Interview dokter Jacques D.

Inleiding

Het volgende interview met deze getuige van de overval op de Delhaize van Eigenbrakel verscheen op 17 juni 2009 in het Frans op de website tueriesdubrabant.com. De getuige beantwoord vragen die zijn ingediend door de leden van het forum.

Het interview

Wat waren de weersomstandigheden op de avond van 27 september 1985?

“De weersomstandigheden waren goed op 27 september. Het had niet geregend en ik had mijn zomerjas aan. Ik herinner me dat het tegen het einde van de middag lekker weer was, daarom ging ik later naar de Delhaize dan verwacht en gelukkig niet met mijn vrouw en kinderen zoals aanvankelijk was gepland.”

Was het uw gewoonte bij de Delhaize Eigenbrakel inkopen te doen? Waar was u toen de overval begon?

“Als inwoner van Chenois in Waterloo was het voor mij gebruikelijk om in het Delhaize-warenhuis van Eigenbrakel boodschappen te gaan doen. Op mijn weg naar de Delhaize passeerde ik een rood bestelbusje dat ik later met kogels doorzeeft op de parking zag staan. Dat bleek het busje van de familie Djuroski te zijn. Na mijn aankomst bij de Delhaize liep ik door de sluis de ingang binnen maar toen herinnerde ik me dat ik nog wat lege statiegeld-flessen in de koffer van mijn auto had liggen en liep terug om deze op te halen.”

“Vervolgens liep ik met de lege flessen om circa 20u00 de winkel opnieuw binnen en begaf mij naar het loket van de flessen-inname. Dat loket was gelegen aan het einde van de ‘gang’ en dus tegenover de sluis. Om er te komen loop je langs de kassa’s aan de linkerkant en de ruiten en deuren aan de rechterkant, zonder de winkel zelf binnen te hoeven gaan. Ik drukte tevergeefs op de bel bij het loket om de bediende te roepen. Toen begon het…”

Besefte u meteen dat het een overval was? Kunt u ons vertellen wat er gebeurd is vanaf het begin tot het einde van de aanval?

“De eerste schoten die ik hoorde kwamen volgens mij uit de sluis bij de ingang. Het geluid leek zo zwak dat ik niet meteen begreep dat het schoten waren. Toen ik vervolgens naar de ingang keek en de daders binnen zag komen besefte ik dat het een overval was, echter ik dacht nog niet aan moordenaars dus bleef ik kalm op mijn plaats staan, als een toeschouwer die niet van plan was om in te grijpen of hen in de weg te staan. Volgens mijn herinneringen liepen twee van de drie daders meteen en zonder te aarzelen naar het kantoortje. De derde, dat was de Reus, liep samen met een gegijzelde systematisch langs de kassa’s. Hij eiste geld van de kassiersters en dwong hen om hun kassa-lades te legen in een papieren zak (een bruine van Delhaize?).”

“Halverwege zijn gang naar de laatste kassa (die bij mij in de buurt stond) draaide hij zich om en vuurde hij zonder aanwijsbare reden de winkel in. Vervolgens liep hij verder waarbij hij zich verder omdraaide en mij de rug toekeerde. Vlak bij de wijnrekken tegen de muur van de winkel, op zo’n 4 tot 5 meter van mij vandaan, stopte hij met zijn gijzelaar en observeerde de winkel. Toen zijn handlangers klaar waren met de kluis en uit het kantoor kwamen, vertrok ook hij. Van positie wijzigend draaide hij zich om, zag mij staan en vuurde toen een schot af op mij. Ik had mijn armen in de lucht en zei nog: ‘Niet schieten!’. Hij liep heel kalm, stopte toen plotseling en mijn persoonlijke indruk was dat hij toen langzaam aan zijn Riotgun op mij richtte vanaf zo’n 6 tot 7 meter afstand en de trekker overhaalde. Het schot doorboorde mijn jas en onthoofde de lege flessen die naast mij op de balie stonden.”

Besefte u al vanaf het begin van de overval dat u in groot gevaar was?

“In het begin van de overval voelde ik mij nog niet in gevaar, denkende dat criminelen die overvallen plegen nooit de intentie hebben om onnodig mensen te doden. Toen ik echter het gekreun hoorde van het slachtoffer dat tijdens de gang van de Reus langs de kassa’s werd neergeschoten, een slachtoffer dat geen bedreiging vormde voor de daders, realiseerde ik mij dat dit geen ‘klassieke’ overval was en besefte ik dat ik in groot gevaar was. Ik dacht erover om op de grond te gaan liggen zoals de Reus had geroepen maar ik heb dat niet gedaan omdat ik bang was dat ik hierdoor geluid zou maken en zijn aandacht op mij zou vestigen.”

