordwapen van de overvallers.
Een wapenhandelaar uit het Brusselse: "De mensen wilden in ieder geval eens een riot shotgun in handen houden. In de kranten werd er trouwens net iets te veel over geschreven. Ik probeer hen dan diets te maken dat een riot shotgun een veel te gevaarlijk iets is om een appartementje te beschermen. Met één schot op korte afstand kan iemand doormidden worden geschoten. Een verdedigingswapen is het dus zeker niet. Het wapen is veel te krachtig."
"Als mijn overredingskracht niet lukt, vraag ik de identiteit van de koper. Maar als deze weigert zich kenbaar te maken kan ik er niets aan verhelpen. Het wapen en dus ook de munitie wordt hier beschouwd als jachtwapen en is dus vrij te koop. Het is trouwens niet duur. Een riot shotgun vind je al tegen 15.000 frank en de prijzen gaan tot hooguit 30.000 frank. Als munitie wordt gewone jachtmunitie kaliber 12 gebruikt. Maar in dat kaliber kan je zowel fijne korrel, zware hagel als één grote kogel vinden. En dan wordt het gevaarlijk."
Oorlog
De riot shotgun werd in feite 'uitgevonden' tijdens de eerste wereldoorlog. Toen de Amerikaanse soldaten hier in Europa werden ingezet, bemerkten ze dra dat hun 'Springfields' niet bruikbaar waren in een lijf aan lijf gevecht. Daarom opteerden ze voor zware jachtgeweren waarvan de loop werd afgesneden om de hagel nog breder te verspreiden en de trefzekerheid op korte afstand te verbeteren. De riot shotgun was geboren en werd nadien gebruikt bij het bewaken van krijgsgevangenkampen en voor het ‘intomen’ van rellen. Een paar jaar geleden kwam het op de Belgische markt en werd het hier verkocht als jachtwapen.
Ook politie en rijkswacht namen het wapen op in hun arsenaal. Als eerste in ons land werd bijvoorbeeld de Brusselse politie met dit verschrikkelijke wapen uitgerust. Inspecteur Van Houtvinck van het opleidingscentrum van de Brusselse politie: "De riot shotgun heeft nog weinig uitstaans met een jachtgeweer. Niet alleen wordt het wapen geladen met pompaktie, maar ook is de loop – in tegenstelling met het gewone jachtgeweer met gedraaide loop – glad om de vuurkracht te verhogen. Met een kaliber 12 kogel (een kogel met een diameter van zowat 18 mm) kan vanop korte afstand een gat in een motorblok worden gevuurd. Daarom wordt het wapen gebruikt om bijvoorbeeld bij groot banditisme een vluchtwagen tot stoppen te dwingen. Als verdedigingswapen is het allerminst bruikbaar. Daarvoor is de vuurkracht te groot en zijn de gevolgen te verschrikkelijk."
Gevraagd over de munitie 'Cellier-Belot' van Tsjechische oorsprong en blijkbaar exclusief gebruikt door de overvallers, antwoordde een Brusselse wapenhandelaar dat dergelijke munitie – weliswaar niet altijd gemakkelijk – in heel het land te vinden is. Vooral in de provincie zou dit merk wijd verspreid zijn omdat Tsjechische kogels goedkoper zijn dan Belgische.
Bron: Het Nieuwsblad | 11 oktober 1983
Directeur Makro-Machelen over golf van gangsterisme: "De klanten blijven komen" – Rijkswacht in burger waakt op de parking
"Er zijn natuurlijk extra maatregelen genomen voor de veiligheid van personeel, geld en klanten, maar die kunnen we niet verklappen. Gangsters kunnen ook lezen," Dat zei algemeen direkteur Tobback van de zelfbedieningsgroothandel Makro te Machelen-Vilvoorde. "De golf van gangsterisme, de brutale overvallen maken indruk op het personeel, maar tot nog toe bleef onze zaak gespaard van overvallen. De gangsters hebben het beslist moeilijk bij ons. Op het koopgedrag van de klanten en de kooppieken hebben de recente schietpartijen weinig invloed gehad."
Op de goed verlichte parking is het 's avonds nog steeds even druk als vroeger. De klanten laden hun koopwaar uit de karretjes in de autokoffers. "Bang voor overvallers die schieten? Luister eens, als het jouw beurt is dan ben je er toch aan, welke veiligheidsmaatregelen ze ook treffen. Maar daarom loop ik nog niet te trillen op mijn benen. Ja, misschien van het gewicht van de koopwaar. Kijk, ik heb weer veel te veel gekocht." Jan en Mie trekken het zich voorlopig niet erg aan, zolang ze maar aan een koperskaart geraken om in de Makro binnen te mogen. De zelfbedieningsgroothandel is 'naar de letter' een bevoorradingscentrum voor de kleinhandel.
Direkteur Tobback: "De veiligheidsmaatregelen zijn verscherpt. Onder meer wat diskrete bewaking van parking en in- en uitgangen betreft. Aan kassiersters en ander personeel vragen we dat ze niet zelfstandig zouden optreden bij confrontatie met gangsters. Wordt er geld gevraagd dan moeten ze geld geven. Ze moeten zich inschikkelijk tonen. Dit spaart mensenlevens. We hebben ook het voordeel dat niemand zomaar aan geld kan geraken. De kluis staat op tijdsklokken. In een etmaal kan de kluis maar één keer worden geopend. Iemand van het bedrijf kent de code en iemand anders heeft de sleutel. Overvallers staan tenminste daar voor schut."
Na poolshoogte genomen te hebben bij de bedrijfsleiding van de non-foodafdeling en na de argwaan weggewerkt te hebben door legitimatie vernamen we dat één van de verscherpte maatregelen het patrouilleren is van de rijkswacht in burger op de grote parking van de zaak. Onlangs probeerden drie gangsters op diezelfde parking onder bedreiging van een mes een bestuurder zijn wagen te beroven (zie deze topic). De rijkswacht zag echter geen verband tussen dit voorval en de brutale overvallen op de andere warenhuizen in Brabant.
De centralisering van kassa’s in bepaalde warenhuizen zou een element van onveiligheid zijn. In de Makro te Machelen zijn er tal van gescheiden kassa’s met gescheiden 'checkouts'. De telefoonverbinding – zowel binnen- als buitenlijnen – is zeer uitgebreid. Vanop bijna elk punt in de zaak kan alarm geslagen worden. Tenslotte is er geen gecentraliseerde ingang die tevens ook een uitgang is zoals in de meeste warenhuizen. Dit maakt het nachtelijke inbrekers bij het onklaar maken van het alarmsysteem bijzonder lastig.
Is het omdat de kopers zich veilig voelen dat de avondpiek tussen 18u en 20u ongewijzigd druk blijft of is het omdat de klanten een zeker fatalisme ten opzichte van gevaar en geweld in de huidige maatschappij aan de dag leggen dat dergelijke zelfbedieningsmastodonten nog steeds meer verkopen?
Bron: Het Nieuwsblad | 12 oktober 1983