In aflevering 3 van “1985” vanavond op Eén staan opnieuw enkele markante gebeurtenissen uit de loden jaren 80 centraal. In dit artikel ontdek je meer over “de eend”, een wapendiefstal bij de elite-eenheid van de rijkswacht, “de maarschalk”, de moord op een koppel en het verband met de Bende van Nijvel.

Wapendiefstal

Het is de overgang van aflevering 2 (1981) naar aflevering 3 (1982): tijdens de jaarovergang vindt een mysterieuze diefstal plaats in het spreekwoordelijke hart van de rijkswacht.

Uitgerekend bij de groep Diane, de toenmalige naam van het SIE, het Speciaal Interventie Eskadron, slagen dieven erin een aanzienlijk aantal gesofisticeerde wapens buit te maken: 5 machinegeweren van het merk Heckler und Koch (H&K), 10 machinepistolen H&K, 5 FAL-geweren en 5 automatische riot guns FN. Zoiets kan eigenlijk alleen maar gebeuren met de hulp van rijkswachters. De vijand zit dus klaarblijkelijk in het korps.

De Mazda waarmee de wapens uit de kazerne van Etterbeek werden vervoerd, wordt teruggevonden in het vlakbij gelegen Elsene. Pikant detail: in de achtergelaten wagen is peper gestrooid om te voorkomen dat speurhonden zouden kunnen ingezet worden bij het sporenonderzoek.

Later zal een kolonel van de rijkswacht voor de parlementaire onderzoekscommissie hierover spreken in termen van een “provocatie”. “Een diefstal in de groep Dyane is volgens mij de grootste blamage geweest voor de rijkswacht.”

Robert Beijer, de kompaan van Madani Bouhouche, zegt met nauwelijks verholen triomfalisme eigenlijk hetzelfde. Vanuit zijn mond klinkt het als “de kers op de taart”, wanneer hij toegeeft dat hij achter de diefstal zat: “Ik zou het imago van de rijkswacht bij de publieke opinie ernstig ondermijnen, en de instelling grondig belachelijk maken en bovendien een ongrijpbare dreiging creëren.”

Je zou zijn woorden ook kunnen interpreteren als een mission statement van de Bende.

Dekaise

Op 30 september 1982, ruim een half jaar na de wapendiefstal, wordt een bloedige aanslag gepleegd op wapenhandelaar Dekaise in Waver. De winkel van Daniel Dekaise is in wapenkringen een bekend adres. Ook al omdat hij gespecialiseerd was in het ombouwen van wapens en het leveren van geluidsdempers. Onder het cliënteel bevinden zich militairen, detectives, politiemensen en rijkswachters zoals bv. Madani Bouhouche.

De man heeft ook tal van internationale klanten die zich situeren in het schemergebied waar bedenkelijke zakenmannen, geheime diensten (o.a. Kintex, een bedrijf van de Bulgaarse geheime dienst) en terreurorganisaties (o.a. de Baskische terreurbeweging ETA) mekaar treffen. Precies die kringen doen vermoeden dat de wapenhandelaar geen toevallig doelwit was.

Dit pv uit maart 1985 verwijst daarnaar. Het is opgesteld door de Bewakings- en Opsporings Brigade (BOB) van Waver en maakt o.a. melding van Kintex als dekmantelbedrijf van Darzjavna Sigoernost (DS), de Bulgaarse geheime dienst.

Later zal in de parlementaire onderzoekscommissie verteld worden dat Dekaise ook een aktetas had gemaakt waarin een mitraillette was ingebouwd, met geluidsdemper en laservisier, een wapen bestemd voor aanslagen.

Mocht hiernaar sneller een meer diepgaand onderzoek zijn gebeurd, zo zegt een B.O.B.‘er uit Waver, zou men zeker meer informatie gevonden hebben. Helaas, zo voegt hij er cynisch aan toe, “het onderzoek werd echter in Brussel gevoerd en daar hechtte men weinig geloof aan het verslag van “provinciale flikken”.” Het zegt iets over de sfeer binnen het korps en de efficiëntie van het gevoerde onderzoek…

De overval gebeurt erg brutaal. De buit is even aanzienlijk als angstaanjagend: 18 revolvers, pistolen en machinepistolen. Later zal blijken dat deze wapens nog gebruikt worden door De Bende.

Op het moment dat de gangsters buitenstappen, komt een politiecombi aangereden. De bestuurder van de politiewagen, inspecteur Claude Haulotte (33 jaar), wordt onder vuur genomen en afgemaakt met een kogel in het hoofd. Het illustreert de driestheid en de agressieve tactiek waarmee de Bendeleden te werk gingen.

De overvallers stappen in een VW Santana en rijden in de richting van Brussel. Ze worden achtervolgd door een Renaultje R4 van de Bewakings- en Opsporings Brigade. Ze botsen op elkaar in Hoeilaart en opnieuw worden de politiemensen onder vuur genomen.