“Ik koos er dus voor om stil en bewegingsloos te blijven staat, behalve dan dat ik mijn handen omhoog deed. Het kwam nog even in mij op om een fles te nemen en de rotzak op zijn kop te slaan maar hij leek te groot en te sterk en had medeplichtigen dus bleef ik toch maar liever stil staan. Er was nog een angstig moment toen er een auto parkeerde en de koplampen door de glazen deuren heen op mij schenen. Ik was bang dat de Reus zich om zou draaien maar de auto vertrok echter snel en de Reus reageerde er helemaal niet op.”

Hoe reageerde het personeel en de klanten op de overval?

“Tijdens de overval kregen de mensen het commando ‘liggen en niet bewegen’. Degenen die zich in de achteraan in de winkel bevonden, beseften dat er iets gaande was en zij bleven daar achterin staan. Na de overval liepen de mensen met hun winkelwagentje naar de kassa’s om hun boodschappen af te rekenen. Zelf kocht ik na afloop bloemen voor mijn vrouw. Het klinkt misschien absurd maar ja, je moet toch je boodschappen afrekenen, Wat moet je anders doen? Alles achterlaten? Weggaan zonder te betalen?”

U heeft de dader die men “de Reus” noemt, van dichtbij gezien. Komt hij overeen met het getekende portret van hem? Leek hij “verwijfd”?

“Hij was lang maar niet reusachtig, ongeveer 1m90 in mijn ogen. Hij was stevig maar niet zwaarlijvig. Hij bewoog zich gemakkelijk en leek helemaal niet verwijfd. Hij droeg een lange zwarte mantel waaronder hij waarschijnlijk een kogelvrij vest droeg. Hij was vermomd met een bivakmuts. Meer kan ik niet beschrijven.”

Kunt u ons een exacte beschrijving geven van de andere daders? Uiterlijk, kleding, wapens en maskers. Er wordt onder andere gesproken over maskers van Franse politici?

“De andere twee daders leken van middelgrote lengte en doorsnee postuur. Zij bewogen snel en gemakkelijk. Zij droegen maskers van Franse politici maar ik weet niet meer of dit Mitterand en Chirac waren of dat dit beide identieke maskers waren. Zij droegen donkere kleding, eerder mantels dan sportjassen.”

Kunt u iets vertellen over hun modus operandi? Hoever liepen zij uit elkaar? Bleef er een op de uitkijk staan? Wie was de leider, Reus of een andere? Wisten zij waar de kluis was of riepen zij “waar is de kluis”?

“Ze kwamen tegelijkertijd binnen waarbij zij achter elkaar liepen. Twee van hen gingen zonder aarzelen met een gijzelaar naar het kantoor met de geldkluis. De derde ging meteen richting de kassa’s. Het was deze derde persoon die tijdens de gehele duur van de overval de winkel bleef observeren, die de gijzelaar bij zich hield en die in de winkel het slachtoffer doodde.”

De moordenaars, spraken zij enkel in het Frans? Hadden zij een bepaald accent? Spraken zij in het algemeen beschaafd Frans of was er een dialect? Op welke toon spraken zij tegen de aanwezigen, simpele orders of bevel in militaire stijl? Spraken de daders met elkaar, en zo ja wat zeiden zij?

“De Reus sprak heel rustig en in het Frans zonder accent, ook niet met een herkenbaar dialect als Waals-Frans, Frans, Amerikaans-Frans, Noord-Afrikaans en Afrikaans-Frans of Aziatisch-Frans. De Reus zei: ‘Tout le monde à terre. Le premier qui bouge, je le coupe en deux’. (‘Iedereen op de grond. De eerste die beweegt, schiet ik doormidden.’) Dat is alles wat ik heb gehoord.”

Waren de daders kalm of nerveus? Hadden zij een strakke organisatie of leken zij te improviseren? Leek hun agressie spontaan of berekend? Diegenen waarop zij het vuur openden, vormden zij een bedreiging of hindernis voor de bende? De pers spreekt van een (para) militaire aanval, deelt u dit gevoel?

“De Reus was heel kalm en wachtte roerloos de winkel observerend terwijl zijn medeplichtigen nog in het kantoor bezig waren. Ze schoten niet in alle richtingen om een bloedbad te veroorzaken maar zij schoten en doodden als iemand ongemak veroorzaakte of niet de bevelen gehoorzaamden. Ik merk op dat zij in Eigenbrakel niet hun gijzelaar gedood hebben. Wat het schot op mijzelf betreft, toen de Reus de winkel verliet en zich omdraaide had ik het idee dat hij even verrast was door mijn aanwezigheid maar vervolgens heeft hij rustig zijn arm gestrekt en zijn Riotgun op mij gericht. Hij schoot één keer en vertrok.”

