Inhoud

• Deel 1 » Leidt de beschonken man uit de Franse bar naar de Bende van Nijvel?
• Deel 2 » Fiche
• Discussieer en lees verder » Forum

Leidt de beschonken man uit de Franse bar naar de Bende van Nijvel?

“Tinck speelde allicht een kleine rol, maar hij is het eerste dominosteentje dat de rest zal doen wankelen”

Bijna dertig jaar nadat de Bende van Nijvel in Aalst zijn laatste moorddadige warenhuisoverval pleegde, is een man aangehouden die mogelijk naar de opheldering van het dossier kan leiden. Jean-Marie Tinck is de naam, een man die tot nog toe volstrekt onbekend was en niet echt lijkt te beantwoorden aan het profiel van een meedogenloze bendekiller. “Mogelijk is hij maar een tweederangsfiguur binnen de bende, maar hij is misschien wel het dominosteentje die de anderen doet wankelen”.

“In een eerste opwelling jeukten mijn vuisten, om de man te lijf te gaan die in Aalst mijn ouders en mijn zus doodschoot. Zo woest was ik. Dat dossier eet mij straks al dertig jaar van binnen op.” We hebben David Van de Steen aan de lijn, een paar dagen nadat hij compleet onverwacht het nieuws vernam dat onderzoeksrechter Michel Martin die in sinds mei 2009 het onderzoek naar de Bende van Nijvel leidt, een man had aangehouden en in verdenking had gesteld van lidmaatschap aan de bende.

Wat David ervan denkt, koestert hij hoop? “Tja, wat moet ik ervan denken?” zucht hij. “Ik zou het dossier willen gaan inkijken, maar het is in het Frans. En dus heb ik een advocaat nodig, maar dat kost geld. Daders krijgen een gratis advocaat, wij als burgerlijke partij niet.”

Zelfbescherming

Ook Patricia Finné is een nabestaande. Haar vader Leon, een gewezen bankier, werd op koelbloedige wijze afgeslacht op de parking van Delhaize in Overijse. Zoals David door de Vlaamse pers steevast wordt opgevoerd als er nieuws is over de bende, wordt Patricia dat in Franstalig België. David is het dossier in Marcinelle nog nooit gaan inkijken, Patricia doet dat wel vaker. Ze heeft daar geregeld contact met de speurders of de onderzoeksrechter. Maar ook zij werd niet vooraf op de hoogte gebracht van het nakende nieuws. De shock was des te groter.

“Ik huilde van geluk, was totaal overmand, liep rond met een zonnebril om mijn tranen te verbergen. Ik belde mijn mama. Het einde is nabij, riep ik, we zullen eindelijk de waarheid kennen en kunnen verwerken. Na een nachtje slapen heb ik me voorgenomen niet euforisch te zijn en mezelf te beschermen voor een nieuwe ontgoocheling,” zegt Patricia alsof ze geen geloof hecht aan het nieuwe spoor. Is dat zo? “Ik had nog nooit van die man gehoord, maar misschien is dat wel het goede nieuws: dat ze al die jaren op het verkeerde spoor zaten door te zoeken in de gangstermiddens en de paramilitaire extreemrechtse kringen. Misschien zitten ze deze keer goed, maar weet je, na dertig jaar durf je niet echt meer te hopen.”

Dood en vernieling

Een nooit eerder gezien spoor van dood en vernieling. Dat is het minste wat over de Bende van Nijvel kan gezegd worden. Die sloeg in twee vlagen toe, een eerste keer in 1982 en 1983. Het ging toen om ogenschijnlijk onsamenhangende feiten: warenhuisovervallen, een overval op een wapenhandelaar in Waver, executies van een taxichauffeur, de conciërge van een restaurant en een koppel, diefstal van kogelvrije vesten in een textielfabriek in Temse, enzovoort.

De reeks in het najaar van 1985 was echter nooit gezien in het land. Niets en niemand werd ontzien door het moorddadige commando dat toen drie filialen van Delhaize overviel. In september werden dezelfde avond drie mensen vermoord in Eigenbrakel en vijf in Overijse en op 9 november was Aalst aan de beurt met liefst 8 doden en 8 zwaargewonden. Het was het laatste wapenfeit van de bende. Zowat 200 politiemensen beten in de loop der jaren hun tanden stuk op het dossier. Zonder resultaat. Maar nu zou er dus toch mogelijk een doorbraak zijn.