Ook al werd er nationaal alarm geslagen, de daders kunnen ontkomen. Er wordt nog wel een robotfoto verspreid van de daders (zie hierboven) maar zonder resultaat. Het falen van de rijkswacht wordt opnieuw pijnlijk duidelijk.

De wijze waarop de vlucht georganiseerd werd, ook daar wordt in aflevering 3 naar verwezen, doet vermoeden dat de daders de zwakke plekken in het communicatiesysteem van de rijkswacht gebruikten. ’s Avonds wordt de VW Santana teruggevonden langs de Tumulidreef, in het Zoniënwoud. Hij is in brand gestoken en bovendien is het identificatienummer weggevijld.

Twee weken later ontdekt een fietser in de onmiddellijke buurt een heleboel voorwerpen, waaronder de inhoud van de portefeuilles gestolen bij Dekaise en papiersnippers van de Spaanse krant El País, de nummerplaat van de Santana versneden in 23 stukken …

Een van de wapens die gestolen werden bij Dekaise zal veel later, op 6 november 1986, worden teruggevonden in het kanaal Brussel-Charleroi te Ronquières. De VW Santana werd helaas erg snel als schroot verkocht waardoor later sporenonderzoek uitgesloten was. Het is een van de zovele blunders in het Bende-onderzoek.

PIO

In de derde aflevering valt geregeld het drieletterwoord PIO. PIO staat voor Public Information Office. Het is een inlichtingendienst (al zou je het ook een PR-dienst kunnen noemen) die in 1974 wordt opgericht binnen het ministerie van Landsverdediging. Het was de bedoeling de publieke opinie te bewerken ten gunste van het leger en vooral tegen “de subversie” (opstandigheid) in sommige media.

De toenmalige minister van landsverdediging Paul Vanden Boeynants stelt majoor Jean Bougerol aan als hoofd van PIO. Er zullen in totaal 445 personen werken bij PIO. Onder hen ook Francis Dossogne van het extreemrechtse Front de la Jeunesse.

De rol van PIO moet in het brede verhaal van de Bende gezien worden als een van de vele extreemrechtse groepen die genoemd werden. Het bracht naast de rijkswacht ook het leger in verband met de Bendefeiten. Harde bewijzen zijn daarvoor nooit aangebracht, al blijft de rol van sommigen minstens omstreden te noemen.

Jean Bougerol bouwde onder de dekmantel van het PIO een (illegale) parallelle inlichtingendienst uit, de Miller-groep. Een van de leden is Paul Latinus, een reserveleider van de luchtmacht, maar ook de leider van een ander extreemrechtse groepering: Westland New Post.

WNP

Westland New Post ontstond begin jaren 80. Aan het hoofd staat Paul Latinus die zich “de maarschalk” laat noemen. In aflevering 3, zo is te zien, zorgt dat voor enige verwarring in de militaire hiërarchie…

Opnieuw komen dezelfde doelen naar voor: WNP wil “de KGB’ers” uit de staatsveiligheid ontmaskeren en wil het land voorbereiden op het verzet in geval van een communistische invasie.

Onder de leden zijn er nogal wat mensen uit het leger, de rijkswacht en de staatsveiligheid. Erg opmerkelijk is de rol van twee commissarissen van de geheime dienst, le lapin (het konijn) en vooral Christian Smets, alias le canard (de eend). In de ene versie van het verhaal infiltreerde de geheime dienst WNP, in een andere versie is het omgekeerde het geval.

WNP’ers trainden onder meer in het Zoniënwoud, waar ze gevechts- en camouflagetechnieken aangeleerd krijgen.

Een opmerkelijke actie was de diefstal van geheime NAVO-documenten in Evere. Daarmee wilde WNP aantonen dat het hoofdkwartier niet bepaald optimaal beveiligd is tegen de infiltratie door “het rode gevaar”.

Maar nog schokkender, en dat is ook te zien in aflevering 3, is de dubbele moord in Anderlecht in de Herdersliedstraat (rue Pastorale). Over het motief voor deze moord lopen de meningen uiteen.

Sommige waarnemers zien duidelijk een verband met de WNP-ideologie. Het vermoorde koppel werd beschouwd als spionnen en moest om die reden uit de weg worden geruimd. Anderen zien de moord als een totaal uit de hand gelopen relationele kwestie. Een van de verdachten was immers de ex-man van het slachtoffer.

Die verdachte, Marcel Barbier, een lid van WNP, werd in mei 1987 levenslang veroordeeld door het hof van assisen van Brabant.

De man die in al deze affaires aan de touwtjes trok, Paul Latinus, wordt op 24 april 1984 dood teruggevonden. Naar alle waarschijnlijkheid gaat het om een zelfdoding. Kort voor zijn dood laat Latinus aan vrienden verstaan dat sommige leden van zijn organisatie wel eens zouden kunnen betrokken zijn bij de raids van de Bende van Nijvel.

Bron » VRT Nieuws