“Waarom steeds weer Delhaize? We hebben het ons vaak genoeg afgevraagd.”
Wat had de Bende van Nijvel toch te zoeken bij Delhaize? In 1983 was deze warenhuisketen het belangrijkste, en in 1985 zelfs het enige mikpunt van de bloedigste Bende-aanslagen. Waarom Delhaize? Einde mei 1997 hebben speurders aan de Bendecommissie bis gemeld dat ze van plan zijn de boeken van het distributiebedrijf door te lichten. Pierre Dumont, personeelsdirecteur en bestuurder van de warenhuisketen, las het in de krant en haalt de schouders op.
“Ze zijn van plan onze boekhouding uit die jaren in te kijken. We zijn nu twaalf jaar na de laatste bekende Bende-overval, en in al die tijd is dat nooit gebeurd. Ze zijn welkom, maar ik zie niet goed in wat ze komen zoeken. Stel dat de Bende de bedoeling had een racket op onze winkels te plegen. Een racket wil zeggen dat we voor die aanslagen bedreigd zouden zijn geweest: ‘Betaal, of we vallen binnen’, iets in die aard. Denkt u dan dat u dat in onze boeken gaat terugvinden? We hebben niks te verbergen, maar een racket? Nee.”
In verband met die racket doen veel verhalen de ronde. Volgens een onderschept telefoongesprek van de extreem-rechtse vroegere gevangenisdirecteur Jean Bultot had de Nederlandse drugsmaffia rond Henk Romy het op de Delhaizes gemunt. In het verdwenen dossier-Bouhouche van het inmiddels afgeschafte Bestuur voor Criminele Informatie was het de Bende te doen om de vleescontracten van het distributiebedrijf. En in Aalst kregen verschillende familieleden van slachtoffers anonieme telefoontjes en brieven, dat de Bende kadert in de spaghetti-oorlog en de acties van de Cosa Nostra.
“Te zot om los te lopen.”
Sommige van uw directeurs zouden gechanteerd geweest zijn op basis van hun privéleven.
“Dat heb ik in de krant gelezen. We waren totaal verbijsterd, dat spoor kennen we bij de directie absoluut niet. De twee mensen om wie het gaat zijn bestuurders van Delhaize, maar niet meer actief sinds ze begin van de jaren ’90 vijfenzestig zijn geworden. De ene woont in de Verenigde Staten en de andere heb ik nog niet kunnen bereiken. Ik heb geen enkel zicht op hun privéleven maar ik weet wel dat het niets met onze zaken te maken heeft. Op geen enkel moment zijn we bij Delhaize gecontacteerd geweest voor welke chantage dan ook.”
U bent in de jaren ’80 met uw dochterbedrijf Food Lion in de Verenigde Staten verwikkeld geraakt in een bitsige krachtmeting met de Amerikaanse vakbonden. Die zouden om voet in huis te krijgen op alle mogelijke manieren Delhaize onder druk hebben gezet.
“Ik als personeelsdirecteur ben verantwoordelijk voor de relaties met de vakbonden. Als het Amerikaanse syndicaat via de Bende-overvallen – ik fantaseer nu – geprobeerd zou hebben bij ons een machtspositie uit te bouwen, moest het toch bij mij aankloppen, en dat is nooit gebeurd. Het is juist dat in 1992 in de States verteld werd dat Food Lion bedorven voeding verkocht. Dat heeft ons grote schade berokkend, de verkoop is ingestort in streken waar we nog niet lang gevestigd waren, we hebben winkels moeten sluiten, en ons aandeel op de beurs is toen serieus gedaald.”
“De topman van de vakbond heeft in die periode openlijk gezegd dat hij liever had dat het bedrijf zou worden vernietigd als hij er geen vaste voet in kreeg: “If we can’t unionize them, we will destroy them.” Ze hebben alle middelen in de strijd gegooid en ten slotte een groot televisiebedrijf als ABC zover gekregen dat het vervalste beelden uitzond. Maar in een proces is besloten dat de reportage leugenachtig was. We hebben een schadevergoeding gevraagd en verkregen. Vandaag staan we opnieuw in de Amerikaanse toptien van de voedingsdistributie. We zijn terug van weggeweest.”
Kunt u er inkomen dat er een onderzoek komt naar racket op Delhaize als je ziet wat er in de Verenigde Staten gebeurd is?
“Het is voorbij.”
U hebt zich waarschijnlijk zelf de vraag gesteld waarom de Bende er juist Delhaize heeft uitgepikt?
