Oud-speurder over onderzoek Bende van Nijvel: “Eén hypothese lijkt mij volledig uitgesloten, die van het Grote Complot”

Geplaatst op door

Deze zondag, 17 september, markeert een pijnlijke verjaardag. 40 jaar geleden sloeg de Bende van Nijvel toe in de Colruyt in Nijvel, waarbij drie doden vielen. Eddy Vos, de voormalige gerechtelijk commissaris, heeft na vijftien jaar betrokkenheid bij het onderzoek zijn eigen theorieën ontwikkeld die hij in dagblad La Dernière Heure overloopt.

Eddy Vos ging vorig jaar met pensioen nadat hij tussen 1996 en 2011 aan het hoofd stond van de cel Waals-Brabant. Met vijftien jaar toegewijde betrokkenheid in de zaak, heeft hij verschillende meningen en hypothesen gevormd.

Bij La Dernière Heure zet Eddy Vos enkele kenmerken van de bende op een rij. Hij benadrukt dat de doelen van de daders volgens hem in de loop der jaren zijn geëvolueerd. De eerste golf van misdaad in 1982 en 1983 betrof ‘gewone criminaliteit’. Pas daarna kwam er een element van terreur en provocatie bij die kenmerkend zou zijn voor de brutale overvallen met zwaar geweld. “Volgens mij waren de moorden een mix. De doelstellingen van de daders zijn gevarieerd en geëvolueerd.”

Hij stelt ook dat de daders bedreven waren in het manipuleren van gerechtelijke onderzoeken, het verband tussen de feiten leggen en hun sporen uitwissen. “Ze betrokken verschillende autoriteiten en zelfs taalregio’s om verwarring te zaaien, wat volgens mij geen toeval was.”

Wat Vos wel meteen afdoet als onzin, is het ‘Grote Complot’. Doorheen de jaren werd vaak geopperd dat het onderzoek van de Bende van Nijvel op niets uitdraaide omdat het van binnenuit werd gesaboteerd. Hij stelt zich ernstige vragen bij de haalbaarheid van een samenzwering waarbij honderden magistraten, rechercheurs en deskundigen gedurende veertig jaar zouden hebben gewerkt om de waarheid te verbergen.

“Laten we serieus blijven”, benadrukte hij. “Onze enige motivatie was altijd om antwoorden te vinden. Na meer dan 40 jaar denk ik dat het tijd is om de handdoek in de ring te gooien, tenzij het onderzoek ons binnen de komende twee jaar verrast. Dan zou ik degene zijn die als eerste de champagne laat knallen.”

Bron » Het Laatste Nieuws

Justitie digitaliseert: ‘We kunnen dossiers nu vinden met zoektermen’

Geplaatst op door

Een forse stijging van de drugsdossiers, of een zaak die te lang aansleept? In de langverwachte nieuwe software van Justitie krijgen magistraten daar automatisch een melding van.

Ze zijn niet te tellen, de incidenten waarmee Justitie te maken kreeg doordat ze bleef hangen in de ­papiermolens van de twintigste eeuw. Lukraak enkele voorbeelden: in 2018 dreigde een drugsbende vrij te komen, omdat de rechtbank een dvd met afgeluisterde telefoongesprekken niet kon afspelen. Bleek dat men het verkeerde programma gebruikte. ­Enkele jaren voordien raakten honderden pv’s uit het onderzoek naar misbruik in de kerk verloren, onder meer doordat een poetsvrouw ze had weggegooid. Kopietjes moesten het papieren dossier weer volledig maken. Bijzonder pijnlijk was de vrijlating uit voorarrest van enkele wapenhandelaars, in 2010. De reden: het karretje met hun dossier raakte niet waar het moest zijn.

De problemen overstegen de anekdotiek. Falende informatica belemmerde een goed werkend gerecht. Daar neemt Justitie nu stap voor stap afscheid van.

Bijeen puzzelen

‘Wanneer ik ’s morgens mijn computer opstart, krijg ik meteen te zien welke nieuwe dossiers er zijn’, zegt Stephanie Vanthienen, die als Leuvense parketmagistrate ook IT-verantwoordelijke is binnen Justitie. Ze bouwde mee aan ‘JustOne’, dat een wirwar aan applicaties verenigt en eind deze maand voor alle parketmagistraten beschikbaar wordt. ‘Om een bepaald dossier op te zoeken, gebruiken we zoektermen in plaats van de functietoetsen uit het verleden. Elke magistraat heeft ook zijn eigen dashboard. Wie bijvoorbeeld refe­rentie­magistraat is voor intrafamiliaal geweld of zedenzaken, zal zo een overzicht hebben van zijn dossiers en trends sneller kunnen opmerken.’

‘We verliezen ook veel minder tijd met het zoeken naar databanken, zoals het strafregister, omdat we die rechtstreeks vanuit ons systeem kunnen oproepen. Er is gewoon veel meer mogelijk: ik kan via het systeem de administratie vragen om een bepaalde deskundige te contacteren, zien of iemand op de Ocad-lijst staat, of slachtofferonthaal is aangesteld, enzovoort. Al die stukjes informatie moest je vroeger uit papieren dossiers bijeen puzzelen.’

