Belgische procureurs blijven actievoeren: “Justitie is uitgeput. Het is tijd om te handelen”

De woede bij de magistraten die een paar maanden geleden de kop opstak na de omstreden pensioenhervorming, is nog niet gaan liggen. Vijftien Belgische procureurs klagen in een open brief de wantoestanden bij justitie aan.

“Historisch”, noemden ze het donderdag in het Brusselse Portalisgebouw, de thuishaven van de Brusselse magistraten. De vijftien procureurs des Konings van het land ondertekenden samen in aanwezigheid van de pers twee brieven, die ze vervolgens verstuurden naar premier Bart De Wever (N-VA) en minister van Justitie Annelies Verlinden (CD&V).

De brief is een opsomming van de tientallen grieven waar justitie al tientallen jaren over klaagt. Het gaat over te hoge werklast, te weinig personeel, een gebrek aan opvangplaatsen in onder meer de jeugdzorg, beschimmelde gebouwen die op instorten staan en de fysieke veiligheid van de magistraten die in het gedrang komt door bedreigingen van de georganiseerde misdaad.

“Onderzoeken worden gevoerd, zittingen vinden plaats, maar uiteindelijk worden daders veroordeeld tot gevangenisstraffen die nauwelijks worden uitgevoerd. Jonge delinquenten of de vele tienduizenden minderjarigen die zich in een verontrustende opvoedingssituatie bevinden, kunnen niet geplaatst worden door een tekort aan plaatsen in de gemeenschapsinstellingen. Alternatieve straffen worden niet in voldoende mate uitgevoerd”, schrijven de procureurs.

De federale regering, De Wever (N-VA) en Verlinden (CD&V) in het bijzonder worden in de brief aangespoord om “structurele maatregelen” te nemen en justitie te herfinancieren. “Geen steekvlampolitiek meer”, zegt de Oost-Vlaamse procureur Geert Merchiers, die als woordvoerder van de Nederlandstalige procureurs optrad. “Er is een visie op lange termijn nodig. We willen heel graag suggesties geven over hoe het volgens ons moet, maar de beslissing om iets te doen moet uit de politiek komen.”

De actie van de vijftien procureurs was de zoveelste in een reeks. Al weken klagen de magistraten over het hele land de “alarmerende toestand” aan van het Belgische gerechtelijke apparaat. Zo werden zittingen de voorbije weken opgeschort en mochten beklaagden terug naar huis. In het regeerakkoord van de Arizona-regering wordt de noodzaak benadrukt om te investeren in veiligheid. “Wij roepen vandaag meer dan ooit op tot een samenhang tussen woorden en daden”, schrijven de procureurs. “Het maken van loze beloften voedt alleen de frustraties en het onbegrip.”

Voorlopig lijkt er nog geen sprake te zijn van actiemoeheid bij de magistraten. In Antwerpen klaagden de Antwerpse en Limburgse rechters en procureurs donderdagochtend aan dat het water hen tot de lippen komt door de niet-aflatende strijd tegen de drugscriminaliteit. “Het Stroomplan (tegen de drugsproblematiek, red.) is een goed plan”, zegt de Antwerpse procureur Franky De Keyzer. “Maar we moeten de middelen hebben om het uit te voeren.”

Bron » De Standaard | Mark Eeckhaut

Federaal parket: “Meer buitenlandse inmenging, corruptie en crypto, te weinig middelen”

Het federaal parket waarschuwt voor een tekort aan middelen bij justitie en politie voor belangrijke onderzoeken. Ook het tekort aan magistraten is nog altijd niet weggewerkt.

Het federaal parket voert in heel het land complexe onderzoeken naar onder andere terrorisme, georganiseerde misdaad en corruptie. Maar net zoals alle andere parketten en rechtbanken klaagt ook het federaal parket over een tekort aan mensen en middelen, blijkt uit het jaarverslag over het jaar 2024.

Naast het tekort aan magistraten zijn er ook te weinig gespecialiseerde politiemensen om de onderzoeken te voeren. Dat is onder andere het geval voor onderzoeken naar inbreuken tegen het internationaal recht. Maar het personeelsgebrek is ook nijpend in onderzoeken naar corruptie zoals Qatargate en in een meer recent onderzoek naar Russische invloed in het Europees Parlement.

