Nieuwe getuigen
De Pers-, Public relations en Communicatiedienst van de rijkswacht heeft Humo laten weten dat het artikel over de Rijkswacht-connectie helemaal niet klopt. Dat verhaal ging over de bloedige inbraak die de Bende van Nijvel op 10 september 1983 in het bedrijf Wittock-Van Landeghem pleegde. De Bende pikte er zeven kogelvrije kevlar-vesten, die als test- en toonbankmodel dienden, uit een ijzeren kast in het lab van de technische dienst.
De Dendermondse Delta-cel van onderzoeksrechter Freddy Troch, die het onderzoek in handen had, kwam tot de conclusie dat de diefstal enkel en alleen had kunnen plaatsvinden omdat een tipgever de moordende dieven had verteld waar de vesten lagen. De Delta-cel legde een lijst aan van de weinige mensen die wisten waar die zeven Kevlar-vesten bij Wittock-Van Landeghem lagen – een aantal werknemers en het handjevol klanten dat interesse had getoond voor de toen tamelijk revolutionaire Kevlar-vesten; maar de tipgever werd er niet gevonden.
In Humo vertelden getuigen die twaalf jaar lang hun mond hadden gehouden dat de Delta-cel één geïnteresseerde klant, die heel goed wist dat de vesten daar lagen, over het hoofd had gezien en bijgevolg nooit aan de tand had gevoeld: de rijkswacht. Onze getuigen vertelden dat rijkswachters in burger voor 10 september 1983 al bij Wittock met de vesten bezig waren geweest en er zelfs testen op hadden uitgevoerd. Het is een gegeven dat de officiële Bende-speurders nooit te weten zijn gekomen. Het verhaal leidt, en alle getuigen leggen daar ook de nadruk op, tot explosieve conclusies.
- Er is nu een reële mogelijkheid dat de Bende-tipgever uit rijkswachtkringen kwam.
- Die nooit geïdentificeerde tipgever van de rijkswacht kent misschien één of meer Bende-leden.
- De Belgische justitie heeft dit nooit uitgezocht. Erger: ze wist het zelfs niet.
En nu komt de rijkswacht dus zeggen dat het allemaal niet waar is. Kolonel Willem Vanden Broeck schrijft: “De rijkswacht plaatste bij Wittock-Van Landeghem een bestelling van kogelwerende vesten die zich spreidde over de jaren ’86-’87-’88.
Voor deze aankoop beschikte de rijkswacht over kogelwerende vesten die niet door deze firma geleverd werden. In de jaren onmiddellijk voor deze aankoop werden geen kogelwerende vesten besteld, gewoonweg omdat daarvoor geen budgetten voorzien waren. Dit was zeker het geval voor de jaren ’83 en ’84. Het is dus normaal dat er geen spoor is in de boekhouding van deze firma, geen bestellingen, geen boekhoudkundig spoor.”
“Het is dus onmogelijk dat, zoals u het stelt, de rijkswacht in 1983 tientallen, misschien honderden kogelvrije vesten zou hebben afgehaald bij Wittock-Van Landeghem, aangezien deze uitgaven niet in het budget voorzien waren. Voor die bestelling kwam deze firma zelfs niet voor in onze lijsten van binnenlandse en buitenlandse firma’s die kogelwerend materiaal vervaardigden. De aankoopdienst van de rijkswacht plaatste in 1983 geen enkele bestelling bij deze firma noch van basisstof noch van afgewerkte producten.”
“De zeven gestolen vesten werden niet door de rijkswachtaankoopdienst besteld. De rijkswachttop en deze dienst hebben daar dus niets mee te maken. Uit informatie afkomstig uit dit bedrijf is enkele jaren later gebleken dat het ging om zeven verschillende modellen samengesteld uit componenten die niet te verenigen waren met de kwaliteits- en veiligheidscriteria die de rijkswacht voor dat soort beschermingskledij stelt.”
“Slechts vanaf 1986 werd de samenwerking met de firma Wittock-Van Landeghem ontwikkeld in de context van de bestelling die toen startte. Die aankoop is totaal volgens de wettelijke procedures verlopen met grondige kwaliteitscontroles zoals het is voorgeschreven. Gezien de aard van dit materiaal werden deze zakelijke relaties met de nodige discretie gevoerd. Ik meen als conclusie met zekerheid te mogen stellen dat uw informanten zich van jaartallen vergissen.”