Robotfoto nr. 17

Eigenlijk had Jean-Marie Tinck al in 1997 kunnen geklist zijn toen de speurders een reeks nieuwe robotfoto’s hadden verspreid en drie getuigen Tinck herkenden op foto nummer 17. Dat was het portret van een van de twee mannen die in mei 1982 in Elsene een aftandse auto hadden gecarjackt, daarmee naar een Volkswagengarage in Lembeek waren gereden om er een gloednieuwe Santana te stelen, een auto die later meermaals zou gebruikt worden bij bendefeiten.

Aan Tinck zou toen wel een DNA-staal zijn gevraagd, maar omdat het niet overeenkwam met de stalen in het dossier, werd hij ongemoeid gelaten. Hij werd niet eens verhoord. Klopt dat? “Ik ben nu op missie in het buitenland en heb weinig tijd,” zegt commissaris Eddy Vos die toen de hoofdspeurder was in het dossier. “Er zijn toen honderden tips binnengekomen, maar over een specifiek geval zoals dit zou ik u toch niets mogen vertellen. Ik hoop dat je dat begrijpt.”

Moordenaar

Wat in het voordeel van de speurders spreekt, is dat Tinck eigenlijk niet echt beantwoordde aan het profiel van een bendelid. Want wie is die man eigenlijk? Hij is 68 jaar, timmerman, marinier, woont alleen in een appartement in Elsene Opvallend aan Tinck is dat hij nooit de straat opgaat zonder zijn vissersmuts op. Tinck is dan ook een verwoed skipper. Hij was vaak op zee. Pikant gegeven: zijn muts is exact dezelfde als die op de robotfoto nr. 17. De link werd niet gelegd. Niet dat Tinck onbesproken was, maar hij paste niet in het plaatje.

Het enige wat kon achterhaald worden, was dat hij van december 1981 tot januari 1982 in voorlopige hechtenis zat (waarvoor is niet duidelijk) en dat hij in 1991 een Brusselse cafébaas na een ruzie de keel oversneed, drie maand voortvluchtig was en zich dan ging aangeven. Hij werd in 1993 tot acht jaar cel veroordeeld voor moord. Dat was zijn crimineel palmares. Niets meer.

Onbekend in het milieu

“In het milieu was hij inderdaad volstrekt onbekend,” zegt Marc Toussaint die in de jaren negentig als rijkswachter bij de Bijzondere Opsporingsbrigade (BOB) werkte en doorgedreven onderzoek deed naar de criminele bendes in het Brusselse, en meer bepaald in Ukkel waar Tinck toen woonde. Hij schreef over het groot banditisme in zijn boek Tous Manipulés. “Ik heb een van mijn voormalige informanten gebeld, een kerel die zelf meermaals in de gevangenis zat en het gangstermilieu, maar ook de extreemrechtse kringen van binnen en van buiten heeft gekend. Nooit eerder had hij van Tinck gehoord.” Wat Toussaint zegt, wordt ons bevestigd door een voormalige Brusselse onderzoeksrechter en procureur. Tinck mag dan hebben deelgenomen aan de bende, hij bleef voor justitie heel de tijd onder de radar.

Een heel kort lontje

De buren van Tinck kunnen geen kwaad woord kwijt over de man. Dat is ook zo in de Brusselse zeilclub Du Vent et Des Voiles waar hij lid en skipper was. “Hij is een jaar geleden weggebleven, ik denk omdat hij andere plannen had. Er viel echt niets aan te merken op die man,” zegt penningmeester Marc Vermeulen die onze telefoon niet echt kan appreciëren. “We hebben met die hele zaak niets te maken.”

