Nasleep
De schok en het onderzoek
De politiediensten van Aalst, op de parking van de Delhaize, staan er verslagen bij. Ze realiseren zich nu pas de volle omvang van het drama. Acht slachtoffers zijn er gevallen tijdens de overval van het militair commando. Het gaat om: Gilbert Van Den Steen, zijn echtgenote Marie-Thérèse Van Den Abiel en hun dochtertje Rebecca Van Den Steen, Dirk Nijs en zijn dochtertje Elsie, Marie-Jeanne Van Mulder, Georges De Smet en Jan Palsterman. Op de plaats van het drama hebben de speurders ook een safarihoedje gevonden, het hoedje dat de Reus droeg tijdens de waanzinnige raid. Aan de hand van de zweetafscheiding slaagt het lab erin de bloedgroep te bepalen, O+. Het merkwaardige toeval wil dat tijdens de overval op de Colruyt in Nijvel in september ’83 de reus een gelijkaardig hoedje verloor.
In het warenhuis en op de Delhaize-parking vinden de speurders ook zowat overal hulzen. De speurders schrikken nogal als zij merken dat het gaat om eendenhagel, ‘plastic Legia’, van zwaar kaliber. De patronen waarmee werd geschoten waren, zo blijkt, gevuld met 9 hetzij met 12 loden bollen, met een gezamenlijk gewicht van 32 gram. Voldoende om op berenjacht te gaan. Een dergelijk soort munitie werd in het verleden overigens ook gebruikt door de Groep Dyane. Het valt de speurders ook op dat er nogal wat kaliber 9-hulzen bij zijn, die al eerder werden gebruikt en opnieuw werden gevuld. Een praktijk die ruim bekend is in milieus van elite-schutters.
De rijkswacht van het versterkte district Aalst en de gerechtelijke politie van Aalst slaan de handen in elkaar en zetten zich aan het opstellen van ellenlange getuigenverhoren. Iedereen wordt gevraagd naar een precieze beschrijving van de daders, maar ook naar hun gestalte en kleding, een opvallend of tekenend detail. Op basis van de hele reeks verhoren zullen de eerstvolgende dagen robotfoto’s gemaakt worden. Maar aangezien de mannen gemaskerd waren, stelt men ook silhouttetekeningen samen, waarop elk detail wordt aangegeven. Het verloop van het hele gebeuren wordt op een maquette weergegeven. De speurders gaan systematisch en nauwkeurig te werk. Zo ontsnapt ook niet de man die, haast onopgemerkt, tussen de klanten liep tijdens de overval, alsof hij de hele operatie moest ‘dekken’ ingeval er iets zou mislopen. De man die met een helderkleurige Mercedes gekomen was.
Ook raken de speurders er na verloop van tijd alsmaar meer van overtuigd dat er in feite twee Golf GTI’s werden gebruikt. Een antracietgrijze, gebruikt door de drie moordenaars, en een groene, die als observatiewagen dienst deed en voorheen gebruikt werd in Overijse en Eigenbrakel. Van die laatste wagen slaagt men erin de vluchtroute deels te reconstrueren, dankzij een koppige jeeprijder die de moorddadige bolide in zijn vlucht was nagereden. De wagen reed vanuit Aalst naar Ninove, vandaar naar Leerbeek, Herfelingen en Biérges. Daar raakte de jeeprijder het spoor bijster. Om een uur ’s nachts wordt aan het kerkhof in Grimbergen een Golf GTI gevonden, identiek aan de overvalwagen. Het gaat om een wagen die twee uur na de overval werd gestolen op de Kunstlaan in Brussel. De wagen is een dwaalspoor. Gelegd door de Bende van Nijvel?
Een lijkwagen rijdt de parking van het warenhuis af.
Sporen ontdekt van vierde man
Steeds meer tekenen wijzen er op dat de vierde man, die deelnam aan de moorddadige overval te Aalst, is kunnen ontkomen langs een vluchtweg achter de parking van Delhaize. Op die vluchtweg, die door de gerechtelijke diensten inmiddels met nadarbarelen is afgesloten, zijn immers sporen te zien van een auto. Wat nog meer is, wij spraken met enkele getuigen die op 31 oktober, dus meer dan een week voor de overval, in die streek verdachte personen hebben gezien. De politie van Aalst, die door deze getuigen op die 31ste oktober ’s avonds onmiddellijk werd gealarmeerd, heeft toen ook verdachte bewegingen gezien.