Een nieuwe brief
Vreemd dat steeds meer getuigen zich ‘van jaartallen’ vergissen, want ondertussen blijven er bij Humo verhalen binnenlopen over de veelvuldige bezoeken van leden van de rijkswacht aan het bedrijf in de jaren 1981, 1982 en 1983. En daar zitten mensen bij die maar tot 1983 bij Wittoch-Van Landeghem kocht.
De verklaringen van deze nieuwe getuigen vullen een aantal gaten op in het verhaal van de eerste getuigen dat Humo twee weken geleden publiceerde, en brengen de feiten scherper in beeld. Soms spreken de getuigenissen elkaar tegen, maar alleen wat een paar details betreft. Aan de essentie van de boodschap wordt niet geraakt. Ze bevestigen het allemaal: er kwamen rijkswachters in actieve dienst bij Wittock-Van Landeghem voor september 1983, en die hadden alles te maken met de zeven testvesten die door de Bende werden gestolen.
Dit zijn uittreksels uit een nieuwe brief die ons vorige week bereikte. Hij is geschreven door iemand die het bedrijf verliet voor september ’83!
“Toen ik in 1980 bij Wittock-Van Landeghem begon te werken, was men net gestart met het maken van kogelvrije vesten. Er was nog maar één model gemaakt en de vulling bestond niet uit Kevlar, maar uit gewone doek. Vrij snel is men echter met met Kevlar begonnen – waarvan ik niet wist dat hij geleverd werd door TIS, de dochteronderneming van Wittock-Van Landeghem in Kerksken – en men liet geregeld modelvesten maken, of teststukken voor de schietproeven.”
“Daar waren niet alleen vesten bij voor het leger (kaki-kleur), maar ook voor politiediensten (marine-blauw). De eigenlijke productie van deze vesten werd uitbesteed aan een sociale werkplaats in Zele, omdat onze confectiemachines daar niet geschikt voor waren.”
“In principe waren in Temse dus alleen de modelvesten aanwezig, die in de kast lagen in het lab, waaruit ze werden gestolen. Over de intense samenwerking die er met de rijkswacht was had ik enkel een vermoeden. Deze rijkswachters werden nooit aan de werknemers voorgesteld, en ze konden ook niet als zodanig herkend worden, omdat ze, zoals u zelf schreef, altijd in burger de fabriek bezochten.”
“Als het dus waar is dat de rijkswachters die regelmatig bij Wittoch-Van Landeghem op bezoek kwamen, de informanten van de Bende zijn geweest – en ik heb geen reden om daaraan te twijfelen -, dan wil ik de naam bekendmaken van de persoon met wie deze rijkswachters samenwerkten om de vesten te verbeteren: (Humo geeft deze naam niet vrij, nvdr.)”
“Deze man was verantwoordelijk voor de ontwikkeling van de kogelvrije vesten; hij gaf de opdrachten om een model te maken, of een nieuwe samenstelling met de Kevlar, voor de schietproeven; en hij toonde geregeld de resultaten van deze schietproeven, zowel eigen proeven als die van de rijkswacht. Het was trouwens uit de kast in zijn bureau in het lab, waar hij de rijkswachters telkens ontving, dat de vesten gestolen zijn. Hij kent dus de namen van de rijkswachters die regelmatig over de vloer kwamen.”
“Ook de heer Jean-Marie Wittock – de zaakvoerder van Wittock-Van Landeghem – moet deze rijkswachters kennen. Zoals u zelf weet heeft hij wapens voor de schietproeven van deze rijkswachters gekregen, en was hij het die deze schietproeven uitvoerde in het bijzijn van de rijkswachters. Of hij iets zal loslaten is maar de vraag.”
Een tip van de sluier
Humo heeft de man die bij Wittock-Van Landeghem de klandizie voor de kogelvrije vesten in het bewuste lab ontving, teruggevonden. Als de journalisten aan zijn deur staan is hij niet erg enthousiast; pas na veel aandringen wil hij een paar dingen kwijt. Hij bevestigt dat “het bijna niet anders kan dan dat de Bende getipt is geweest door geïnteresseerden die bij mij in het lab zijn geweest.” En hij geeft – na veel aarzelen – ook toe dat hij voor september 1983 ook rijkswachters op bezoek heeft gekregen die geïnteresseerd waren. Maar, relativeert hij, er was niet alleen de rijkswacht.
