Getuige X69

“Dan kies ik negenenzestig.”

“En u kunt me garanderen dat alles anoniem blijft?”
“We kunnen een X van u maken.”
“Een wat?”
“Een X. Anonieme getuigen in dit dossier krijgen een nummer. X1, X2, X3…”
“Leuk. En welk nummer zou ik dan krijgen?”
Even kijken… Ik heb mijn papieren hier niet bij. Bon, zegt u maar een getal tussen de tien en honderd.”
“Mag ik zelf kiezen?”
“Ja.”
“Echt?”
“Jaja.”
“Dan kies ik negenenzestig.”

Er mag al eens gelachen worden, denken de twee Brusselse BOB’ers, wanneer ze die zondagnamiddag op 17 november 1996 een proces-verbaal opstellen met de aanhef ‘Nous entendons X69, qui nous déclare…’ Het verhoor vindt niet plaats in de rijkswachtkazerne, maar in de studio’s van de Franstalige tv-zender RTL-TVi. Dat gebeurt op verzoek van de getuige. De man die zichzelf graag vereenzelvigt met zijn seksuele activiteiten is een Franstalige prostitué. “Normaal praat je in dit vak niet”, benadrukt hij. Nu wil hij een uitzondering maken. “U moet weten dat ik voor mijn beroep geregeld op seksfeesten kom.” Wat hij enkele jaren geleden op een van die gelegenheden meemaakte, was voor hem minstens even traumatisch als de ontdekking van de meisjeslijken bij Dutroux, vertelt hij.

De getuige heeft zijn verhaal enkele uren eerder al gedaan ‘achter een masker’ in het zondagse praatprogramma Controverse. Nu zit hij ongemakkelijk heen en weer te schuiven tegenover BOB’ers Bille en Pirard. X69 werkt als travestiet in de onzachte sector. Sadomasochisme en scatologie zijn z’n specialiteit. De man laat geen kans onbenut om toespelingen te maken op zijn liederlijke leven met panty’s en pruik. De BOB’ers worden ongeduldig. Eén verkeerd woord, weten ze, en de getuige stapt op. Dat hebben ze enkele weken eerder bij hun eerste kennismaking ondervonden. Toen eiste hij dat de BOB’ers een document zouden ondertekenen, met daarin de bindende garantie dat hij drie weken later nog zou leven. Dat was een onmogelijke vraag, hadden de BOB’ers hem uitgelegd. “Wel, dan zeg ik niks”, had de getuige geantwoord.

Drie weken later is hij dus nog springlevend, en zien de BOB’ers hem tot hun verbazing op de televisie. Ondanks de vervormde stem in het donker herkennen ze hem meteen. De man is niet mals voor de rijkswacht. “Ze willen daar helemaal niks onderzoeken”, beweert de stem. “Toen ik wilde getuigen werd ik behandeld als een fantast!” Nog tijdens de uitzending nemen de speurders contact op met Bourlet. Die vraagt hen om toch maar een tweede poging te wagen. Het verhaal begint op een vrijdag in 1993 of 1994, wanneer X69 zijn uren slijt achter een Antwerpse vitrine en van een bevriende pooier een aanbod krijgt om op één avond 50.000 frank te verdienen. Het lijkt een routineklus.

X69 moet als ‘attractie’ deelnemen aan een seksfeest. Plaats van het gebeuren is een villa in Berendrecht, een landelijk dorp op de weg tussen Antwerpen en Nederland. Wanneer X69 er die avond opgetut als vrouw aanbelt, staan er grote Amerikaanse wagens voor het huis geparkeerd. Er staat ook een grijze Mercedes met een nummerplaat van het Consulair Corps (CC). Een vrouw doet open en leidt hem naar de huiskamer, waar hij vier mannen en drie vrouwen aantreft. Ondanks het oranje gedempte licht is het er niet echt gezellig. X69 heeft de indruk dat het pand al een tijdje leegstaat en dat de meubels – drie canapés, een salontafeltje en een spiegel – er voor de gelegenheid gezet zijn. “Dat viel me op omdat er helemaal niet de sfeer hing die ik van andere seksfeesten gewoon was. Het was intiemer. Normaal is er altijd veel meer volk.” In de zetel zitten ook vier kinderen, drie meisjes en een jongen. X69 schat ze tussen de acht en de dertien jaar oud. “Ik denk niet dat ze uit België kwamen, maar uit Duitsland of Nederland. Ze waren wellicht verkocht of uitgeleend door hun ouders.”

