Kan nieuwe DNA-wet cold cases als Bende van Nijvel alsnog helpen oplossen?

Speurders mogen voortaan in het DNA van een onbekende moordenaar kijken, om bijvoorbeeld zijn haarkleur en leeftijd te achterhalen. Het parlement keurde een baanbrekende DNA-wet goed, in de aanwezigheid van familieleden van slachtoffers.

“De tijd van Witse en Inspector Morse, die met de juiste ondervragingstechnieken mensen tot bekentenissen dwongen, ligt achter ons”, zei minister van Justitie Paul Van Tigchelt (Open VLD) donderdag in het parlement. “Vandaag zijn ­criminaliteitsbestrijding en het ophelderen van misdrijven meer dan ooit het werk van forensische rechercheurs.” De oorspronkelijke DNA-wet dateert van 1999. Nochtans heeft de wetenschap sindsdien stevige stappen vooruitgezet. De ‘DNA-Evaluatiecommissie’ vroeg al in 2019 om speurders meer mogelijkheden te geven.

“Concreet veranderen nu vier ­zaken. Er komt vooreerst een wettelijk kader voor familiale zoekingen. Tot nu konden de speurders DNA alleen vergelijken met het erfelijk materiaal van verdachten of van veroordeelden die al in de databank zitten. Speurders mogen nu ook kijken of er een familielid van de dader in die databanken zit. Het gaat dan om mensen in de eerste graad, die voor minstens 50 procent het DNA van de dader delen: een vader, moeder, zoon, dochter, broer of zus.”

Zoeken op Y-chromosoom

In het buitenland zijn tal van voorbeelden bekend van moordenaars die zo ontmaskerd werden. In Frankrijk werd de moordenaar van Élodie Kulik (24) zo ontmaskerd. De jonge vrouw werd op 10 januari 2002 verkracht en vermoord toen ze naar haar auto wandelde. De ­dader liet DNA achter, maar werd niet geklist. Grégory Wiart werd pas ontmaskerd toen zijn vader tien jaar later DNA moest afstaan, en daarmee onbewust aantoonde dat zijn zoon de moord pleegde.

“Ook onderzoek op basis van het Y-chromosoom wordt mogelijk”, zegt Van Tigchelt. “Alle mannen die veroordeeld worden in een zedenzaak, zullen niet alleen hun DNA maar ook een staal van het Y-chromosoom afgeven. Die worden in een nieuwe Y-STR databank opgeslagen.” Het Y-chromosoom is een stuk van het DNA dat bij mannen overgaat van vader op zoon. Door het Y-chromosoom te vergelijken, kun je verder kijken dan een vader of een broer. Ook een verre achterneef is dan herkenbaar als een ­familielid. Sofie Claerhout, doctor in de forensische genetica aan de KU Leuven, zei in 2019 al dat het Y-chromosoom de ontbrekende schakel kon zijn om cold cases op te helderen.

Haarkleur en ogen

Daarnaast moet de nieuwe wet ook de zoektocht naar vermiste personen ondersteunen. “Onze databank met het DNA van vermisten en hun familieleden wordt gekoppeld aan de I-Familia databank van Interpol”, zegt Van Tigchelt. Daarin zit het DNA van alle overleden personen die nooit geïdentificeerd zijn en het DNA van vermiste per­sonen uit andere landen. Mensen die al jaren als vermist staan opgegeven in ons land, zouden vlak over de grens dood teruggevonden kunnen zijn zonder dat iemand een verband heeft gelegd.

“Ten slotte zullen speurders veel meer informatie uit het DNA van een onbekende verdachte mogen halen, de zogenoemde genotypering”, zegt Van Tigchelt. Nu mogen ze alleen kijken of het om een man of een vrouw gaat. “Ze zullen zo een inschatting kunnen maken over de haarkleur, de oogkleur, de biogeografische afkomst en zelfs de leeftijd.” Huidskleur wordt niet opgenomen.

Van Tighelt omschrijft de nieuwe DNA-wet als “het juiste evenwicht tussen veiligheid en privacy”. “We hopen dat deze wet ertoe zal leiden dat we cold cases kunnen oplossen.”

Al 33 jaar op zoek

Zo is er moord op de 26-jarige ­Ingrid Caeckaert. De vrouw werd op 16 maart 1991 met 62 messteken gedood in haar flat in Heist. Hoewel er DNA van de dader gevonden werd, wachten haar ouders Georges Caeckaert (88) en Marie-Josephe Vereecke (83) al 33 jaar op antwoorden. Ze waren donderdag bij de stemming in het parlement.

“Zelfs als we hiermee maar één cold case oplossen, was het de lang weg waard”, vindt Van Tigchelt. “Dan kunnen we nabestaanden ­zekerheid geven. In landen waar ­familiale zoekingen al langer ­bestaan, zijn ze een groot succes.