2.800 jaar celstraf

“We stellen een toenemend gebruik vast van complexe inmengingsmechanismen door buitenlandse mogendheden die de Belgische en Europese instellingen willen destabiliseren. Die dossiers vereisen dat gebruik kan worden gemaakt van alle beschikbare gespecialiseerde onderzoekstechnieken. Daarvoor zijn gespecialiseerde speurders nodig. Maar tot onze spijt vormt het gebrek aan personeel een terugkerend probleem”, zegt de federale procureur in het jaarverslag.

Naast de corruptiedossiers bleven ook de onderzoeken naar de georganiseerde misdaad bij het federaal parket in 2024 boven op de agenda staan. De kraak in maart 2021 van Sky ECC, de versleutelde berichtendienst van de onderwereld, werd onder leiding van het federaal parket uitgevoerd. In 2024, drie jaar na de kraak, werden over heel België verspreid nog eens 52 onderzoeken geopend of verrijkt met gegevens die uit het Sky Ecc-onderzoek naar boven waren gekomen. Het totaal aantal onderzoeken komt daarmee op 643.

Ondertussen werden er, aldus het jaarverslag, al 130 vonnissen uitgesproken over in totaal 850 beklaagden. Eind 2024 was er al voor meer dan 2.800 jaar gevangenisstraf uitgesproken in dossiers die door Sky ECC aan het licht waren gekomen. In totaal werd in die onderzoeken ongeveer 215 miljoen euro in beslag genomen, waaronder veel cryptogeld.

Drugsbaron

Volgens het federaal parket raakt de klassieke techniek van “follow the money”, waarbij het spoor van het geld wordt gevolgd om de criminelen te vatten, achterhaald omdat witwassen van crimineel geld zich steeds meer afspeelt via handel in cryptovaluta. “De cyber-unit van het federaal parket zet daarom sinds 2024 zwaar in op de uitbouw van expertise over het in beslag nemen van vermogen via blockchainanalyse en in beslagname van cryptovaluta”, klinkt het.

Als voorbeeld geeft het federaal parket het dossier tegen de vermoedelijke drugsbaron Flor Bressers, die in september in Brussel terechtstaat. In dat drugsdossier staat voor het eerst ook een Londense zogenaamde darkbanker mee terecht die de betalingen voor de criminele organisatie regelde, onder meer met crypto-geld. Verschillende miljoenen aan cryptovaluta werden tijdens dat onderzoek in beslag genomen.

In dat onderzoek ging veel aandacht naar de recuperatie van vermogen en meer specifiek de cryptovaluta waarmee de criminele organisatie haar drugspartijen betaalde en haar werking en investeringen financierde. Ruim 17 miljoen aan cryptoactiva van de organisatie konden in beslag genomen worden.

Bovendien werd in het kader van een gezamenlijke gerechtelijke actie met Zwitserland beslist om alle goederen van de betrokken criminele organisatie op Zwitsers grondgebied door de Zwitserse Justitie te laten afhandelen, met de afspraak dat de opbrengsten worden gedeeld. Deze handelwijze bracht ettelijke miljoenen euro’s op.

Bron » De Standaard

Opinie: “De arrogante machtsuitoefening van het parket heeft er al meermaals voor gezorgd dat belangrijke strafzaken niet opgelost raakten”

Oud-onderzoeksrechter Walter De Smedt reageert op de nieuwe piste in het onderzoek naar de Bende van Nijvel, die door de slachtoffers zelf werd aangedragen: ‘Het parket kan naar eigen goeddunken beslissingen nemen, zaken seponeren en opzij leggen, zonder dat daar ooit iets van in de openbaarheid komt. Het geheim van het onderzoek kan op die manier gemakkelijk misbruikt worden door het parket.’

Zaten twee Franse gangsterbroers achter de Bende van Nijvel? Nog geen jaar nadat het Bende-onderzoek werd afgesloten, moet het gerecht al voor de tweede maal een nieuw spoor checken. ‘Tragisch dat slachtoffers zelf kant-en-klare onderzoekspistes moeten aandragen,’ zegt Humo-journaliste Annemie Bulté. Met deze vaststelling legt Bulté de vinger op de wonde. Het is niet enkel eigen aan het bendeonderzoek. Ook in andere dossiers weigert het parket inspraak of medewerking van anderen. Die arrogante machtsuitoefening heeft er al meermaals voor gezorgd dat belangrijke strafzaken niet opgelost raakten.

