“Wij zijn hem zelf gaan zoeken in het mortuarium”: het horrorverhaal van familie die het onderzoek naar Bende van Nijvel openbreekt

Hallucinant is de lijdensweg van de kinderen van Georges De Smet, die door de Bende van Nijvel op 9 november 1985 werd vermoord aan de Delhaize van Aalst. Pas 34 jaar later hoorden ze voor het eerst officieel iets van Justitie. Dochter Carine De Smet (65) en meester Kristiaan Vandenbussche (49) vertellen waarom het belangrijk is dat het onderzoek nog niet wordt afgesloten.

Afgelopen zomer draagt federaal procureur Ann Fransen het Bende-onderzoek na veertig jaar ten grave. Na jaren intensief speurwerk en volgehouden inzet, zijn alle pistes uitgeput. Voor de zowat tachtig nabestaanden voelt die boodschap aan als een “fuck you”. Onder hen de nabestaanden van Georges De Smet die amper 62 was toen hij werd afgemaakt op de parking van de Aalsterse Delhaize. Zijn dood werd nooit officieel gemeld aan zijn acht kinderen.

“Wij hebben hem zelf moeten zoeken in het mortuarium”, vertelt dochter Carine (65). “Mijn broer Dirk had op de radio gehoord over een overval op de Delhaize. Vader ging daar elke zaterdagavond net voor sluitingstijd winkelen, en bleef onvindbaar. De rijkswacht stuurde ons door naar het ziekenhuis. Rond vier uur ’s nachts arriveerde Carine in het Onze-Lieve-Vrouwziekenhuis van Aalst. In het mortuarium ligt een zestiger, hoorde ze daar. Ik mocht hem identificeren. Dat beeld ben ik nooit meer kwijtgeraakt. Ik droom er nog van. Vaders gezicht was ongeschonden. Maar achter zijn oren en in zijn nek zag hij blauw, zijn buik stond dik door vochtophoping. Zijn ogen waren dicht, maar hij had een verbaasde blik alsof hij zich afvroeg wat er gebeurde.”

Baret met kogelgat

‘Heeft hij afgezien?’ vroeg Carine zich af. In het ziekenhuis zag ze een dokter die ze kende. “Uw vader is binnengebracht met acht kogelwonden in zijn rug. Hij was op slag dood”, klonk het nadat hij het medisch dossier had ingekeken. “Enkele weken na zijn begrafenis kwamen er twee BOB’ers (Bewakings- en opsporingsbrigade, onderdeel van de rijkswacht, red.) langs. Ze toonden een baret waar een kogelgat in zat. Of ik die herkende? Natuurlijk, die was van vader en niet van de daders. In zijn huis haalde ik een identieke muts uit de kast. Die hebben ze meegenomen. ‘Waarom?’, wou ik weten. De speurders reageerden bits: ‘Wij stellen hier de vragen. Het was het enige contact dat Carine ooit had met rijkswacht. Slachtofferhulp bestond nog niet. Onze broer Guido die nog thuis woonde, en na de dood van vader voor zichzelf moest zorgen, heeft het nooit kunnen verwerken. Hij is uit het leven gestapt. Onze hele familie viel uiteen.”

Carine begint te huilen. “Ik sleepte me voort voor mijn kinderen. ‘Mens toch, zet u erover’, heb ik zo vaak moeten horen. Het heeft mijn huwelijk gekost. Ook op het werk ben ik gecrasht.” Pas twintig jaar na de dood van haar vader zocht Carine contact met andere nabestaanden. “Ik las in de krant over een herdenking in Aalst, ze hadden ons niet uitgenodigd. Ik liet het stadsbestuur weten dat ik er de volgende keer ook bij wou zijn. Zo leerde ik lotgenoten kennen. Zij vertelden me dat ik me burgerlijke partij kon stellen. Dat deed ik in 2019 na een infosessie. Voor mij was dat mijn eerste officiële contact met justitie, bijna 35 jaar na de feiten.”