Om te spreken van volledig digitale dossiers is het nog te vroeg, maar die weg is wel ingeslagen. Pv’s van de politie komen meer en meer elektronisch toe in het dossier. Op het einde van het jaar zullen advocaten hun documenten digitaal kunnen toevoegen.

‘Aantekeningen bij dossiers hangen er ook niet meer op met een papieren post-it, waardoor ze verloren kunnen raken, maar zijn opgeslagen in het systeem’, zegt Vanthienen. ‘De zittingen in een bepaalde zaak waren voor magistraten een onoverzichtelijk kluwen. Nu beschikken we over een tijdlijn en kunnen we onze doorlooptijden monitoren. Wanneer iets niet binnen een bepaalde termijn gebeurt, krijgen we daarvan een melding. Heel onze informatiedoorstroming is veel beter dan vroeger.’

Zal Justitie daardoor ook efficiënter worden? ‘We kunnen in ieder geval veel korter op de bal spelen’, zegt Vanthienen.

Kater

‘Vroeger’, dat is de tijd waarin ­magistraten een handleiding naast hun computer moesten hebben om de weg niet te verliezen in systemen zoals MaCH. Die software om dossiers bij te houden mag dan robuust zijn, er door de geluidsmuur mee knallen deden magistraten niet. ‘Wie in de magistratuur kwam werken, werd teruggeslagen in de tijd’, zegt minister van Justitie Vincent Van Quickenborne (Open VLD). ‘De eerste handtekening voor MaCH werd gezet in de jaren 80 door (toenmalig minister van Justitie, red.) Jean Gol. Een update was broodnodig, maar we beseften ook dat één groot informaticasysteem voor heel Justitie niet de oplossing was.’

De kater na projecten als Phenix of Cheops, die één groot systeem voor heel Justitie moesten opleveren, was nog niet helemaal doorgespoeld. ‘Daarom hebben we allerlei kleinere applicaties ontwikkeld, maar wel gemaakt dat die met elkaar kunnen “praten”’, zegt ­Edward Landtsheere van de FOD Justitie.

Op dit moment is er sprake van niet minder dan 26 ­applicaties. Dat lijkt veel, maar doordat die aan elkaar zijn gelinkt, vormen ze aan de oppervlakte een geheel. ‘Het geld daarvoor is onder meer afkomstig van het Europese Herstelfonds’, zegt Van Quickenborne. ‘Daarvan gaat 137 miljoen euro naar digitalisering.’

Bron » De Standaard | Nikolas Vanhecke

Eerste “Cold Case Bureau” van het land opent in Aarschot: “Moordenaars die hun geheim meedragen, kunnen bij ons terecht”

Geplaatst op door

Onderzoekscollectief Bureau Van Meerbeeck opent in Aarschot een Cold Case Bureau. In het kantoor kunnen mensen terecht die meer weten of te weten willen komen over onopgeloste misdaden.

In de Leuvensestraat in Aarschot kan je binnenkort naar het eerste “Cold Case Bureau” van het land. Het wordt een ontmoetingsplaats voor mensen die geïnteresseerd zijn in onopgehelderde misdaden of een bepaalde cold case graag opgelost zien. “Al jaren staan we nabestaanden en achterblijvers bij met het samenstellen van een dossier in de hoop dat het gerecht daar opnieuw mee aan de slag kan gaan. Onze medewerkers deden dat altijd van op verschillende locaties en er was een noodzaak ontstaan om dat onder te brengen in één bureau”, vertelt oprichter Kurt Wertelaers.

Moordenaars met wroeging

Niet alleen nabestaanden die met vragen zitten, maar ook daders die willen praten, kunnen in het kantoor terecht. “Naast moordenaars die heel lang met hun geheim zitten, zijn er vaak mensen die dat geheim delen en daar al jaren over zwijgen”, legt Wertelaers uit. “We zijn ervan overtuigd dat, hoe oud een zaak ook is, er ergens wel iemand moet rondlopen die meer weet. Die mensen kunnen bij ons terecht, in de grootst mogelijke discretie.”

In het kantoor zal niet alleen onderzoekswerk gebeuren, maar er zullen ook opleidingen en evenementen worden georganiseerd. “We willen binnenkort ook een bibliotheek openen waar je alle mogelijke boeken en andere publicaties over cold cases kunt lenen of lezen. Iedereen is vrij om daar naartoe te komen.”

Bron » VRT Nieuws

Meer dan derde van gevangenen wacht nog op straf: ‘Komt doordat korte straffen al veertig jaar niet worden uitgevoerd’

Geplaatst op door

Propvol zitten de gevangenissen. Het hoge aantal mensen in voorarrest drijft mee de druk op. ‘Korte straffen uitvoeren is de enige oplossing om de situatie duurzaam onder controle te krijgen.’