En de Bende van Nijvel? Ook in dat dossier zit DNA dat gevonden is op een sigarettenpeuk en op een kogelwerend vest. “Een zwarte bladzijde uit de Belgische geschiedenis”, zegt Van Tigchelt. “Het is uiteraard mogelijk dat de techniek gebruikt wordt. Of dat zal gebeuren, hangt van de onderzoekers af.”

De wet verschijnt volgende week in het Staatsblad. Dan is het aan de onderzoeksrechters om dossiers vanonder het stof te halen en te ­bekijken of ze met de nieuwe wet opgehelderd kunnen worden.

Bron » De Standaard | Cedric Lagast

Bende-onderzoek kan nooit meer verjaren dankzij nieuwe wet: “Enkel de waarheid kan rust brengen”

In principe verjaart het dossier van de Bende Van Nijvel op 28 november 2025. Dat is 40 jaar na de laatste feiten in Aalst op 9 november 1985. De Kamercommissie Justitie heeft zich nu gebogen over een wetsontwerp waardoor het onderzoek niet hoeft te verjaren. Het doel is om het wetsontwerp nog voor de verkiezingen goed te keuren.

Het wetsontwerp wil de verjaringstermijn afschaffen voor moord of roofmoord als die het land ernstig schaden, de bevolking ernstige vrees aandoen of als doel hebben de staatsstructuren te ontwrichten. Het is aan de rechter om te beslissen of de zaak aan zo’n criterium voldoet. Aalsters Kamerlid Anja Vanrobaeys (Vooruit) wil dit wetsontwerp nog voor de verkiezingen goedkeuren in het parlement. “Het dossier van de Bende van Nijvel is de grootste schandvlek uit de justitiële geschiedenis. Gerechtigheid moet geschieden. Het verdriet en de onwetendheid waarmee de families van de slachtoffers moeten leven, verjaart nooit. Dus waarom zouden de gepleegde feiten dat wel kunnen”, zegt ze.

Litteken

Uit een parlementaire vraag van Vanrobaeys aan de minister van Justitie blijkt dat er opnieuw minder speurders op het Bende-onderzoek zitten. Hun aantal is afgebouwd naar zes speurders en twee magistraten. Ook het monitoringcomité dat het onderzoek opvolgt en desgevallend bijstuurt, komt niet meer samen, gelet op de weinige onderzoeksdaden die nog kunnen worden uitgevoerd.

“Enkel de waarheid kan rust brengen. Ik blijf ervoor ijveren dat er duidelijkheid komt over de trieste gebeurtenissen van 9 november 1985. Dit blijft een litteken voor Aalst. Het parket moet alles op alles blijven zetten om de daders te pakken én te straffen. Dat verdienen de slachtoffers en hun families, dat verdient de Aalstenaar”, zegt Vanrobaeys (Vooruit).

Bron » Het Laatste Nieuws

Monument voor slachtoffers van Bende van Nijvel: ‘Ik voel de destructie in Aalst nog dagelijks’

Aalst herdenkt de slachtoffers van de Bende van Nijvel met een nieuw monument, 38 jaar na de dodelijke overval. Nabestaanden, zoals Kristoff Palsterman en David Van de Steen, zien het monument als een plaats voor rouw en herinnering, ondanks de verlate oprichting.

In deze tijd van het jaar zijn de dagen in Aalst, de stad van bruisend carnaval, altijd iets donkerder dan elders in het land. Elk jaar wordt op 9 november een officiële herdenking gehouden voor de acht slachtoffers van de laatste en meest bloedige aanslag van de Bende van Nijvel in 1985.

Verleden jaar gebeurde dat voor het laatst op het kerkhof. Na 38 jaar is er nu eindelijk een gedenkmonument opgericht voor de slachtoffers en hun nabestaanden op de plek des onheils: de parking van de Delhaize naast de groene long die het Stadspark en natuurgebied Osbroek samen vormen.

“Nogal laat, maar blijkbaar was Delhaize er nu pas klaar voor”, reageert nabestaande Kristoff Palsterman (56) bij de achthoekige gedenksteen. Zijn stem is kalm, maar praten over die fatale zaterdagavond in november 1985 lukt niet. Zijn vader Jan kreeg vijf kogels in het hoofd en was het laatste van de 28 officiële slachtoffers van de Bende van Nijvel. Jarenlang heeft Kristoff deze plek gemeden. Hij is van plan vanaf nu regelmatig langs te komen “om te zien hoe de kleuren van de seizoenen veranderen”.