Miljoen pagina’s

De familie kwam via-via bij Kristiaan Vandenbussche terecht. Als geen ander bijt de advocaat zich vast in het dossier. Minstens een miljoen pagina’s, hoofdzakelijk in het Frans. “Ik heb het op mijn computer, telkens ik ergens moet wachten lees ik er in.” Zo ontdekte de advocaat in 2021 een getuigenverklaring die een nieuw licht wierp op hoe Georges De Smet stierf. Deze ooggetuigen hadden pas geparkeerd bij de Delhaize, toen ze zagen hoe een man bij de schouder werd gegrepen toen hij een winkelkar wilde nemen. Een grote man zette een riotgun tegen zijn rug en duwde hem richting ingang. De getuigen zien de man tegenstribbelen, waarop hij in de nek en de rug is geschoten. De beschrijving stemt overeen met de verwondingen van Georges De Smet. Zijn familie is nooit ingelicht over de ware toedracht van zijn dood. Ze wisten niet dat hun papa door de Reus van de Bende is gegijzeld. Al die jaren dachten ze dat vader was gedood toen hij de winkel verliet met zijn boodschappen, amper beseffend wat hem overkwam.

Twee jaar geleden ontdekte Vandenbussche een spoor dat niet afdoende is onderzocht. “Ik was aan het scrollen in het dossier toen ik een foto van een papier uit een schriftje zag. Het stond vol nummerplaten en automerken. Die dateerde van 1985, er was een pv aan gekoppeld. De zoontjes van een man uit Opwijk noteerden alle auto’s die in hun straat passeerden. De zaterdag van de overval hadden zij om 17 uur een lichtgrijze Mercedes en een donkergrijze Golf zien voorbijrijden. De Mercedes reed zo snel, dat ze twee letters misten. Maar van de Golf hadden ze de volledige nummerplaat. ‘In die Golf zaten vier zwart geklede, ruige mannen,’ hadden de broertjes gezien. Omdat nog meer getuigen die auto’s hadden gezien, stapte de vader naar de rijkswacht.”

Verontrustende hiaten

Volgens het dossier is de nummerplaat opgezocht: die leidde naar een drankenhandel in Brussel, de firma F.

“Maar daar stopte het. Die firma heeft nochtans verdachte linken met het dossier. Zo leverde ze wekelijks drank aan L’Auberge du Chevalier in Beersel, waar de nachtwaker eind 1982 door een moordcommando is gefolterd en omgebracht. Het kan toeval zijn, maar het restaurant dook ook op in een zaak van valse facturen. Een verdachte in dat onderzoek werd gelinkt aan twee feiten die aan de Bende van Nijvel worden toegeschreven. Toch heeft men nooit gevraagd aan de firma wie hun Golf bestuurd kan hebben. Ik hoop dat de leidinggevenden van toen nu nog ondervraagd kunnen worden, net als de twee broers die de auto’s in hun straat noteerden.”

Dat hij zulke hiaten in het onderzoek kon ontdekken, vindt meester Vandenbussche verontrustend. “Ik doe dit naast mijn werk. Minstens dertig gespecialiseerde mensen hebben jarenlang elke dag op het dossier gewerkt. Dat Justitie er alles aan deed om het grootste dossier uit de Belgische misdaadgeschiedenis op te lossen, geloof ik niet meer.”

Bron » Het Laatste Nieuws | Ingrid De Vos

Hobby van twee broertjes is mogelijk laatste reddingsboei om Bende van Nijvel alsnog te ontmaskeren

Het onderzoek naar de Bende van Nijvel wordt niet stopgezet. Twee jongens die op de dag van de aanslag op de Delhaize in Aalst nummerplaten van passerende auto’s noteerden, zagen ook een Golf en Mercedes die mogelijk bij de overval gebruikt zijn voorbijrazen. Het gerecht in Bergen besliste nu dat de twee broers ondervraagd moeten worden, veertig jaar na de feiten.

Het onderzoek naar de Bende van Nijvel, die in de jaren tachtig 28 mensen doodde bij vooral overvallen op supermarkten, is nog niet ten einde. Hoewel het federaal parket en de onderzoeksrechter eerder hadden beweerd dat “alle sporen onderzocht zijn, dat de daders onvindbaar blijven en dat het onderzoek daarom beter afgesloten wordt”, blijkt nu dat één uiterst merkwaardig spoor veertig jaar lang in de lade blijven liggen is.

Op 9 november 1985, de dag van de bloedigste en laatste overval van de Bende, die op de Delhaize in Aalst, zaten twee broertjes van zeven en negen jaar oud bij hen thuis in buurgemeente Opwijk op de stoep. De oudste had een schriftje waarin hij de nummerplaat en het merk van de passerende auto’s noteerde. Een hobby van de beide broers.