Er waren nog meer potentiële klanten die wisten waar de vesten lagen en die dus ook voor tipgever kunnen hebben gespeeld: mensen van het leger, verantwoordelijken van de beveiligingsfirma’s Securitas en Brink’s Ziegler, een paar politiecommissarissen, en ook de beruchte wapenhandelaar Willy Pourtois, samen met een een aantal Libanese vertegenwoordigers van de in Beiroet in een burgeroorlog verwikkelde christelijke falangisten.
Die poging tot relativering veegt de eventuele betrokkenheid van één of meer rijkswachters bij de Bende-overval in Temse niet van tafel. Integendeel. Binnen het bedrijf wist maar een klein aantal mensen waar de zeven Kevlar-vesten lagen opgeborgen, maar al vroeg in in het Bende-onderzoek werd duidelijk dat de tipgever niet binnen het bedrijf moest worden gezocht. De tipgever was namelijk maar gedeeltelijk op de hoogte van hoe het bij Wittock-Van Landeghem exact toe ging met de Kevlar-vesten. Hij wist bijvoorbeeld niet dat de Kevlar-vesten in Zele werden geproduceerd, en ook niet dat de Zeelse vesten niet bij Wittock-Van Landeghem in Temse werden opgeslagen.
Dat kan men opmaken uit de manier waarop de dieven bij Wittock-Van Landeghem zijn binnengedrongen. Ze zijn geruisloos de magazijnen binnengeslopen en zijn in de daar aanwezige dozen op zoek gegaan naar opgeslagen vesten. En omdat ze ze daar niet vonden, waren ze wel verplicht om naar de plek te gaan waarvan ze – dankzij hun tipgever – zeker wisten dat er vesten lagen: het afgesloten lab. Maar dat kon niet in stilte. Daarvoor moest een ruit worden ingeslagen. Het rinkelende glas wekte conciërge Linda Van Huffelen en haan man Jozef Broeders. Van Huffelen kreeg een kogel in het hoofd, broeders werd afgemaakt.
Als vermoord (1)
De Bende-speurders moesten hun tipgever dus buiten het bedrijf zoeken, onder de weinige klanten van Wittock-Van Landeghem die voor september 1983 de zeven modelvesten in het lab te zien hadden gekregen. De Delta-cel kende – tenminste dat dacht ze – al die klanten: leger, beveiligingsfirma’s, de wapenhandelaar Pourtois…, maar heeft er schijnbaar geen tipgever gevonden. Dus blijft alleen de geïnteresseerde klant over die de speurders niet kenden: de rijkswacht. De vroegere lab-uitbater bij Wittock-Van Landeghem meldt ons ook dat er bij Wittock inderdaad een schietstand was ingericht om de Kevlar-vesten te testen.
Die testen, zegt hij, werden uitgevoerd door hemzelf, door bedrijfsleider Jean-Marie Wittock en – na lang aarzelen en veel gemompel – inderdaad ook door ‘de geïnteresseerden’ uit rijkswacht, leger en politie. Sommigen brachten zelfs hun eigen favoriete wapens mee. Op onze vraag of de rijkswacht het bedrijf wapens heeft bezorgd om die schietproeven mee uit te voeren, antwoordt de man eerst ontkennend: “Nee, we hadden onze eigen wapens, en we hadden daar een vergunning voor.” Maar uiteindelijk ontkent hij niet dat de rijkswachters een FAL hebben geleverd aan Wittock-Van Landeghem, zoals wij eerder meldden.
Waarom blijft een aantal kader- en directieleden van Wittock-Van Landeghem zo terughoudend als de rol van de rijkswacht ter sprake komt? Uit het gerechtelijk dossier over de zaak Temse blijkt dat de verantwoordelijken van Wittock-Van Landeghem de onderzoekers perfect op de hoogte hebben gebracht van de ‘interesse’ van het leger, van Securitas en van Brink Ziegler voor hun kogelvrije vesten, maar nooit hebben gesproken over de veelvuldige bezoeken van leden van de rijkswacht.