“Beter laat dan nooit”, zegt lotgenoot David Van de Steen over de vreemde timing voor het monument. De bekendste van alle Bende-slachtoffers werd als negenjarige neergeschoten door de gangsters. In tegenstelling tot zijn ouders en zus overleefde hij de gruwelijke aanslag. Ook Van de Steen was hier al jaren niet meer geweest. “Het is een rustige plek. Wanneer alles eromheen begroeid is en het monument nog geïsoleerder is, overweeg ik zeker terug te komen op die momenten waarop ik alleen wil zijn met mijn verdriet.”

Goudgele kleur

Voor de begroeiing rond de gedenksteen moeten aangeplante populieren zorgen. Het monument staat aan de rand van de parking van de helemaal vernieuwde Delhaize, op een verbindingsweg naar het Osbroekpark. Elke zijde staat symbool voor één van de acht slachtoffers. Opmerkelijk is de afwezigheid van een namenlijst. Architect Bas Smets deed hetzelfde met het monument voor de aanslagen in Zaventem en Maalbeek in het Zoniënwoud in Brussel. Rouw krijgt een universeel karakter door de slachtoffers te anonimiseren. De tekst op de gedenkplaat noemt de meest beruchte gangsterbende in de Belgische geschiedenis ook bewust niet bij naam. ‘Ter herinnering aan de slachtoffers van de aanslagen tussen 1981 en 1985’, staat er nuchter en sereen.

In het monument staan acht exemplaren van de ginkgo biloba. Deze Japanse notenbomen worden levende fossielen genoemd omdat ze meer dan duizend jaar kunnen worden. De ginkgo was de enige boom die de atoombom op Hiroshima overleefde. De symboliek erachter: onze doden leven altijd voort. Bovendien krijgen de bladeren van de ginkgo een goudgele kleur in de herfst. Bas Smets: “Bij de herdenking op 9 november krijg je hier elk jaar een tapijt van gele blaadjes. Geel is ook de kleur van de hoop.”

David Van de Steen steekt zijn hand uit naar het monument, met zijn steentjes die beneden rood zijn en van oranje in het midden naar geel bovenaan gaan. “Dit is het enige wat zal overblijven van de Bende van Nijvel”, alludeert hij cynisch naar de verjaringstermijn van het onderzoek.

Carnvaval en destructie

2025 is heel dichtbij, en nog altijd kennen we de daders niet van de raids van de Bende van Nijvel in de turbulente jaren 80. De verjaringstermijn werd al twee keer verlengd. Aalsters burgemeester Christoph D’Haese pleit voor een aanpassing van de wet. “Ernstige misdrijven als doodslag en moord mogen nooit verjaren. In landen als Duitsland, Italië en Zweden bestaat dat niet. Verjaring wil zeggen dat justitie achterblijft met schaamrood op de wangen. Ik zal er alles aan doen om dit soort dingen finaal te veranderen”, aldus de N-VA’er die ook in de federale Kamer zetelt.

“We zijn een stad waar het heel plezierig kan zijn met carnaval, maar waar ik de destructie nog dagelijks voel. De strijd mag niet gestaakt worden zolang de feiten niet opgehelderd zijn. Onze Aalsterse verontwaardiging moet de brandstof vormen voor een echte ommekeer. Het dossier van de Bende van Nijvel is de grootste schandvlek in de Belgische justitie.”

Bron » De Morgen

Slachtoffers Bende van Nijvel herdacht met nieuw monument aan Delhaize: “Het dossier verdwijnt misschien ooit, maar dit hier blijft altijd staan”

De jaarlijkse herdenking van de slachtoffers van de Bende van Nijvel, die te betreuren vielen bij de bloederige overval op de Aalsterse Delhaize-vestiging op 9 november 1985, vond woensdag plaats aan het nieuwe herdenkingsmonument dat voor de gelegenheid werd onthuld. Het is al 38 jaar geleden dat de laatste en dodelijkste aanval van de beruchte bende acht levens eiste. De nieuwe gedenksteen heeft dan ook acht zijden, eentje voor elk slachtoffer dat viel in Aalst, en acht bomen.

“Het herdenkingsmonument mocht er wel komen, na al die jaren”, zegt Kristoff Palsterman die tijdens de overval zijn vader verloor. “Er is duidelijk veel werk ingestoken, het is mooi en sereen. Ik zal hier nog geregeld komen.”

Delhaize en de stad werkten samen om een herdenkingsmonument op te richten voor de slachtoffers van een van de bloederigste overvallen uit de recente geschiedenis van ons land. “Toen de oude Delhaize-vestiging plaats moest ruimen voor een gloednieuw gebouw, waren wij en het stadsbestuur het onmiddellijk eens om een herdenkingsmonument op te richten voor alle slachtoffers van de terreurdaden”, vertelt Illya Van den Borre van de supermarktketen.