“Ongure types”

Het is 17 uur, twee uur voor de overval op de Delhaize die acht levens zal eisen. Op dat moment passeren aan het huis van de jongens twee auto’s. Eerst raast een antracietkleurige Golf voorbij met hoge snelheid. De oudste van de broers noteert meteen de nummerplaat. Meteen daarna, als in een konvooi, volgt een lichtkleurige Mercedes. Ook die heeft een razende vaart, waardoor de jongens de Nederlandse nummerplaat niet helemaal kunnen noteren.

“Wat voor mannen waren dat”, zeggen de broers tegen elkaar als de auto’s gepasseerd zijn. Volgens wat ze later aan hun vader zouden vertellen, zaten zowel in de Golf als de Mercedes “donker geklede, ongure types”.

Gewapende man

Twee uur later volgt dan de overval in Aalst. Getuigen spreken van een donkere Golf en van een Mercedes met Nederlandse nummerplaat die op de parking van Aalst zouden gezien zijn, mogelijk de auto die de broers ook gezien hadden. Soortgelijke auto’s zouden die dag ook gesignaleerd zijn aan het Texacostation in Groot-Bijgaarden, tussen Brussel en Aalst. Getuigen zagen daar een gewapende man instappen in een van de auto’s.

Terug naar de broers. Dat weekend was ook de tante van de jongens op bezoek bij het gezin. Zij was zelf in de Delhaize op het moment van de overval en kon ontsnappen langs het bos achter de parking, zo vertelde een van de broers enkele maanden geleden aan Humo.

Nooit ondervraagd

Tijdens het gesprek komt ook ter sprake dat de daders met een Golf gevlucht zijn. “Die Golf hebben wij gezien”, zeggen de jongens, met het schriftje in de hand. De dag nadien stapt hun vader met het schriftje naar de rijkswacht: “Mijn zoons hebben mogelijk belangrijke informatie.” Het schriftje belandde echter in een lade, zonder veel onderzoek. De broers zijn nooit ondervraagd geweest.

Maar nu, veertig jaar na de feiten, zullen de broers toch een verklaring mogen afleggen. De Golf uit het schriftje zou een bedrijfswagen geweest zijn van een drankenhandel uit Brussel. Een verdacht bedrijf, zo blijkt. De drankenhandel leverde onder meer drank aan de Auberge du Chevalier in Beersel. De nachtwaker daar, José Vanden Eynde, is in 1982 gruwelijk vermoord. De feiten worden toegeschreven aan de Bende van Nijvel.

Kogelvrije vest

Er zouden ook (valse) facturen zijn van de drankenhandel op naam van Robert Becker, ook een verdachte in het Bendedossier. Speurders vermoeden dat hij achter een diefstal van kogelvrije vesten in Temse zit en overval op de Colruyt van Nijvel. Bij die twee feiten vallen in totaal vier doden.

Advocaat Kristiaan Vandenbussche, die opkomt voor de kinderen van de in Aalst doodgeschoten Georges De Smet, zorgde er zowat in zijn eentje voor dat het onderzoek niet stopgezet wordt. Hij ging in beroep bij de kamer van inbeschuldigingstelling in Bergen die de onderzoeksrechter nu sommeert om het onderzoek verder te zetten.

“Zaak-Dutroux opgelost door halve nummerplaat”

“De Bergense kamer van inbeschuldigingstelling tikt eigenlijk het federaal parket op de vingers”, aldus de advocaat gisteren. “Ze moeten nu alvast dat gedeelte van de zaak écht gaan onderzoeken. De broers zullen ondervraagd worden. Ook het genoemde bedrijf zal speurders over de vloer krijgen in een poging om de bestuurder van het voertuig op de dag van de feiten te identificeren. De zaak-Dutroux is opgelost toen iemand een halve nummerplaat van zijn bestelwagen noteerde. Hier hebben ze een volledige nummerplaat.”