De twee politieke moorden in Luik, die op de communistenleider Julien Lahaut en die op minister van Staat André Cools, werden niet door justitie opgelost. Over de moord op Lahaut spitten wetenschappers van het CegeSoma, het studiecentrum Oorlog en Maatschappij in Brussel, de waarheid naar boven. De moord op Cools werd opgelost dankzij de onthullingen van twee journalisten, Walter De Bock in De Morgen en Philippe Brewaeys in Le Soir. In beide gevallen zat de oplossing in het dossier, maar werden ze door het gerecht genegeerd.

Zeer recent heb ik me zelf als voormalig onderzoeksrechter gebogen over het oude, nooit opgeloste verdwijningsdossier van kloosterzuster Gabrielle in Dendermonde. Samen met twee gepensioneerde politiemensen ontdekte ik dat het parket het voornaamste spoor volkomen had verwaarloosd. Het parket weigerde nadien iedere medewerking om het spoor alsnog te onderzoeken.

In de meeste gevallen komt de gewone burger daar niks van te weten, aangezien er een geheim van het onderzoek geldt zolang het loopt. Het gevolg daarvan is dat het parket daardoor naar eigen goeddunken beslissingen kan nemen, zaken kan seponeren en opzij leggen, zonder dat daar ooit iets van in de openbaarheid komt. Het geheim van het onderzoek kan op die manier gemakkelijk misbruikt worden door het parket. Ook in het onderzoek naar de bendemoorden zullen we nooit weten wat er precies is gebeurd, aangezien de politiek heeft beslist dat het dossier niet meer kan verjaren en het dus hermetisch op slot blijft.

Een burger heeft in ons rechtssysteem het recht om naar de strafrechter te stappen en een onderzoek te vragen, door een burgerlijke partijstelling of een rechtstreekse dagvaarding. In principe zou hij net als het parket hierin over dezelfde wapens moeten beschikken. In werkelijkheid is zo’n actie van een burger een kostelijke en vermoeiende strijd tegen het parket, dat zo’n inmenging in haar machtsmonopolie niet verdraagt. In Antwerpen, bijvoorbeeld, verzet het parket zich nu tegen de openbare behandeling van klachten van een burger over de corruptie en belangenvermenging door de burgemeester van Boechout.

Zo trekt het parket steeds meer macht naar zich toe. En niet alleen de burger wordt buitenspel gezet. Door de afkoopwet wordt ook de rechter opzijgeschoven. De afkoopwet houdt in dat parketmagistraten kunnen voorstellen aan verdachten om een grote som geld te betalen. In ruil daarvoor worden ze niet meer vervolgd. Er komt in dat geval dus geen proces meer, waarin een onafhankelijke rechter oordeelt over schuld en boete, maar een deal met het parket, die op eigen houtje kan beslissen.

De door HUMO-journaliste Bulté gegeven omschrijving ‘Tragisch dat slachtoffers zelf kant-en-klare onderzoekspistes moeten aandragen’ is een eufemisme. De arrogante eigenzinnigheid van het parket duldt geen enkele inspraak en dat is in een democratische rechtsstaat onaanvaardbaar.

Bron » Humo | Walter De Smedt, oud-onderzoeksrechter

CD&V wil onderzoeken waar “puinhoop” van Justitie vandaan komt

Door de ongeziene overbevolking in de gevangenissen en miljoenen aan onbetaalde facturen wil CD&V een audit naar de besteding van het geld binnen Justitie. Tegelijk wordt er nagedacht over kortere en alternatieve straffen.

“Er waren heel wat middelen, maar er is een puinhoop achtergelaten bij Justitie.” CD&V-voorzitter Sammy Madhi is bijzonder scherp voor het justitiebeleid van voormalig ministers Vincent Van Quickenborne en Paul Van Tigchelt (Open VLD). Onder de vorige federale regering steeg het budget van 1,9 naar 2,6 miljard euro. Maar de toestand is dramatischer dan ooit. Vooral de overbevolking in de gevangenissen is tot ongeziene proporties gestegen. Er zijn nu 13.000 gedetineerden voor 11.000 plaatsen. “Ze hebben vooral veel gecommuniceerd, maar geen beleid gevoerd”, zei Mahdi bij VTM Nieuws.