Er zijn andere stemmen, zoals op het Nederlandstalige forum bendevannijvel.com waarop iemand onder een alias vertelt hoe hij Tinck in de jaren tachtig heeft gekend in café La Mandarine in Ukkel. Tinck woonde daar toen boven. “Hij was een beer van een vent, zag zo scheel als een otter, was een geweldige pokerspeler, maar wee de omgeving wanneer hij verloor. Het scheelde niet veel of hij sloeg de zaak kort en klein. Dat was zeker zo wanneer hij gedronken had, maar omdat hij wist dat hij dan licht ontvlambaar was, hield hij het doorgaans bij enkele glazen bier of een porto. Of hij dronk helemaal geen alcohol,” leest men.

Saintes-Maries-de-la-Mer

Drinken. Dat is wat Tinck beter niet gedaan toen hij die dag in Zuid-Frankrijk op café was en in beschonken toestand aan een Franse vriend vertelde over zijn deelname aan de bende, onder meer als chauffeur. Het was een Belg die dat opving en vertelde aan de speurders. Tinck zou hangen. Dat gebeurde mogelijk door toedoen van Hugo Coveliers, advocaat en destijds als politicus lid van de twee parlementaire bendecommissies. In die functie werd hij zeer vaak gecontacteerd. Zoals die ene keer.

“Wanneer dat was, weet ik niet meer – een mens krijgt zoveel telefoons – maar het is een hele tijd geleden dat ik werd opgebeld door iemand die me vertelde over een gesprek op café waarbij iemand vertelde dat hij betrokken was bij de bende,” zegt Coveliers. “Ik weet nog goed dat die man het had over een café in Saintes-Maries-de-la-Mer, een vissershaven niet zo ver van Montpellier. ‘Tja, wat moest ik van dat verhaal geloven? Ik heb de persoon naar de speurders verwezen, maar misschien kenden ze daar het verhaal al.”

“Er is iets gebeurd”

De vraag blijft wat iemand bezielt om na dertig jaar te zwijgen plots wel te spreken. “Onder invloed van drank vallen de inhibitors weg, de remmingen. Maar dat is hier allicht niet de verklaring,” weet Carine Hutsebaut, daderprofiler en psychotherapeut. “Dat soort daders bluft niet, tenzij ze op hun ego zijn getrapt, dat het systeem hen een loer heeft gedraaid en dat ze er op hun beurt prat op gaan dat ze het systeem zelf ooit zwaar hebben gepakt. Er moet dus iets gebeurd zijn waardoor hij nu wel heeft geklapt.”

Kan een mens dertig jaar zwijgen over danig erg feiten? “Dat zijn borderlinefiguren, psychopaten met een emotioneel niveau van drie- tot zevenjarigen. Die kunnen perfect zwijgen als ze het gevoel hebben dat wat ze gedaan hebben juist was. Ook schieten op kinderen doet hun niets. Het is zoals in het leger: bevel is bevel. De verantwoordelijkheid ligt niet bij hen. Die ligt bij hun opdrachtgevers. Dat die hun plan maar trekken. Trouwens. Het is dat soort mensen die men uitkiest, mensen die koleirig zijn op de maatschappij. Aan jou zullen ze het niet vragen, hé.”

Dominosteentje

Is het denkbaar dat men iemand aanhoudt, alleen maar om het feit dat hij in een zatte bui vreemde dingen zei? “Tinck is misschien maar een tweederangsfiguur, maar hij is mogelijk wel het dominosteentje dat de rest zal doen wankelen,’ denkt Hugo Coveliers. “De onderzoeksrechter had ongetwijfeld meer dan die bekentenis om hem aan te houden.” Dat denkt ook Walter De Smedt, gewezen onderzoeksrechter in Antwerpen. Ook hij kent het dossier heel goed.

“Ik lees dat sommigen beweren dat de aanhouding er is gekomen om druk te zetten op de politici om de verjaringstermijn te verlengen want anders is het op 9 november 2015 afgelopen met het onderzoek. Wat een onzin,” zegt De Smedt. “Jij las toch ook over de tegenkantingen die Michele Martin heeft ondervonden. Als je ziet welke strijd ze heeft moeten voeren om haar dossier te behouden, kan ik me dergelijke stommiteit nooit inbeelden,” zegt De Smedt. “Ze moeten meer hebben dan de bekentenis, het kan nauwelijks anders. Ik las dat ze nog wachten op een nieuwe DNA-vergelijking. Dan vraag ik me af waarom ze met de aanhouding niet een paar weken hebben gewacht tot ze het resultaat hadden. Misschien hebben ze dat resultaat dus wel.”