Bron » Gazet van Antwerpen

Onderzoek naar Bende van Nijvel dan toch nog niet stopgezet: slachtoffer verkrijgt bijkomend onderzoek naar verdachte nummerplaat

Het onderzoek naar de Bende van Nijvel wordt dan toch nog niet stopgezet. Een van de slachtoffers heeft bijkomend onderzoek verkregen naar een auto die mogelijk van een van de daders is. Getuigen die de auto hadden gezien, zijn nooit ondervraagd. Zij noteerden nochtans de nummerplaat die leidde naar een firma. Ook daar is nooit iemand ondervraagd. Dat zal nu dus wellicht wel moeten gebeuren.

Het federaal parket liet vorig jaar weten dat het onderzoek, wat hen betreft, was afgerond. De daders werden, bijna 40 jaar na de laatste overval, nooit gevonden. “Helaas hebben we de waarheid niet kunnen bovenhalen”, zei federaal procureur Ann Fransen toen. De slachtoffers konden wel nog bijkomend onderzoek vragen.

Willy De Smet stapte daarom naar de rechter. Zijn vader, Georges De Smet, werd op 9 november 1985 gegijzeld en neergeschoten door de zogenoemde ‘Reus’ tijdens de zwaarste overval in de Delhaize in Aalst. De Smet heeft bijkomend onderzoek gevraagd nadat zijn advocaat, Kristiaan Vandenbussche, iets had opgemerkt in het dossier.

Nummerplaat nooit onderzocht

De bewuste overval in Aalst is gepleegd door mensen met een donkere Volkswagen Golf en een lichtere Mercedes. Twee broers van 7 en 9 jaar hadden die combinatie twee uur voor de overval gezien in Opwijk. Volgens hen reden de auto’s heel snel voorbij. In de auto zouden mannen met zwarte kledij gezeten hebben die verdacht overkwamen.

Toen de broers die avond beelden van de overval zagen op het nieuws, meldden ze meteen aan hun vader wat ze hadden gezien. Die ging met die informatie naar het politiekantoor.

De getuigen werden nooit ondervraagd. Een van de nummerplaten werd wel getraceerd en bleek op de naam te staan van een firma. Speurders hebben de firma nooit gecontacteerd en uitgezocht wie er toen mogelijk met de auto reed, zegt Vandenbussche.

De Bende van Nijvel staat erom gekend om nummerplaten te wisselen om speurders op een dwaalspoor te krijgen, was het argument. “Maar een nummerplaat die twee uur voor de overval gezien is, is misschien niet vals”, zegt Vandenbussche.

Twee dagen na de overval werd overigens een uitgebrande Golf gevonden. Speurders hebben die wagen toen wel onderzocht, maar het is niet duidelijk of het over dezelfde Golf gaat. “Het zou kunnen dat de Bende van Nijvel zo speurders op een dwaalspoor wilde brengen, wat wel vaker gebeurde.”

De Smet is daarom in beroep gegaan bij de kamer van inbeschuldigingstelling in Bergen. Die heeft hem gelijk gegeven en eist nu bijkomend onderzoek naar de auto. “De zaak Dutroux is opgelost met een halve nummerplaat”, zegt Vandenbussche. “Hier heb je de volledige en dan is die niet eens onderzocht?”

Bron » VRT Nieuws

Bende van Nijvel-onderzoek toch niet afgelopen: spoor naar schriftje van twee broers moet onderzocht worden

Het federaal parket moet het onderzoek naar de Bende van Nijvel voortzetten. Een spoor naar een nummerplaat zou nooit grondig zijn onderzocht.

Het federaal parket riep op 28 juni vorig jaar alle nabestaanden van de 28 slachtoffers van de Bende van Nijvel samen om te zeggen dat ze het onderzoek zouden afsluiten. De grootste misdaad in de Belgische naoorlogse geschiedenis zou nooit opgehelderd worden. “Er was niets meer te onderzoeken”, klonk het.

Het voornemen van het parket leidde tot grote ontgoocheling bij de nabestaanden en de onderzoeksrechter kreeg zware kritiek. “Belangrijke sporen zijn niet onderzocht”, vond een aantal nabestaanden. De voorbije weken kregen de partijen die dat wensten de kans om bijkomende onderzoeksdaden te vragen. Een van de partijen die dat deed, was advocaat Kristiaan Vandenbussche. Hij verdedigt de kinderen van Georges De Smet. Die man werd door de overvallers op de parking van supermarkt Delhaize in Aalst gegijzeld en kreeg daarna een kogel in het hoofd.