Het is duidelijk dat CD&V een communicatie-offensief heeft ingepland om Van Tigchelt en Van Quickenborne de schuld van de ontsporing te geven. Want ook huidig minister van Justitie Annelies Verlinden (CD&V) ging in verschillende weekendinterviews vol op het orgel. “Onder de vorige regering is de bewuste keuze gemaakt dat straffen onder drie jaar volledig uitgevoerd moeten worden”, zei ze in De Tijd. “Maar er werd nooit in bijkomende gevangeniscapaciteit voorzien, dus kom je onvermijdelijk in de problemen.”

Onder Vivaldi werd inderdaad fors aangekondigd dat ook de korte straffen uitgevoerd worden. Maar bijkomende capaciteit in gevangenissen voorzien bleek moeilijker dan gedacht. In Haren werd wel een nieuwe gevangenis geopend. Maar Van Quickenborne en Van Tigchelt wilden vooral inzetten op kleinschaligere detentiehuizen. Hoewel er financiering voor vijftien zulke minigevangenissen is voorzien, zijn er slechts twee geopend. Van Tigchelt geeft toe dat in die context “de uitvoering van de korte straffen heeft geleid tot meer overbevolking”. “We hebben ons miskeken op de strafuitvoeringsrechters, die beslissen over de invrijheidstelling. Die blijken erg streng te zijn.”

Naast de uitvoering van de korte straffen zijn er nog terugkerende problemen die de gevangenis doen volstromen. Illegale gedetineerden bijvoorbeeld, die heel moeilijk teruggestuurd kunnen worden naar het land van herkomst. Het gaat om ongeveer één derde van de totale gevangenispopulatie. Huidig minister Verlinden laat daarom onderzoeken of er een gevangenis kan geopend worden in een ander land, zoals Kosovo of één van de Baltische staten. Ook de 1.200 geïnterneerden, die eigenlijk onder Volksgezondheid vallen, wegen op de capaciteit.

Als klap op de vuurpijl dreigden de parketmagistraten er vorige week mee de 4.000 mensen die nog geen oproepingsbrief hebben gekregen, toch naar de gevangenis te sturen. Uit onvrede met de pensioenmaatregelen van de regering-De Wever. Noodgedwongen moet Verlinden crisismaatregelen nemen. De installatie van mobiele containerunits bijvoorbeeld, die voor 500 extra plekken moeten zorgen. Bepaalde kortgestraften kunnen ook na een derde van hun straf in vrijheid komen onder voorwaarden. Dat geldt niet in gevallen als zedenfeiten of huiselijk geweld.

Alternatieve straffen

Zo wordt wel het beleid van de vorige regering deels teruggedraaid. Niet toevallig vindt Vincent Van Quickenborne (Open VLD), die nu oppositie voert tegen Arizona, dat Verlinden “straffeloosheid” organiseert. Nochtans was ook onder Vivaldi al het terugschroeven begonnen. Met strafkortingen en vrijstelling van kortgestraften om zich te melden in de gevangenis.

Maar Verlinden beseft dat ze er met zulke eenmalige maatregelen niet zal komen. Ze wil een grondig debat over hoe er in ons land gestraft wordt. “We moeten af van het idee dat een gevangenisstraf de enige optie is en dat elektronisch toezicht of werkstraffen geen straffen zouden zijn”, zegt de justitieminister in De Tijd.“Er is nooit een excuus voor criminaliteit, maar we mogen onszelf niet wijsmaken dat we een veiligere samenleving krijgen alleen maar door mensen zo lang mogelijk op te sluiten.”

Ze verwijst naar Nederland, waar mensen minder lang gestraft worden. Volgens Verlinden zal het nieuwe strafwetboek, dat volgend jaar in werking treedt, ervoor zorgen dat rechters vaker naar alternatieve straffen kijken. Gevoelig natuurlijk, want vaak is de maatschappelijke druk om streng te straffen groot.