De vrouwen zijn prostituees, veronderstelt X69, die niemand van de aanwezigen zegt te kennen. Twee gezichten herkent hij zovele jaren later wel: “Het waren Michel Nihoul en Annie Bouty.” Wat volgt is een beschrijving van hoe de avond evolueert van een ‘warming up-party’ waar de deelnemers kennis maken bij het rondgaan van valiumpillen en alcohol, tot het serieuzere werk. Koppels beginnen elkaar op te vrijen en trekken zich na middernacht een voor een terug op de kamers van de eerste verdieping. Sommigen nemen een kind mee. Het is X69 opgevallen dat Nihoul zich vooral voor de drie meisjes interesseert. “Hij zocht toenadering door hen vriendelijk toe te fluisteren: ‘ben je verlegen? Kom’.” De kinderen worden ook door andere koppels gesolliciteerd. “Maar ik heb hen niet aangeraakt”, benadrukt X69. Hij houdt zich bezig met een vijftiger die geopteerd heeft voor een ‘sadouro’-scenario, wat erop neerkomt dat hij urine in de mond wil.

X69 voelt zich op zijn ongemak. Nihoul, die in het begin van de avond in een gewoon driedelig pak is gekleed, verschijnt later op de avond met een beddenlaken rond zijn lijf, gedrapeerd als een toga. “Ik heb effectief kunnen vaststellen dat Nihoul een van de twee meisjes verkrachtte. (…) Een ander koppel begon het tweede meisje te betasten. Ze vroegen mij om mee te doen. Ik antwoordde dat ik gevraagd werd in de kamer ernaast. Ik ben uit de kamer gelopen en hoorde de twee meisjes roepen.” Annie Bouty, zegt X69 nog, raakt de kinderen niet aan. Zij heeft seks met een dertiger, terwijl de jongen en een van de meisjes verplicht toekijken. X69 gaat zich opfrissen in de badkamer en vraagt zich af wat hij eigenlijk op deze ongewone party te zoeken heeft. Niets, besluit hij. “Ik ben terug naar de eerste kamer gegaan om de gezichten te zien van de twee mannen, om honderd procent zeker te zijn dat de dag dat ik problemen zou krijgen, ik hen zou kunnen herkennen.” X69 verlaat het huis samen met zijn partner van die avond. “Mijn vijftigduizend frank heb ik nooit gezien.”

In eerste instantie lijkt er iets niet te kloppen in het verhaal van X69. Nog dezelfde avond rijden de BOB’ers met hem naar Berendrecht. X69 kan de villa nergens terugvinden. Ook wanneer de speurders overdag met hem terugkeren, blijft de villa onvindbaar. Wel duidt X69 zonder aarzelen een ander huis aan. “Daar woonde Micha”, wijst hij. Micha is de pooier die hem aan die rotklus hielp. “Micha woonde in die periode samen met Petra, een prostituee. De villa van het seksfeest bevond zich in dezelfde straat.” De informatie over het tweede huis blijkt te kloppen. Op het adres woont inderdaad ene Petra, die tot voor een paar jaar met haar pooier Micha samenwoonde. Maar Micha is inmiddels verhuisd. Het brengt de speurders geen stap dichter bij de bewuste villa.