Ook de man uit wiens kast de kogelvrije vesten zijn gestolen, is tijdens de ondervragingen door de Delta-cel niet over de rijkswacht begonnen. Waarom niet? “Ze hebben het mij niet gevraagd. De mensen die mij ondervroegen waren meestal zelf rijkswachters”, zegt hij tegen Humo. Als wij naar de identiteit van de rijkswachters die bij hem op bezoek kwamen informeren, klapt hij helemaal dicht: “Zelfs al herinnerde ik mij die namen nog, ik zou ze niet geven.”
Als vermoord (2)
Deze getuigenissen onderstrepen het belang dat moet worden gehecht aan de identiteit van de figuren, onder wie dus zekere rijkswachters, die bij Wittock kogelvrije vesten kwamen bekijken, testen en kopen. In de Rijkswacht-connectie I vroeg Humo zich al af hoe het mogelijk was dat de Delta-cel de aanwezigheid van de rijkswacht bij Wittock-Van Landeghem niet in de boekhouding van Wittock-Van Landeghem heeft teruggevonden. Een niet onbelangrijke vraag, zeker nu onze recentste getuige beweert dat rijkswachters van de Algemene Aankoopdienst uit Etterbeek voor september ’83 zeildoek aankochten voor de voertuigen van hun korps. De rijkswacht was dus hoe dan ook klant van Wittock-Van Landeghem.
Een mogelijke verklaring daarvoor is dat een aantal rijkswachters op dat moment niet naar Wittock-Van Landeghem kwam om vesten te kopen, maar om hun ontwikkeling te begeleiden en hun efficiëntie te testen, en dat de Delta-onderzoekers in de boekhouding enkel de facturen hebben bekeken die te maken hebben met de verkoop van vesten, en niet met zeildoek of wat dan ook. Maar het is ook mogelijk dat de rijkswachters die naar de vesten kwamen kijken, dat op eigen houtje deden en niet in opdracht van de rijkswacht zelf handelden; of zelfs dat iemand met de boekhouding van Wittock-Van Landeghem heeft geknoeid. Een grondig onderzoek dat hier duidelijkheid in schept, lijkt geen overbodige luxe.
Bij Wittock-Van Landeghem wil men helemaal niets kwijt over de affaire. Via zijn secretaresse laat de Brusselse grote baas Jean-Marie Wittock, die aan het gerecht verklaarde dat de vesten ‘nooit door enige Belgische politiedienst waren uitgetest’, weten dat hij geen commentaar wenst te geven.
De minister
Als zoveel mensen die bij Wittock-Van Landeghem betrokken waren bij de productie van de kogelvrije vesten, beweren dat een aantal rijkswachters er alles van afwist, en de ontwikkeling ervan op de voet volgde, hoe kan Binnenlandse Zaken dan volhouden dat de rijkswacht voor 1985 niks te maken had met Wittock-Van Landeghem, zoals minister van Binnenlandse Zaken. Johan Vande Lanotte:
“Ik heb bij de rijkswacht objectieve, verifieerbare gegevens opgevraagd. Eén van die gegevens is dat de rijkswacht als korps voor 1985 geen klant was bij Wittock-Van Landeghem, en daar voor die tijd dus geen kogelvrije vesten heeft gekocht. Dat er individuele rijkswachters in het bedrijf op bezoek zijn geweest kan ik niet uitsluiten. Ik was er niet bij. Alleen: dat was dan niet in het kader van een officiële aankoopprocedure.”
Zou het kunnen dat een welbepaalde afdeling van de rijkswacht, bijvoorbeeld het SIE, kogelvrije vesten heeft gekocht bij Wittock?
“Nee, want ook het SIE moet voor dit soort aankopen via het commando van de rijkswacht passeren.”
Neemt u nu genoegen met dit antwoord van de rijkswacht? Want wij hebben hier een pak getuigen, die staalhard het tegendeel beweren.
“Dan moeten die getuigenissen opgenomen, gecheckt en met elkaar geconfronteerd worden. Dat is de taak van het gerecht, of van het Comité P. Het Comité P is speciaal gecreëerd om onderzoek naar politiediensten te doen. Ik heb als verantwoordelijk minister niet de middelen om dit soort zaken tot op het bot uit te spitten. En als ik het wel probeer, zal iedereen zeggen: ‘Jamaar, u kunt niet onafhankelijk zijn, want het gaat over uw eigen diensten.’ Laat het onderzoek dus maar beginnen. Ik zal niks toedekken en niemand een strobreed in de weg leggen.”
Bron » Humo | Raf Sauviller & Danny Ilegems