“Het is een blijvende herinnering aan wat zich hier heeft afgespeeld. Wij zagen het als onze morele plicht om hieraan mee te werken.”

“We hebben besloten om het monument niet op de parking van Delhaize te zetten, maar in de tussenzone tussen de artificiële wereld van de parking en de natuurlijke zone van het aangrenzende stadspark”, vertelt architect Bas Smets.

Tapijt van gele blaadjes

Het monument is opgetrokken uit acht panelen. “Dat aantal verwijst ook naar de acht slachtoffers die hier vielen”, aldus nog Smets. “Daarin staan acht ginkgo’, ook wel Japanse notenbomen genoemd. Dat zijn de oudste bomen op onze planeet. Die bomen kleuren mooi geel in de herfst, dus bij de herdenking op 9 november krijg je hier elk jaar een tapijt van die gele blaadjes. Geel is ook de kleur van de hoop.“

Het monument bestaat onderaan uit donkere steentjes, die gaan van rood en oranje naar geel bovenaan. Alle steentjes zijn handmatig geplaatst. “We hebben dit opgevat als een plek van troost, maar ook als een plek van hoop”, zo geeft de architect nog mee.

Ook Bende-slachtoffer David Van de Steen, die beide ouders en zus verloor bij de overval in 1985, was woensdag aanwezig op de plechtigheid. “Ik vind het heel mooi gemaakt”, zegt hij. “De acht bomen die in het monument staan, kunnen 1.400 jaar worden. Het was ook de enige boom die de atoombom op Hiroshima overleefde. Door de symboliek daarachter vind ik het een heel goede keuze, ze hebben er duidelijk over nagedacht.”

“Het monument is iets dat zal overblijven”, aldus nog Van de Steen. “Als in de loop der jaren het dossier van de Bende van Nijvel of het onderzoek ernaar zal verdwijnen, zal deze gedenksteen blijven staan. Het zal de mensen herinneren aan wat zich hier ooit heeft afgespeeld.”

“Niet onder juridische mat vegen”

“Het dossier van de Bende van Nijvel is de grootste schandvlek in de Belgische justitie”, stelt burgemeester Christoph D’Haese (N-VA). “Dat kan men zomaar niet onder de juridische mat vegen. De verjaringstermijn van het Bende-dossier werd al tot tweemaal toe verlengd, in 2002 en 2015.”

“Bij een strafrechtelijke verjaring in België zijn er spreekwoordelijke gangen vol met kasten die op slot zijn en waarvan men de sleutel niet meer vindt. Men weet niet wat er in de dossiers zit of waar die dossiers liggen. Dat is niet ernstig. Daarom pleit ik, in tegenstelling tot wat de nieuwe minister van Justitie voorlegt, voor een betere wettekst”, aldus nog de burgervader die ook federaal Kamerlid is.

“Ernstige misdrijven als doodslag en moord mogen nooit verjaren. Ik zal er alles aan doen, overmorgen in de Kamercommissie Justitie al en de dag erna in het Parlement, om dit soort dingen finaal te veranderen.”

Bron » Het Nieuwsblad

Aalst onthult herdenkingsmonument voor slachtoffers Bende van Nijvel

38 jaar na de dodelijke overval is aan de Delhaize-supermarkt in Aalst een herdenkingsmonument onthuld voor de slachtoffers van de Bende van Nijvel. Het is een achthoekig monument waarbij elke zijde symbool staat voor één van de acht slachtoffers.

Op 9 november 1985 overviel de Bende van Nijvel de Delhaize-supermarkt in Aalst. Acht mensen werden daarbij vermoord. Het was de laatste en bloedigste overval van de Bende van Nijvel. Bij de misdaden van de Bende van Nijvel vielen in de jaren tachtig 28 doden, vooral bij overvallen op supermarkten.

Aan de Delhaize-supermarkt in Aalst is nu een herdenkingsmonument onthuld voor de slachtoffers van de Bende van Nijvel. Het is een achthoekig monument. Dat verwijst naar de 8 dodelijke slachtoffers van de overval in Aalst. Het monument is gemaakt door Bas Smets, de kunstenaar die eerder ook het herdenkingsmonument na de aanslagen in Zaventem en Maalbeek maakte.

David Van de Steen verloor zijn ouders en zijn zus bij de overval op de supermarkt in Aalst. Hij is blij dat er nu een herdenkingsmonument is: “Het is echt geslaagd. Ook hoe ze het gemaakt hebben, met de hand al die steentjes erin gezet, van donker naar licht. Vroeger was er hier niks. Je kwam hier naartoe als kind, en er was enkel de supermarkt, en niets anders. Nu is er een monument dat zal blijven.”

Bron » VRT Nieuws