De kamer van inbeschuldigingstelling (KI) in Bergen vindt nu dat het spoor dat door Vandenbussche werd aangedragen, nader onderzocht moet worden. Het federaal parket had op de zitting de KI ervan proberen te overtuigen dat het spoor wel degelijk was onderzocht, maar ongeloofwaardig was. Maar de KI oordeelt dat het spoor toch grondiger onderzocht moet worden.

Schriftje van twee broers

De overval in Aalst in november 1985 was met acht doden de bloedigste en ook de laatste van de Bende. Het niet onderzochte spoor waarvan sprake leidt naar twee broers uit Opwijk, een gemeente op 10 kilometer van Aalst, die twee uur voor de overval van 9 november 1985 een donkerkleurige Golf en een lichtkleurige Mercedes zagen passeren in de straat waar ze woonden. Dergelijke auto’s zijn later genoemd door getuigen als zijnde de wagens waarmee de overval gepleegd is.

De jongens, die toen negen en zeven jaar waren, hadden een hobby waarbij zij alle passerende auto’s in een schriftje noteerden met daarbij telkens ook de nummerplaat. Na de overval vertelden de jongens aan hun vader dat ze mogelijk de Golf van de overval gezien hadden, omdat die met hoge snelheid was gepasseerd, samen met de Mercedes. “Aan boord zaten ongure types”, vertelden de twee nog aan hun vader, die de dag nadien met het schriftje naar de politie stapte en alles vertelde.

Verplicht extra onderzoek

“Met dat spoor is eigenlijk niks gebeurd”, zegt advocaat Vandenbussche. “De Bergense KI ziet dat ook zo en tikt het federaal parket op de vingers. De jongens, die nog leven, zullen ondervraagd worden. De Golf stond ingeschreven als bedrijfsauto van een Brusselse handelszaak. Ook die mensen die daar toen werkten, zullen nu speurders over de vloer krijgen.”

Vandenbussche hoopt “dat het parket dit spoor eindelijk ter harte neemt. Op die veelbesproken informatievergadering zag ik dat de fut eruit was, zowel bij de procureur als bij de onderzoeksrechter. Ik hoop dat ze dit spoor echt met goede moed en hoop op een doorbraak gaan onderzoeken. Als ze geloven in de zaak, kan er veel. De zaak-Dutroux is opgelost toen iemand een halve nummerplaat van zijn bestelwagen noteerde. Hier hebben ze een volledige nummerplaat.”

Zelfs als dit nieuwe spoor niet tot een doorbraak leidt, geeft Vandenbussche de moed niet op. “We hebben nog troeven achter de hand, maar daarover kan ik nog niets kwijt.” Ook enkele andere partijen in de zaak zullen de KI de volgende weken vragen om verder onderzoek te doen naar wat volgens hen ernstige sporen zijn.

Het federaal parket reageert bij monde van de woordvoerster op het nieuws: “Wij respecteren de beslissing van de KI . De onderzoeksrechter zit nog steeds op de zaak, dus het onderzoek kan hervat worden. Ook de federaal procureur hoopt dat deze zaak ooit opgelost raakt.”

Bron » De Standaard

Ann Fransen, baas van het federaal parket: ‘Hoe groter de crisis, hoe kalmer ik word’

Zeventien jaar lang behandelde ze de zwaarste terreurdossiers. Sinds vorig jaar staat Ann Fransen als eerste vrouw ooit aan het hoofd van het federaal parket. ‘We merken een grote dreiging vanuit Rusland. Helaas zit de sectie georganiseerde misdaad op haar tandvlees.’

Er staat een mysterieus blinkend voorwerp op de vensterbank van haar kantoor, dat uitgeeft op de monumentale koepel van het justitiepaleis in Brussel. “Een dromedariszadel”, zegt Ann Fransen (55), sinds april aan het hoofd van het federaal parket. “Een cadeautje uit een van de Golfstaten.”

De samenwerking met het buitenland is een van haar prioriteiten. Dit jaar bleek al de meerwaarde. In maart zette het hoogste rechtscollege van de Emiraten het licht op groen voor de uitlevering van Nordin El Hajjioui (38), alias ‘Dikke Nordin van de Dam’. Deze maand werd ook de Antwerpse drugsbaron Othman El Ballouti opgepakt in Dubai, nog zo’n high value target.