“Natuurlijk. Waarom wij? Niet dat we de exclusiviteit hadden, maar de meest bloedige overvallen zijn toch bij ons gebeurd. Ons idee daarover? We hadden toen een honderdtal supermarkten die op elkaar lijken als twee druppels water. Je loopt binnen langs de kassa’s, begint aan de wijnafdeling enzovoorts, en alle kantoren waarin de kluizen staan bevinden zich in dezelfde omgeving. Als je één Delhaize kent, kun je in een andere bijna blindelings naar de koffer lopen. In een maxi-GB moet je zoeken waar kantoor en kluis zich bevinden. Bovendien zijn onze winkels dicht bij de ring rond Brussel gevestigd of bij de oprit van een autoweg.”
Dat kan de reden toch niet zijn. Uit het onderzoek blijkt dat er uitgebreid verkenningen zijn gebeurd voor de Bende een overval gepleegd heeft.
“Ziet u een andere reden? Niest wijst erop dat het de Bende om wat anders te doen was dan om geld. Of het nu in het Nederlands of in het Frans was, het enige wat ons personeel te horen kreeg was ‘Geld’. De gangsters kwamen om cash, maar ze zijn altijd bedrogen uitgekomen. Hoe meer aanslagen er gebeurden, hoe meer we ons stelselmatig beschermden en hoe minder geld er bij ons te vinden was.”
“Bij de allereerste hold-up aan de George-Henrilaan in Sint-Lambrechts-Woluwe gingen ze lopen met 1.3 miljoen frank, en ten langen laatste hebben ze in Aalst nog amper tweehonderdvijftigduizend frank bemachtigd. Daarna hebben we de kantoren en de winkels afgesloten en camera’s gehangen. Kort nadien zijn de overvallen op geldtransporten begonnen.”
Waarom rekent u de overval aan de George-Henrilaan bij de aanslagen van de Bende van Nijvel?
“De laatste zaterdag van mei van 1997 stapten twee gemaskerde gangsters in onze supermarkt van Bouffioulx binnen. Ze hebben de kassiersters met de revolver op het voorhoofd verplicht de kassa’s open te maken, en zijn aan de haal gegaan met het weinige geld dat er nog was. Er zijn rake klappen gevallen, maar geen schoten. Er gebeuren nog elke week overvallen in warenhuizen hoor, bij ons bij de concurentie. De Bende is nog niet ontmaskerd, dus kunnen we onmogelijk zeggen wanneer ze begon, en of ze er ooit mee gestopt is.”
“Op 21 januari 1983 is de Delhaize aan de George-Henrilaan in Woluwe overvallen, en daarbij is een gewapende bende gaan lopen met een buit van 1.3 miljoen frank. Was dat de Bende van Nijvel? In elk geval was dat de eerste gewapende overval op een warenhuis in België. Het was de eerste keer dat een bende het gemunt had op de koffers en niet op de waren, en dat ze met geweld zijn binnengedrongen. Dat was drie weken voor de hold-up in Genval, waar de bende die de naam ‘Van Nijvel’ kreeg, met zevenhonderdduizend frank is gaan lopen. Die allereerste overval, waarbij geen schot is gevallen, is nooit opgehelderd.”
De George-Henrilaan was in 1983 het hoofdkwartier van de Haemers-clan. De familie woonde in de straat. Vader Achille had er zijn sportkledingzaak Montex, waarin zowel Patrick als zijn broer Eric en andere bendeleden gewerkt hebben. Eric had vlakbij een café, de extreem-rechtse gezelfmoorde gangster uit de Haemersbende Thierry Smars woonde om de hoek, net als Philippe Lacroix, een ander kopstuk.
“Ik heb het in Humo gelezen. Maar ik kan onmogelijk zeggen of Patrick Haemers ooit verdacht werd van die overval. Ik weet niet eens welke politiedienst het dossier behandeld heeft. Ik verkoop groenten en fruit. Moordonderzoek laat ik over aan het gerecht.”
Hebt u de indruk dat het gerecht in al die tijd alles heeft gedaan om de daders te vinden?
“Als we alle wat we daarover in de media voorgeschoteld krijgen op een rij zetten, schijnt er wat te storen aan het professionalisme van de politiediensten. Ik heb wel respect voor de manier waarop onderzoeksrechter Jean-Claude Lacroix zich met hart en ziel inzet. Op het eerste gezicht doet hij meer dan al zijn voorgangers samen. Sinds vorig jaar wordt er geregeld met ons contact genomen. Of dat te maken heeft met de persoonlijkheid van Lacroix of met de algemene context na de zaak-Dutroux, kan ik niet beoordelen.”
U hebt een eigen veiligheidsafdeling. Heeft die nooit zelf onderzoek gedaan?
