Voormalig premier Wilfried Martens zag Guy Spitaels als politiek generatiegenoot evolueren van “een socialist du possible” tot “iemand die op communautair vlak heel sterk radicaliseerde”. “Een grote persoonlijkheid”, blikt Martens terug.
Ook voormalig SP-kopstuk Willy Claes spreekt lovende woorden over Spitaels. Martens leerde Guy Spitaels heel goed kennen toen de Waalse socialist als vicepremier toetrad tot de eerste regering van Martens in 1979. Samen realiseerden ze de staatshervorming van 1980. “Hij was toen een gematigd man, een socialist du possible, ook op het communautaire vlak.”
Toen de socialisten in 1981 het hervormingsplan van Martens verwierpen, koos Spitaels voor het partijvoorzitterschap van de PS en ging hij harde oppositie voeren tegen de besparingsmaatregelen die Martens samen met de liberalen uittekende.
Ook op communautair vlak raakte Spitaels steeds verder van Martens verwijderd. Hij radicaliseerde en omarmde het Waalse regionalisme. Toen de socialisten in 1987 in de regering terugkeerden, bleef hij als voorzitter een harde houding aannemen in communautaire dossiers.
“Er moet ergens een déclic geweest zijn. Op communautair vlak is hij sterk geradicaliseerd. In het laatste interview dat ik van hem las toonde hij zich zeer pessimistisch over de communautaire verhoudingen. Hij zei dat hij niet meer zou investeren in België, een mening die ik niet deel.”
Ondanks politieke meningsverschillen was Martens vorig jaar nog aanwezig op het feest naar aanleiding van de 80ste verjaardag van Spitaels in Aat. “Hij was toen nog in volle vorm. Het verwondert me dat ik nu lees dat hij wellicht aan een tumor is overleden.”
“Guy Spitaels was een grote persoonlijkheid, zowel academisch als politiek. Op politiek vlak heeft hij zijn stempel gedrukt op de jaren ’80 en ’90 van de vorige eeuw. Voor wie hem niet goede kende, kwam hij over als een sfinx, maar wie hem wel kende, kon goed met hem samenwerken”. Dat verklaarde toenmalig SP-kopstuk Willy Claes, die net als Spitaels partijvoorzitter, minister van staat en vicepremier in een aantal regeringen-Martens was.
Claes wees op de rol van Spitaels bij de ontwikkeling van de PS, die hij tot boven de 40 procent van de stemmen wist te tillen. Maar hij speelde ook een belangrijke rol in het communautaire debat, waarin hij zich hard en resoluut opstelde, maar ook een grote zin voor een evenwichtig compromis aan de dag legde.
Beide politici stonden ook terecht in de Agusta-affaire, waardoor ze gedwongen werden ontslag te nemen: Claes als secretaris-generaal van de Navo, Spitaels als Waals minister-president. “Ik begrijp nog altijd niet waarom Guy Spitaels en ik op de beklaagdenbank moesten plaatsnemen.
Spitaels heeft als gevolg van de zaak volledig gebroken met de nationale politiek. Hij wilde niet meer praten over de periode voor Agusta, maar concentreerde zich volledig op zijn carrière van academicus. Hij schreef een aantal boeken over de internationale politiek, waarbij hij zich kritisch uitliet over de VS”, aldus nog Willy Claes.
Bron » De Standaard