Elke dag verblijven in gevangenissen zoals die van Antwerpen, Brugge of Lantin tientallen tot zelfs honderden mensen meer dan er plaats is. Over alle gevangenissen heen heerst er een overbevolking van minstens 10 procent. Gedetineerden zitten soms met acht in een cel voor vier, meer dan honderdvijftig onder hen slapen op matrassen op de grond. Dagelijkse activiteiten zoals sporten, bezoek ontvangen, de ‘wandeling’ of douchen vinden minder of zelfs niet plaats.

Die overbevolking legt al jaren een hoge druk op de gevangenissen en wie er werkt en leeft. Een belangrijke factor daarin zijn de gedetineerden in voorhechtenis, die zijn opgesloten in afwachting van een uitspraak in hun zaak. Meer dan een op de drie gevangenen zit in die situatie.

‘Met bijna 36 procent gedetineerden in voorlopige hechtenis scoort ons land hoger dan het Europese gemiddelde’, zegt N-VA-Kamerlid Sophie De Wit, die de cijfers opvroeg bij minister van Justitie Vincent Van Quickenborne (Open VLD). Dat Europese gemiddelde ligt op 29 procent. Ook Nederland zit daar ruim boven, Frankrijk en Duitsland zitten er (net) onder.

Succes tegen drugsmaffia

Het kabinet-Justitie is zich zeer goed bewust van de kwestie. ‘Dat hoge aantal mensen in voorhechtenis heeft in sterke mate te maken met de successen in de strijd tegen de drugsmaffia in Antwerpen’, reageert Jan Van der Cruysse, de woordvoerder van Van Quickenborne. ‘Verdachten van georganiseerde misdaad worden meer dan sommige andere profielen in voorhechtenis geplaatst. Door het succes van Sky ECC (waarbij een communicatieysteem van gangsters werd gekraakt, red.) en de volgehouden inspanningen van politie en justitie om de ­cocaïnehandel te beteugelen werden de jongste jaren en maanden veel verdachten in die dossiers opgepakt.’

Maar de successen rond Sky zijn niet de enige verklaring. De voorlopige hechtenissen worden ook steeds langer. De kiem daarvoor ligt ver in het verleden. ‘Dat komt onder andere doordat te weinig korte straffen werden en worden uitgevoerd’, is de analyse van het kabinet-Justitie. ‘In België wordt er sneller dan in de meeste andere landen overgegaan tot voorhechtenis, en dat kun je niet los zien van het feit dat sinds de jaren zeventig korte straffen in ons land niet meer worden uitgevoerd. Magistraten zijn dan sneller geneigd om daders in voorhechtenis te plaatsen, zodat mensen op die manier toch de gevolgen van hun daden ondervinden en de binnenkant van een cel hebben gezien.’

Sinds september vorig jaar worden straffen tussen twee en drie jaar uitgevoerd. Op 1 september van dit jaar komen daar de straffen tussen zes maanden en twee jaar bij. Van Quickenborne hoopt daarmee op een ‘mentaliteitswijziging’ bij Justitie. ‘De situatie zal niet van vandaag op morgen omslaan. Op korte termijn zal de uitvoering van kortere straffen nog meer druk zetten op de gevangeniscapaciteit, maar op lange termijn is het de enige oplossing om de situatie duurzaam onder controle te krijgen.’

Terugkeercoaches

Uit de cijfers die de N-VA opvroeg, blijkt ook dat ruim de helft van de personen in voorarrest niet de Belgische nationaliteit hebben. Van die groep heeft de meerderheid geen verblijfsrecht in ons land. ‘Wie illegaal in het land verblijft en op de koop toe in aanraking komt met het gerecht, hoort nochtans meteen teruggestuurd te worden naar het land van herkomst. Vandaag wordt op die repatriëring amper ingezet. Zo blijft het dweilen met de kraan open’, vindt De Wit.

Dat verwijt spreekt het kabinet-Justitie ferm tegen. ‘De organisatie van de terugkeer van ex-gedetineerden is de bevoegdheid van de staatssecretaris voor Asiel en Migratie. Vorig jaar zijn er 1.522 gedetineerden zonder recht op verblijf van het Belgische grondgebied verwijderd. Dat is vergelijkbaar met de aantallen onder de vorige regering en de vorige staatssecretaris. Het aantal terugkeercoaches van de Dienst Vreemdelingenzaken in de gevangenissen werd verdubbeld.’

Nederlandse gevangenis huren?

‘Minister Van Quickenborne pleit steeds opnieuw voor een straffere Justitie, maar dat zal nooit het geval zijn zolang onze gevangenissen uit hun voegen barsten’, zegt De Wit nog. ‘De N-VA vindt dat we een gevangenis in Nederland moeten huren, zoals de federale overheid deed in het verleden.’

Het kabinet-Justitie zegt die mogelijkheid al te hebben bekeken, maar kwam tot de vaststelling dat ze geen oplossing is. ‘Nederland kampt ook met overbevolking van de inrichtingen en heeft geen personeel meer op overschot.’

Bron » De Standaard | Nikolas Vanhecke