“Niet op die wijze”

Moet de verjaringstermijn verlengd worden? “Zeker en vast,” zegt Patricia Finné die in de politiek hemel en aarde beweegt voor de zaak. “Ik heb wel 150 mails verstuurd naar politici. De MR heeft een wetsvoorstel ingediend. N-VA en Sp.a steunen mij. Dat is het. Open VLD heeft niet eens geantwoord”.

“Ik heb altijd gezegd dat een verlenging voor mij niet hoefde als het was om nog eens tien jaar te werken zoals men dat de afgelopen dertig jaar heeft gedaan,” zegt David Van de Steen. “Maar nu, met die aanhouding, zou ik ja zeggen.”

Fiche

Naam: Jean-Marie Tinck
Bijnaam: Le marin (De zeeman)
Geslacht: Man
Burgerlijke staat: Vrijgezel, zonder kinderen.
Huidige woonplaats: Jette
Geboortedatum en plaats: 10-07-1946, Binche; nu 67 jaar

Adres verleden:

• Sint-Gillis, Jean Volderslaan, van [onbekend] tot [onbekend], woonplaats jeugd.
• Ukkel, Vanderkinderestraat, van 12 mei 1977 tot 13 mei 1982, chique appartement.
• Elsene, [onbekend adres], van 14 mei 1982 tot 1 mei 1983, studentenkamer.
• Ukkel, Vanderkinderestraat, van 2 mei 1983 tot [onbekend], chique appartement.
• Jette, Longtin Street, van 1997 tot nu.

Bekende familie:

• Moeder 2006 overleden.
• Zus woonachtig in Engeland

Leeftijd tijdens bekende Bende van Nijvel-feiten:

• 1982, 36 jaar
• 1983, 37 jaar
• 1985, 39 jaar

Arrestatie: 12 Mei 2014

Nu onder arrest voor 9 feiten o.a.:

• Brandstichting
• Autodiefstallen
• Overvallen gepleegd met gestolen auto’s
• Moorden om vluchten te vergemakkelijken
• Betrokken bij de eerste golf Bende van Nijvel-misdaden

Lekken uit het onderzoek 2014:

• Bekentenis aan Fransman in een café in Saintes-Maries-de-la-Mer, een vissershaven niet zo ver van Montpellier, met details die op dader-kennis wijzen.
• DNA-analyses die in de richting van Tinck wijzen.
• Bekentenis aan zeil-vriend uit de Brusselse zeilclub.
• Schepte tegenover vrienden vooral op over Bende van Nijvel-overvallen waarbij op kinderen werd geschoten.
• Bekentenis dat het doodschieten van een kind (in Overijse) bij de Bende van Nijvel tot een hevige ruzie had geleid.
• Bekentenis dat hij chauffeur is geweest bij sommige overvallen.
• Bekentenis dat hij geregeld met andere leden van de Bende van Nijvel afgesproken in cafés in Elsene en Etterbeek.

Misdaden:

• 1981 (Meerdere) moord(en), steekpartij.
• 1991 Moord op Alain De Ridder.
• Geweld tegen personen (onbekend waneer en hoe vaak).

Details moord op Alain De Ridder (39 jaar):

• 28 januari 1991, 2u15.
• Bistro-uitbater van Le Champlain.
• Aan de Vanderkinderestraat, Ukkel.
• Het bedienen van een Arabier was de aanleiding voor het conflict.
• Gedood met meerdere (mes)steken.
• Wapen: een geïmproviseerd zelf-vervaardigd steekwapen of scherp voorwerp.
• Tinck gaf zichzelf na 3 maanden aan.