De aanwezigheid van Nihoul en Bouty intrigeert de speurders. Om uit te zoeken of X69 niet zomaar wat uit zijn mouw schudt, stellen ze een confrontatie voor. De travestiet stemt toe – met de nodige omhaal. “U zal me wel thuis moeten komen ophalen. Het is mogelijk dat zij me niet herkennen, aangezien ik als vrouw verkleed was.” Wanneer X69 in afwachting een reeks foto’s krijgt voorgelegd waar hij Nihoul moet uithalen, gebeurt er iets vreemds. De travestiet duidt foto 5 in het album aan.

De man op foto 5 is niet Michel Nihoul, maar L.V. Hij is de hoofdverdachte in de zaak 136/96, een ander nevendossier van de zaak-Dutroux. L.V lijkt als twee druppels water op Nihoul. Het zou wel eens kunnen dat de vele getuigenissen tegen Nihoul over verkrachtingen en pogingen tot kinderontvoering in feite stomweg betrekking hebben op L.V. De speurders in de zaak-X69 lijken er eind 1996 echter weinig voor te voelen om hier verder over na te denken. In hun pv melden ze droogweg: “Deze foto is echter die van een man wiens identiteit door ons gekend is, die betrokken is in een ander dossier onderzocht door onderzoeksrechter Langlois, en waarvan we kunnen zeggen dat hij fysieke gelijkenissen vertoont met Nihoul.” Meer niet.

Pas drie weken later herkent X69 tijdens een nieuwe verkenningsrit een gebouw dat hem sterk doet denken aan de villa waar hij geweest is. Ligging en omgeving stemmen overeen met zijn beschrijving, maar aan het huis zelf zijn er opvallende verschillen. De kleur van de muren klopt niet en er lijkt een ander dak op te liggen. “Het is zo vreemd”, zegt de travestiet. Hij herinnert zich de voordeur en die ramen helemaal niet. En waar is dat afdak voor de auto’s gebleven? “Nu ja”, voegt X69 er aan toe: “Het is al een tijdje geleden en ik had al aardig wat amaretto’s op toen ik aankwam.” De speurders weten niet wat ze horen: “Ja, en wat nog?” Schoorvoetend geeft X69 toe dat hij die avond ook aan de valiumpillen heeft gezeten. “Ik ben er ook van overtuigd dat ze nog iets in mijn glas gedaan hebben, want normaal word ik niet zo snel dronken.”

Waar sommige BOB’ers de travestiet een hoog Raemaekers-gehalte toeschrijven, blijven anderen zich afvragen welk voordeel de man dan wel uit zijn openhartigheid haalt. Zijn getuigenis is niet zonder risico. Anders dan bij de overige X-en gaat het niet om een slachtoffer maar iemand uit wat men de ‘dadersgroep’ zou kunnen noemen. Dat kan verklaren waarom hij voortdurend als een paranoïde gek om zich heenslaat. Zijn natuurlijk wantrouwen jegens ‘de rijkswacht’ lijkt overschaduwd door een nog grotere angst voor ‘het milieu’.

Een paar dagen na het eerste verhoor belt X69 in paniek naar Pascal Vrebos van RTL-TVi. Hij gaat onderduiken bij een vriend, zo kan de presentator uit het verwarrende betoog van de travestiet opmaken. X69 zegt dat hij ‘gezocht’ wordt. Nog een paar dagen later belt X69 naar de BOB. Zijn getuigenis op televisie bezorgt hem niets dan ellende, klaagt hij. Nu wordt hij afgeperst. 25.000 Duitse Mark (500.000 Bf) heeft hij moeten afdokken, beweert X69. Gelukkig hebben vrienden hem de som geleend.

Heeft X69 dit hele verhaal in elkaar gestoken in de vage hoop de rijkswacht een half miljoen lichter te maken? De BOB’ers beginnen steeds meer te twijfelen. Begin december stellen ze anderzijds vast dat bepaalde dingen in zijn verhaal toch kloppen. De beschrijving van de villa in Berendrecht stemt tot in de puntjes overeen met wat de huidige eigenaar weet te vertellen. Het huis heeft twee jaar leeggestaan en is daarna grondig verbouwd. Niet alleen zijn de deuren en ramen vervangen, er is ook een nieuw dak gelegd en de buitenmuren werden verhoogd. Het afdak voor de auto’s is weggehaald. Over het interieur van de villa heeft X69 de speurders weinig kunnen vertellen. Wel tekent hij een schets van de opdeling van de kamers, waar de trap liep, waar de badkamer was, en waar de keuken stond. Ook daar zijn belangrijke punten van overeenkomst, stellen de speurders vast tijdens een huiszoeking.