“We hebben sinds 2021 een uitleveringsverdrag, maar met het federaal parket zetten we nu meer in op rechtstreekse contacten”, zegt Fransen. “Dat loont. Je kunt zoveel verdragen hebben als je wilt, als je de mensen niet kent, wordt het moeilijker.”

Misdaadbestrijding werd haar met de paplepel meegegeven. Ann Fransen is de dochter van Herman Fransen, de laatste commandant van de rijkswacht en, na de politiehervorming eind jaren 90, de eerste commissaris-generaal van de Belgische federale politie.

Zijn vader, haar grootvader, was brigadecommandant in Wolvertem. “Het was mijn droom om de eerste vrouwelijke rijkswachtofficier te worden”, vertelt Fransen. “Op mijn 18de nam ik deel aan het toelatingsexamen van de militaire school, maar ik ben medisch afgekeurd door een gebrek aan dieptezicht.’

Ze studeerde rechten, en na een korte periode als advocaat begon Fransen haar carrière als magistraat op het Brusselse parket. Bij de oprichting van het federaal parket in 2002 stapte ze over.

Fransen behandelde zeventien jaar lang de zwaarste terreurdossiers. In april legde ze de eed af als federaal procureur, de eerste vrouw ooit in die functie.

Uw eerste wapenfeit in de media was het stopzetten van het onderzoek naar de Bende van Nijvel. In het jaarverslag van 2023 was dat nochtans een topprioriteit.

“Dat dossier ís een topprioriteit, maar toen ik federaal procureur werd, bleek dat de onderzoeksrechter en de dossierbeheerder bij ons geen onderzoekshandelingen meer mogelijk zagen.”

“De beslissing was al voor mijn aanstelling genomen, maar ik vond het mijn taak om die boodschap zelf aan de slachtoffers te brengen. Ik denk dat iedereen toen heeft gezien hoe moeilijk ik dat vond. We hadden het heel graag anders gezien.”

Door de nieuwe wet kan het dossier niet meer verjaren en blijft het voor altijd geheim. Volgens sommige slachtoffers is dat een truc om de echte hooggeplaatsten een hand boven het hoofd te houden.

“Maar neen, de wet is er net gekomen om straffeloosheid tegen te gaan. In dit soort ernstige zaken kunnen we geen rust vinden tot de daders zijn gevonden en vervolgd.”

Wat kan het Bende-dossier dan opnieuw activeren?

“Een gouden tip, of iemand die op zijn sterfbed wroeging krijgt en toch nog iets zegt. Het maakt niet uit of dat nu een ooggetuige is, of een dader of iemand die maar vaag betrokken was. Om maar te zeggen: belangrijke en relevante informatie is nog altijd welkom. De burgerlijke partijen hebben trouwens de mogelijkheid om bijkomende onderzoeksdaden te vragen en ze zijn daar volop mee bezig. We wachten op de uitspraak van de kamer van inbeschuldigingstelling daarover.”

Welke andere accenten legt u dan uw voorganger?

“Als aanklager heeft het Guatemala-dossier grote indruk op mij gemaakt. In december vorig jaar heeft het hof van assisen in Leuven vijf voormalige machthebbers uit Guatemala veroordeeld tot levenslang voor misdaden tegen de mensheid. Ze zijn verantwoordelijk voor de dood van Vlaamse missionarissen van Scheut.”

“Die dossiers van internationaal humanitair recht liggen me na aan het hart. Het gaat over kernmisdrijven die raken aan het menszijn zelf. Als je ziet hoe de wereld vandaag in brand staat, moeten we ervoor zorgen dat we voor die dossiers genoeg capaciteit hebben.”

“Zo hebben we op dit moment twaalf dossiers over handlangers van de voormalige Syrische president Assad. Ik denk ook aan misdaden tegen de mensheid bij de jezidi-gemeenschap in Syrië en Irak.”

We zijn kampioen in veroordelingen voor het lidmaatschap van IS, maar er zijn er geen voor hun wreedheden zoals de slavernij van jezidi. Is dat ook geen vorm van straffeloosheid?

“Er is één dossier waar jullie over geschreven hebben dat recentelijk voor de raadkamer is geweest.”(De zaak-Sammy Djedou, een Belgisch IS-lid die door een jezidivrouw werd aangewezen omdat hij haar als slaaf zou hebben gehouden, EB/BS).”

