Wet verhindert identificatie

Dit was écht de laatste keer, ik kom nooit meer naar zo’n vergadering.”

Justitie is in het bezit van een volledig DNA-profiel van de ‘hoofddader’ van de Bende van Nijvel, maar de Belgische wetgeving laat niet toe om dit genetische visitekaartje verder te onderzoeken. Dat kregen de nabestaanden van de 28 Bende-slachtoffers te horen op een vergadering met de speurders in Jumet. Er was ook goed nieuws. Een nieuwe getuige hielp het onderzoeksteam zeventien jaar na dato aan een nieuwe en naar verluidt ‘ontzettend scherpe’ robotfoto. “Volgens mij klopt het niet helemaal”, zei een verbaasde Hein Diependaele, advocaat van een van de acht dodelijke slachtoffers van de Bende-raid in Aalst na afloop van het jaarlijkse onderonsje tussen speurders en families.

Het DNA-spoor zit op een sigarettenpeuk die werd teruggevonden na de executie van taxichauffeur Constantin Angelou, op 12 januari 1983 in Bergen – een van de eerste Bende-feiten. Dat de speurders een volledig DNA-profiel terugvonden op de peuk, was al jaren bekend. Het spoor is ook al vergeleken met het DNA van nagenoeg alle ‘bekende’ verdachten in het Bende-dossier, maar telkens met negatief resultaat. “Nu vertelt men ons dat men het DNA in theorie verder zou kunnen analyseren”, aldus Diependaele, “zodat men kan uitmaken hoe oud die dader was, hoe groot en wat zijn afkomst was. Dat zou een hele stap vooruit kunnen zijn, maar men zegt ons nu dat de Belgische wet niet toelaat om dat DNA volledig te exploiteren. Ik stel me daar vragen bij.”

Nochtans is er niks aan te doen, verzuchtte de Bergense advocaat-generaal Claude Michaux. “De strafwet laat ons niet toe om gecodeerde informatie van het DNA-spoor te ontleden, hoe graag we dat ook zouden willen. We kunnen dat DNA wel vergelijken met dat van andere daders, maar we kunnen niet aan de gecodeerde informatie, wat wel erg jammer is.” Michaux hoopt op een “wetgevend initiatief terzake”, maar benadrukt dat de volledige analyse van het DNA niet noodzakelijk zal leiden naar een “identificatie” van het kopstuk van de Bende van Nijvel.

“We zouden heel veel over hem te weten kunnen komen”, verduidelijkte een speurder, “tot de kleur van zijn haar en zijn ogen toe, maar zijn naam natuurlijk niet”. De zogeheten Cel-Waals-Brabant, die al sinds 1997 het Bende-onderzoek voert, kon de families gisteren wel een organogram voorleggen van de Bende van Nijvel. Het gaat om twee groepen van drie mensen: drie killers die bij haast alle feiten opdoken en drie anderen die zich enkel bij de eerste golf van Bende-overvallen lieten zien. Binnen de groep van drie hoofddaders ontwaart de CWB de “maniak”, een man die er kennelijk plezier in schiep om zoveel mogelijk mensen te doden.

Het is van deze man dat vorige maand een robotfoto werd verspreid. Ook het DNA op de peuk is van hem. Nummer 2 is de legendarische “reus”, en nummer 3 een man die, zoals dat heet, “alleen mensen neerschoot als die voor hem een bedreiging vormden”. Omtrent de “minder agressieve” nummer 3 zal de CWB in januari een nieuwe robotfoto verspreiden. De media-aandacht rond de laatste oproep van de speurders, vorige maand, resulteerde in 132 tips, waaronder één van een man die nu bij de CWB in Jumet zonder meer het predikaat “zeer belangrijke getuige” krijgt opgekleefd.

De getuige toerde in de vooravond van 27 september 1985 met zijn auto rond in de buurt van Overijse, enkele minuten voor daar de hel losbarstte. De Bende pleegde die avond, kort na elkaar, twee raids: een op de Delhaize in Eigenbrakel, en een op de Delhaize in Overijse. Er vielen telkens drie doden. “De getuige reed met hoge snelheid achter de groene Golf van de daders aan, wat zij blijkbaar hinderlijk vonden”, legt advocaat-generaal Michaux uit.

“De getuige herinnert zich zeer scherp het gezicht van een van de mannen op de achterbank. Wij hebben hem onder hypnose gebracht en hem een nieuw robotfoto laten maken. Die is ontzettend scherp, en we verwachten er veel van. De vraag rijst natuurlijk wat die man heeft bezield om zeventien jaar lang te zwijgen, maar het feit dat hij nu opduikt, versterkt bij ons het gevoel dat je nooit mag wanhopen. Wij zijn inmiddels zeker dat die man de waarheid spreekt. Hij was daar, hij heeft dat Bende-lid gezien.”

Het enthousiasme van de speurders bleek gisteren echter niet te worden gedeeld door alle families, zeker toen zij vernamen dat de speurders al vijf maanden geen toegang meer hebben tot de scanner waarmee het hele dossier op computer is gezet. De scanner is stuk. De vergadering was gisteren namiddag nog volop aan de gang toen een verbolgen moeder van een van de slachtoffers in Eigenbrakel de zaal verliet: “Dit was écht de laatste keer, ik kom nooit meer naar zo’n vergadering.”