Hadden zij naast het legen van de kassa’s en de kluis nog aandacht voor de sigaretten en alcohol?

“Niet dat ik weet.”

Klopt het dat een van de daders tijdens of tegen het eind van de overval zijn masker afzette?

“Niet dat ik gezien heb.”

Heeft u nog ander belangrijke of onbelangrijk lijkende details gezien? Vielen er andere slachtoffers in de winkel?

“Andere details heb ik niet, Er is één slachtoffer in de winkel gevallen, de anderen vielen buiten.”

U bent arts, heeft u iets kunnen doen na de overval?

“Zodra de daders vertrokken waren rende ik naar het slachtoffer dat binnen viel. Ik hoorde hem niet meer kreunen en probeerde hem te reanimeren, daarbij geholpen door een klant. Een brandweerman van de SMUR (Frans voor MUG, Mobiele Urgentie Groep) in Eigenbrakel gaf mij eerste hulp materiaal maar zei dat zij buiten meerdere slachtoffers aan het helpen waren. Helaas is het slachtoffer overleden. Een schot hagel uit de riotgun had zijn sleutelbeen gebroken en zijn sleutelbeenslagader gescheurd (Arteria Subclavia ). Deze slagader is niet dicht te drukken, het slachtoffer is leeggebloed.”

Is het waar dat er pas hulp kwam na 20 minuten? Welke dienst verscheen er het eerst op het toneel: ambulance, politie of rijkswacht?

“Het is moeilijk iets te zeggen over de tijd. De mensen die ik het eerst zag waren van de SMUR en daarna kwam er een massa van politie-agenten en rijkswachters uit de omliggende gemeentes aan.”

Hoe laat kwam u uit de Delhaize? Wist u op dat moment dat er een soortgelijke overval was gepleegd in Overijse?

“Ik kwam om 21u00 uit de Delhaize en ik wist toen nog helemaal niets van de andere overval, dat hoorde ik pas nadat ik thuis kwam, op de radio.”

Wanneer bent u voor het eerst verhoord door de onderzoekers? Hoe vaak bent u daarna nog opgeroepen door CWB of door andere onderzoekers? Heeft men u foto’s van verdachten laten zien?

“Ik heb mij die avond in de winkel bij een agent of rijkswachter gemeld als een getuige maar mijn verklaring werd pas enkele dagen later opgenomen. Ze hebben mij nooit foto’s van verdachten getoond maar ik heb ook nooit de gezichten van de daders gezien.”

Hoe heeft uw psychologisch gereageerd op de overval?

“Men neemt zich dingen voor: minder gaan werken en meer met de kinderen gaan bezig houden. Ik nam één dag vrij om mijn kinderen – en meer bepaald mijn oudste zoon aan wie ik dit op voorhand had beloofd – naar de dierentuin te brengen, maar daarna werd dit snel vergeten. Ik bleef na de overval wel ontzettend achterdochtig.”

Wanneer bent u weer naar deze Delhaize terug gegaan?

“Ik ben de week na de overval naar deze Delhaize terug gegaan, maar ik heb nooit meer mijn kinderen meegenomen. Ik heb begrip voor de kassiersters die het niet meer aandurfden om er te gaan werken.”

Heeft u daarna nog interesse gehad in het onderzoek? Heeft u contact gehad met andere getuigen van de overval in Eigenbrakel? Was u uitgenodigd voor de jaarlijkse bijeenkomsten van onderzoekers, rechters, slachtoffers en nabestaanden?

“Ik ben twee keer naar een bijeenkomst geweest en ik ontvang nog steeds de uitnodigingen maar ik bezoek de bijeenkomsten niet meer. Ik werd geraakt toen ik enige tijd geleden de gegijzelde jongen kort op televisie zag. Ik zag het helemaal anders, zelfs rekening houdend met de verstreken jaren.”

Is er veel verandert aan het interieur en exterieur van de Delhaize in Eigenbrakel?

“Het is voor lange tijd onveranderd gebleven en elke keer als ik ging, zag ik de kogelgaten van het schot dat op mij werd gevuurd nog in de muur zitten, een beetje zoals in de Lucky Luke strips. Een paar jaar geleden werd er verbouwd en zijn ook de gaten niet meer te zien.”

Heeft u een persoonlijke hypothese over de Bende van Nijvel? Denkt u dat de daders ooit zullen worden geïdentificeerd?

“Alle hypothesen zijn mogelijk. De daders hadden waarschijnlijk een militaire opleiding gehad zonder dat men echt van militaire operaties kan spreken. Het blijft problematisch, ik zou graag weten wie zij waren maar op dit punt denk ik dat alleen de verjaring de oplossing kan bieden.”