De eigenaar van de villa heeft al twintig jaar huurders zien komen en gaan. Zelden trok hij zich iets van hen aan, zolang de huur maar werd betaald. De laatste huurders hebben bij hem een iets diepere indruk achtergelaten. Wanneer ze eind 1993 hun koffers pakken, laten ze een puinhoop achter. “Ze hadden het helemaal laten verloederen”, zegt de eigenaar aan de BOB. Er waren ook klachten van de buren over het koppel. Omdat ze veel nachtelijke feestjes gaven en de omwonenden wakker hielden. Wanneer de BOB in de buurt gaat informeren, krijgen ze steeds dezelfde verhalen over de vroegere bewoners. “Er werd enorm veel gedronken en er was altijd lawaai. Die mensen kregen bijna elke avond bezoek. Hun oprijlaan stond altijd vol wagens.” Ook de huidige bewoners van de villa, die er pas sinds 1994 wonen, zijn op de hoogte. “Het schenen nogal seksueel actieve mensen te zijn. Er wordt gezegd dat ze naakt in de tuin rondliepen.”

Na het buurtonderzoek in Berendrecht, dat nochtans nieuwe interessante gegevens oplevert, sterft het dossier een stille dood. X69 heeft daar zelf een beetje schuld aan. De communicatie met de speurders verloopt steeds stroever. Op de antenne-Neufchâteau slorpen andere dossiers de aandacht op. Bijna niemand vindt tijd voor de veeleisende getuige. Onderzoeksploegen schuiven X69 als een hete aardappel naar elkaar door. Op 8 januari 1997 komt het tot een hoogoplopende ruzie tussen X69 en de BOB’ers Patrick Noller en Baudouin Dernicourt. Zij zijn net klaar met het vermogensonderzoek rond Dutroux en stellen zich vragen bij de processie van X-getuigen waar Bourlet zoveel van schijnt te verwachten. “X69 wil niet meer gecontacteerd worden, behalve via zijn advocaat van wie hij de naam weigert te geven”, lezen we in het proces-verbaal over dit laatste contact met X69.

Het dispuut ging over het mysterieuze lid van het Consulaire Corps, over wie X69 zegt dat het niet alleen een brave huisvader is, maar bovendien zijn beste klant. “Waarom willen jullie hém? Hij heeft geen kinderen misbruikt!” Niemand kan reconstrueren hoe de discussie precies verlopen is, maar blijkbaar is het X69 helemaal in het verkeerde keelgat geschoten dat een van de BOB’ers iets zei in de trant van: “Als jij hem niet aanduidt, zullen we hem wel zelf vinden.”

Een breuk met een getuige is altijd vervelend voor een onderzoek, maar doorgaans betekent het niet het einde. Bij het dossier met codenaam X69 ligt dat anders. Tal van hypotheses blijven. X69 is één keer in die villa geweest en heeft al de rest verzonnen. Hij hoopte informatie te krijgen in ruil voor wat hij gaf. Hij was op geld uit. ‘CC’ speelde een veel actievere rol dan X69 wou doen uitschijnen en werd door hem onder druk gezet om ermee te kappen… De laatste onderzoeksdaad is een aanvraag voor een rogatoire commissie naar Dortmund in Duitsland, waar Micha inmiddels gelokaliseerd is. Daarna verdwijnt het dossier met de lachwekkende naam in een lade.

Bron: De X-dossiers: wat België niet mocht weten over de zaak Dutroux | Annemie Bulté, Douglas De Coninck en Marie-Jeanne Van Heeswyck