Die dader is waarschijnlijk overleden, neen?

“In de processen over de foreign terrorist fighters zijn er een heleboel veroordelingen bij verstek geweest. We weten niet waar die daders zitten. We hebben een aantal onderzoeken nu met de dubbele kwalificatie: zowel terrorisme als internationaal humanitair recht. Maar of die verdachten nog in leven zijn, is niet duidelijk. Het is heel moeilijk om daar vanuit Brussel zicht op te krijgen.”

“Een ander accent dat ik wil leggen als federaal procureur heeft te maken met internationale samenwerking. In de strijd tegen de cocaïnemaffia hebben we daardoor al goede resultaten geboekt.”

Bedoelt u de aanhouding van ‘drugsbaron’ Othman El Ballouti begin december?

“Ik durf te zeggen dat die persoonlijke contacten een belangrijke rol hebben gespeeld. Volgend jaar willen we ook verder inzetten op de relatie met Turkije.”

Wisselen de drugsbarons de Emiraten in voor Turkije?

“Er is toch een vermoeden van een waterbedeffect: als je een crimineel fenomeen aanpakt, dan zal het zich verplaatsen. Zoals de drugstrafiek ook niet zal stoppen als we de grote havens onder controle hebben. Dan verschuift ze naar de kleinere havens.”

In de strijd tegen de cocaïnemaffia focussen we de laatste maanden sterk op de recuperatie van criminele vermogens. De winsten uit drughandel verdwijnen vaak naar het buitenland: naar Marokko, Albanië, de Emiraten. Elk land heeft andere wetten. In Marokko kon een verbeurdverklaring enkel bij een veroordeling voor financiering van terrorisme of witwassen. Zo leerden we dat we onze onderzoeken naar de in- en uitvoer van drugs beter anders opbouwen, door er bijvoorbeeld systematisch een witwasonderdeel bij te steken.”

“Met de Albanezen staan we een stap verder. De Albanese georganiseerde criminaliteit blijft terrein winnen. Dat bleek nog uit de kraak van de versleutelde berichtendienst Sky ECC. Speurders stuitten op schokkende berichten, waaruit bleek dat de bendes extreem geweld niet schuwen.”

“Wij gaan nu het geld achterna. Samen met de Albanese justitie stellen we een kader op voor het effectief ontnemen van vermogensvoordelen. Dat willen we ook in de Emiraten. We moeten er niet alleen voor zorgen dat ze de high value targets uitleveren, maar ook dat we hun illegale vermogens kunnen recupereren.”

Maar dat is voorlopig nog nooit gebeurd.

“Niet in de Emiraten, maar in Marokko is net een arrest geveld met een verbeurdverklaring. Ook in Albanië hebben we al successen geboekt.”

Glazen plafond

Er zijn niet enkel de buitenlandse geschenken, op haar bureau staat ook een glazen pot suikerbonen. Fransen werd in oktober oma van haar eerste kleinzoon, Arthur. “Ik zie hem helaas weinig”, zegt ze. “Af en toe speelt het wel door mijn hoofd: als ik deze job blijf doen, is die jongen straks 10 jaar en heb ik dat allemaal gemist.”

U bent de eerste vrouw aan het hoofd van het federaal parket. Hecht u daar belang aan?

“Ik vind dat toch een signaal. Er zijn al vrouwen naar mij toe gekomen, van de administratie tot magistraten, om te zeggen hoe blij ze zijn met mijn aanstelling. Een juriste zei me tijdens haar evaluatie dat het haar moed gaf. Ze zat zo vaak in de knoop met de opvang van haar kinderen, dat ze twijfelde over haar functioneren. Maar ik geef toe: ik heb mijn beslissing genomen op een punt dat mijn kinderen het huis uit waren.”

Uw voorganger, Frédéric Van Leeuw, kon nergens verschijnen, zelfs niet in de opera, zonder beveiliging. Is dat voor u ook zo?

“In de periode van de aanslagen was Frédéric heel zichtbaar. Hij kwam zelfs in de propagandavideo’s van IS. Vandaag is de situatie anders. Er is nu geen concrete dreiging waardoor ik beveiliging nodig heb.”