Eerder in beeld voor Bende van Nijvel:

• 1997 Herkend als robotfoto nummer 17 (Volgens andere bronnen in 1999)

DNA:

• In 1997 geen match
• Nu mogelijk wel een match door de voortgeschreden techniek

Veroordelingen en gevangen:

• Veroordeeld voor slagen en verwondingen én doodslag na uitlokking.
• 1981/1982 > 2 maanden voorhechtenis (dec ’81 – jan ’82) voor slagen en verwondingen uitgezeten in de gevangenis van Vorst.
• 1983 > 30 maanden voorwaardelijk voor slagen en verwondingen uit 1981.
• 1989 > ? details onbekend, voor geweldsdelict.
• 1992 > 8 jaar gevangenisstraf voor moord op Alain De Ridder.
• (Zeker niet in de gevangenis tijdens enige bekende Bende van Nijvel-feiten)

Beschrijving van Tinck in 1991:

• 1m82.
• Stevig gebouwd.
• Ovaal gezicht.
• Bruin kort haar.
• Bril.
• Frontale kaalheid.

Andere beschrijvingen van Tinck:

• Bril.
• Sterk, groot en breed.
• 1m 92cm / 1m 95cm.
• Gewelddadig, een kort lontje, een woesteling.
• Droeg altijd een sportieve mariene muts.
• Had geen beroep en deed geen werk.
• Speelde ‘poker menteur’
• Dronk nooit alcohol

Vreemde niet helemaal duidelijke verklaringen: Hij woonde samen met een veel jongere man (eind jaren 80).

Getuigen verklaringen over zijn recente leven:

• Hij volgde recentelijk een avond cursus Engels.
• Hij wilde emigreren.
• Vriendelijk, behulpzaam en niet-racistisch.
• Is de vriendelijkste mens van Brussel en wijde omgeving.
• Helpt waar hij kan.
• Heeft altijd snoepjes in huis voor de kinderen uit de buurt.
• Hij vertelde tegen iedereen over zijn verleden bij de marine.
• Hij dronk één of twee biertjes, bij een grote uitzondering eens porto.
• Hij woonde bij zijn moeder in (voor haar dood), en die stond gekend als een heel chique, rijkelijk uitgedoste vrouw.
• Zijn grote hobby is zeilen en hij vaarde voor de verhuurfirma te Oostende.
• Hij was een soort vrijbuiter die content was als hij maar in opdracht kon varen.
• Hij sprak Frans tegen ons denk niet dat hij Nederlands kende.

Beschrijving van Tinck 2014 n.a.v. foto’s en film:

• Volledig kaal geschoren (een enkele keer een baardje).
• Brildragend met gemiddeld dikke glazen.
• Grote puntige flaporen.
• Lange neus.
• Grote gestalte.
• Heeft een raar loopje (mogelijk mank).
• Vertrokken mond.
• Rechter oog kijkt onder een hoek van 30 graden naar buiten (scheel).
• Hij heeft een voorkeur voor hoofddeksels: muts of pet met klep.
• Donker kleurige ogen (waarschijnlijk bruin of grijs).

Opsomming werk/hobby/bezigheden:

• Zeescouts (nautische afdeling Scouting).
• Zeiler.
• Zeeman.
• Timmerman.
• Parachutist.
• Militaire training.

Zeilvereniging “Du vent et des voiles”:

• Zetelt in Brussel
• Tinck was (mede-)oprichter van de zeilvereniging in 1999.
• Tinck zat in de raad van bestuur van de zeilvereniging tot 6 januari 2006.
• Voor zeiltochten in het Kanaal en op de Noordzee en voor zeilvakanties in Sète (Zuid-Frankrijk) was Tinck te huur als kapitein/navigator.
• Tinck is betrokken bij de bouw van de Scherzo; de eigen 15 meter lange zeilboot van de zeilvereniging die gebouwd is in hartje Brussel, met de hulp van schoolkinderen.
• De vereniging heeft in Oostende het eigen zeiljacht de Scherzo liggen.
• De vereniging huurt in Oostende nog een ander zeiljacht: de Roeland.
• Daarnaast huurt de vereniging nog een zeiljacht in Breskens.

Zeescouts:

• Eléphant Blanc d’Anderlecht.
• Uitgeschreven in 1957?

---

Bronnen

• Deel 1: Dag Allemaal | René De Witte | Mei 2014
• Deel 2: Forum