Daarnaast kondigt Verlinden ook aan bij iedere begrotingsronde extra geld te vragen voor justitie. Bij het paasakkoord ging het nog om 150 miljoen eenmalige investeringen. Om in extra capaciteit te voorzien, maar ook om achterstallige rekeningen te betalen. Justitie kampt immers al met 28,5 miljoen aan vervallen facturen. Tolken raken gefrustreerd, takeldiensten willen snelwegen blokkeren. Volgens Van Quickenborne en Van Tigchelt heeft CD&V slecht onderhandeld bij de formatie en hebben ze onvoldoende extra middelen binnengehaald. In ieder geval zal het heel wat werk vergen om de puinhopen op justitie weg te werken.

Bron » Het Nieuwsblad

Drie moordzaken mogelijk opgehelderd na uitwisseling met Italiaanse DNA-databanken

De Belgische justitie wisselt sinds vorige week de DNA-gegevens in openstaande misdaadonderzoeken uit met het Italiaanse gerecht. Dat leverde meteen 378 matches op. “In drie moordzaken kunnen we nu een naam kleven op het dossier.”

Honderden misdaden in ons land raken maar niet opgelost, hoewel de speurders het DNA van een mogelijke dader hebben gevonden op de plek van de misdaad. Maar ze vinden geen match met het DNA van een verdachte, en er duikt ook geen match op bij de vergelijking met de DNA-databanken van justitie. Een mogelijke verklaring is dat de dader na de misdaad België heeft verlaten.

Daarom wisselt België sinds 2014 DNA-gegevens uit met intussen 27 andere landen, in de hoop dat daar wel een match opduikt. Tientallen misdaden konden zo al worden opgelost.

Sinds 12 februari wisselt ons land die DNA-gegevens ook uit met Italië. “Dat land stond al lang op ons lijstje, omdat er een vermoeden was dat er connecties konden zijn tussen de dossiers van beide landen”, zegt Bieke Van Hooydonck, DNA-experte bij het Nationaal Instituut voor Criminalistiek en Criminologie (NICC).

Italië lag achter met het tegemoetkomen aan de Europese regelgeving. Nu dat in orde is, was België een van de eerste landen om een uitwisseling te regelen. “Die uitwisseling kwam er op onze vraag”, zegt Van Hooydonck.

Drie databanken

België heeft drie DNA-databanken, met daarin 41.000 sporenprofielen. Er is de databank met onbekende daders: daarin zitten DNA-sporen die zijn aangetroffen op de plek van onopgehelderde misdaden. Dat kan om geweldsdelicten gaan, maar ook om zedenzaken, inbraken of diefstallen.

Daarnaast heeft België een databank met alle DNA van veroordeelde misdadigers, en nog een databank met het erfelijke materiaal van vermiste personen. In Italië bestaan alleen de eerste twee databanken.

De vergelijking tussen die databanken leverde meteen 378 matches op. “In 247 gevallen is er een link tussen een niet-geïdentificeerd sporenprofiel dat in België op de plek van een misdaad werd gevonden, en een persoon die gekend is bij de Italiaanse autoriteiten”, zegt Van Hooydonck. Het zou dus kunnen zijn dat de dader van die misdaden is gevonden. “In drie moorddossiers kunnen we nu een naam kleven op het dossier.”

Zedenfeiten en drugs

In 131 gevallen gaat het om een match tussen een sporenprofiel dat in België is gevonden, en een sporenprofiel dat in Italië bij een onopgeloste misdaad is gevonden. Ook dat kan relevant zijn: als speurders een verband zien tussen de beide zaken, kan dat een spoor naar de dader opleveren.

De resultaten worden de komende dagen doorgegeven aan de betrokken parketten in ons land. Vervolgens moeten de magistraten beslissen of de mogelijke link verder onderzocht wordt, wat eventueel tot vervolging kan leiden. In welke drie moordzaken er een mogelijke hoofdverdachte is opgedoken, is nog niet bekend.

Naast de drie moordzaken gaat het om vijf dossiers van het federaal parket, vijf zedenfeiten, en heel wat matches uit drugsdossiers, bendevorming en diefstallen. “Het grootste aantal overeenkomsten werd gevonden in ­Antwerpen, en daarna in Dendermonde, Gent en Brussel”, zegt Van Hooydonck. “Voor de slachtoffers binnen deze gerechtelijke dossiers betekent dat dat er mogelijk een nieuwe stap gezet kan worden om hun zaak op te lossen.”

Bron » De Standaard