Onderzoeksrechter Philippe Van Linthout trok onlangs wel terecht aan de alarmbel. De georganiseerde criminaliteit is zo geëvolueerd dat nu ook journalisten, magistraten en anderen steeds meer het voorwerp worden van bedreigingen. We hebben op dat vlak nog een weg af te leggen. Er ontbreekt ook psychosociale ondersteuning van magistraten.”

Jullie doen de ergste moordzaken maar kunnen geen beroep doen op een psycholoog?

“Dat domein ligt zo goed als blank. Terwijl we met gruwelijke dossiers te maken krijgen. Ik ga niet onder stoelen of banken steken dat er af en toe wel tranen komen kijken bij deze job.”

Welke dossier blijft aan uw ribben kleven?

“De aanslagen in Brussel. Dat was van een ab-so-lu-te gruwel. Ik kreeg om 8 uur telefoon van de federale procureur. Op dat moment was er nog geen sprake van bommen, maar enkel van ‘ontploffingen’.”

“Toen ik op de luchthaven aankwam, was er pure chaos. Iedereen liep er door elkaar. Het eerste wat ik deed, was orde brengen, om zo snel mogelijk te achterhalen hoeveel daders er waren en hoeveel bommen. Dat lukte vrij goed, tot er iets voor 12 uur het bericht binnen kwam van een derde valies, vermoedelijk ook met explosieven.”

Hoe hebt u dat beleefd?

“Professioneel en doelgericht, denk ik. IJzig kalm, zeggen anderen. Er waren mensen die achteraf vertelden dat ze het vreemd vonden hoe rustig ik was. Ik beland op zo’n moment in een andere modus. Hoe groter de crisis, hoe kalmer ik word. Alsof ik oogkleppen op krijg en geen enkele emotie er nog doorkomt.”

“De klap komt dan iets later toch. Tijdens de afstapping (bij ernstige feiten gaan de parketmagistraat en de onderzoeksrechter de plaats van het misdrijf onderzoeken, EB, BST) heb ik gruwelijke dingen gezien. Lichamen die totaal onherkenbaar waren. Toen viel er voor het eerst binnen wat een drama daar gebeurd is.”

Heeft uw job uw mensbeeld veranderd?

“Ik heb het geluk dat ik van nature positief ben ingesteld. Ik ben wel nog meer belang gaan hechten aan democratische waarden en principes. Als je de gruwel ziet in dossiers van internationaal humanitair recht, waar ganse delen van een bevolking worden geviseerd, gefolterd en uitgeschakeld, dan is dat het enige antwoord. Ook als je ziet hoe we onder druk komen te staan van landen die niet eens zo ver weg zijn.”

Rusland, bedoelt u?

“We merken een grote hybride dreiging vanuit Rusland, gaande van spionage, inmenging en desinformatiecampagnes tot cyberaanvallen. Er waren kort voor de verkiezingen de ddos-aanvallen op overheidssites, waarbij servers worden overspoeld met verzoeken om ze onbruikbaar te maken.”

“Onlangs ging het in Roemenië nog een stuk verder. Daar is vastgesteld hoe met duizenden profielen op TikTok is geknoeid, in die mate dat het Grondwettelijk Hof daar de eerste ronde van de verkiezingen heeft geannuleerd.”

“Helaas zit bij ons de sectie georganiseerde misdaad op haar tandvlees. We hebben op het federaal parket vijf magistraten te kort, en dat laat zich vooral voelen op cybercrime, waar we maar twee gespecialiseerde magistraten hebben.”

Richt u zich hiermee tot de regeringsonderhandelaars?

“Ja, die capaciteit moet absoluut omhoog. Die magistraten moeten niet alleen geëncrypteerde communicatienetwerken ontrafelen, zoals gelukt is met Sky ECC, maar ook onderzoek voeren naar cyberaanvallen. Voorlopig houden we het hoofd boven water door samen te werken met de lokale parketten. Maar als we geen gespecialiseerde magistraten kunnen aanwerven, komen we in de problemen.”

Bio

  • geboren in 1969 in Brasschaat
  • studeerde rechten aan de KU Leuven
  • werkte een tijdlang als advocaat
  • was substituut-procureur des Konings op het Brussels parket
  • stapte in 2002 over naar het federaal parket, waar ze onder meer de sectie antiterrorisme leidde
  • kwam in april aan het hoofd van het federaal parket

Bron » De Morgen