“Nee. Onze reactie was veeleer: hoe kunnen we ons zo beveiligen dat het volgende week niet opnieuw gebeurt. In die periode zijn wij, directieleden, een aantal weken na elkaar aan het eind van de week elk naar een van onze winkels gegaan om de medewerkers te tonen dat we er waren, en dat we wisten dat ze ongerust waren. Chapeau voor onze mensen.”
“Ze hebben zich niet massaal ziek laten verklaren op vrijdagavond, en er was geen golf van ontslagen. Alle beveiligingsbedrijven, met of zonder uniform, werden opgetrommeld, en het personeel kreeg instructies om, mocht er iets gebeuren, meteen te doen wat de gangsters vroegen.”
“Ze moesten het geld wel stelselmatig naar de babykoffer in het kantoor van de directeur brengen. Die was van beton. Er stond in koeien van letters in acht talen op, dat alleen de bank de sleutel had. Je kon er niet bij, tenzij je ze zou opblazen. Het enige waar je in die periode van de overval in Aalst nog aankon, was het niet-getelde geld. Dat zat dus niet in de betonnen babykluis, maar in een draagbare ijzeren ‘handtas’, en die hebben ze in Aalst meegenomen. Daar zaten alle muntstukken in, en de nog niet getelde biljetten die om het uur worden opgehaald.”
Op welke manier hebt u de overvallen sinds 1983 gevolgd? Is daar een evolutie in?
“In 1983 waren we ons nog niet bewust van het feit dat zich een bende aan het vormen was. We waren enorm geschokt toen er gekwetsten vielen? De eerste die gewond raakte, was een klant die op 25 februari 1983 wegvluchtte bij de overval in Ukkel, en een kogel in de knie kreeg. We konden niet vermoeden dat het op moordpartijen zou uitdraaien.”
“Op 7 oktober 1983 werd tijdens de hold-up op de supermarkt in Beersel onze directeur Freddy Vermaelen neergeknald. Ik herinner het me alsof het gisteren was. Freddy en ik zijn ongeveer op hetzelfde moment, in 1964, bij de firma begonnen. Hij was een prima directeur. Ik ben die avond door alle rode lichten gereden en de winkel binnengestormd en daar zag ik hem op de grond liggen. Ik kon mijn ogen niet geloven.”
Bent u burgerlijke partij?
“Uiteraard! We hebben toch twee personeelsleden verloren, namelijk Freddy Vermaelen en kassierster Roza van Kildonck, op 27september 1985 in Overijse. We hebben ons altijd ter beschikking gesteld om justitie alle mogelijke uitleg te verstrekken over om het even welke vraag, in de hoop vroeg of laat, en nu is het laat, de waarheid kennen over de grond van de zaak. Daarom hebben we de maandag na de moord op Freddy Vermaelen een premie van tien miljoen frank uitgeloofd.”
“Omdat Colruyt even daarvoor ook zwaar getroffen werd door de driedubbele moord op hun parkeerterrein in Nijvel, hebben we beseft dat het daar wellicht niet zou bij blijven? We hebben onze collega’s uit de voedingsdistributie aangesproken of ze die premie mee wilden dragen en ze zijn erop ingegaan. Justitie heeft ons heel vaak gevraagd of de premie nog gold, en Delhaize heeft dat altijd bevestigd. Ondertussen doen de collega’s niet meer mee, en hebben we beslist de premie voor eigen rekening te nemen omdat we toch het meest geraak werden door de aanslagen.”
In welke mate hebt u de slachtoffers geholpen?
“We hebben in 1985 onze kaderleden de opdracht gegeven elke familie bij te staan die iemand verloren had en ze te helpen met formaliteiten. Soms ging dat vlot, soms niet. We hebben de begrafeniskosten betaald, en tientallen leveranciers hebben spontaan en confidentieel financiële steun voor de nabestaanden aangeboden, naargelang van de graad van behoeftigheid. Voor de kinderen waren er spaarboekjes, die ze zouden krijgen als ze volwassen werden. Verschillende kinderen hebben in de loop van de jaren ook jobs in de firma gekregen.”
Behoorde Paul Vanden Boeynants, één van uw charcuterieleveranciers, tot die groep van spontane sponsors?
“Delhaize is de tweede grootste slager van het land en zowel voor als na de Bende-aanslagen is het consortium van Paul Vanden Boeynants altijd één van onze vier leveranciers van gekookte ham geweest. Hij zou dat nog altijd zijn, als hij zijn firma Dacor eind jaren ’80 niet van de hand gedaan had aan British Petroleum Division, joost mag weten waarom, want het was een zeer bloeiend bedrijf. Maar nee, hij heeft nooit zijn hulp aangeboden aan onze slachtofferrs van de Bende van Nijvel.”
Bron » Humo