Dat alles houdt in dat de politie van Aalst reeds op 31 oktober verdachte zaken vaststelde rond Delhaize. Het is niet uitgesloten dat op die dag de bende de streek nauwkeurig is komen verkennen en ook een mogelijke tweede vluchtweg heeft uitgestippeld. Vermits er zaterdagavond sprake was van vier overvallers, van wie er echter maar drie met de snelle Golf langs de voorkant zijn ontsnapt, zou het best kunnen dat die vierde man de alternatieve vluchtweg heeft genomen.
Hij zou daar met een auto hebben postgevat – vandaar de sporen van autobanden op een wandelweg waar anders nooit auto’s komen – om zijn trawanten zo nodig langs daar te kunnen ontzetten. De wandelweg, twee meter breed is berijdbaar. Men kan er zelfs twee kanten uit, naar de steenweg op Ninove en naar de Parklaan, vanwaar men telkens langs de gewone wegen kan ontkomen.
In de rand van het onderzoek vernamen we dat concrete gegevens van getuigen uit Aalst het onderzoek een gunstige wending hebben gegeven. Of het hier gaat om getuigen rond ‘de vierde dader’ of in verband met de verdachte bewegingen op 31 oktober is niet duidelijk. Terwijl het juiste portret nog altijd niet is getekend van de bandieten is nu toch geweten dat twee van de drie daders van Aalst waren gemaskerd met een nylonkous. Een derde had zich met een blauwe sjaal onherkenbaar gemaakt. Twee hadden een riot gun als wapen, een derde droeg een machinepistool.
Slotscène in het bos
Twee dagen na de overval merkte een jogger een uitgebrande Golf op in het Bois de la Houssiére en alarmeerde de politie. Die vond de verkoolde resten van een spiksplinternieuwe, donkergroene driedeurs GTI met schuifdak, die eind september gestolen was op de parkeerterreinen van d’Ieteren in Erps-Kwerps, met daarin de zwart geblakerde boorddocumenten van twee Golf GTI’s. De politie trof tussen de verkoolde resten ook hulzen aan die afgeschoten werden met de twee riotguns die de Bende gebruikt had in Aalst en bij haar eerdere moordaanslagen in Overijse en Eigenbrakel. Zondagnacht was er vlakbij nog een andere Golf opgemerkt, donkergroen of blauw, en zeker geen splinternieuw model.
Een frituuruitbater in de buurt van de zwaaikom van het Kanaal van Ronquières was rond middernacht gewekt door dichtslaande autoportieren. De man, die al een paar keer ongewenst bezoek had gekregen, had zijn karabijn bovengehaald en was aan het raam gaan kijken. Hij zag twee mannen bij de donkere oude Golf staan. Vlakbij was een grote bleke break geparkeerd. De mannen bij de Golf waren bezig een nummerplaat te vervangen.
Een derde kerel bleef de hele tijd in de wagen zitten. Een andere ooggetuige heeft dezelfde scène eveneens gezien, en vertelde dat een van de drie inzittenden naar de oever van het kanaal was gestapt, en hoe er vervolgens iets op het water leek te drijven, mogelijk een plastic zak. Na een kwartier reden beide voertuigen met gedoofde lichten weg. Een jaar later ontdekten duikers die Delta had ingeschakeld op die plek in het kanaal het geldkoffertje van de Aalsterse Delhaize, samen met andere overvalsouvenirs. De dag na de moord op hun zogenaamde leider waren de schutters in elk geval vrolijk en springlevend met hun drieën op stap.
Een week van terreur
Na de meest huiveringwekkende week uit de jongste Belgische geschiedenis, vier CCC-aanslagen op banken, een overval op een geldtransport waarbij twee doden vielen en de terreuractie van de Bende van Nijvel tegen de Delhaize van Aalst, waarbij acht mensen in koelen bloede werden terechtgesteld, verkeert de bevolking in een schoktoestand. Deze bloedige week valt samen met de beslissende fase in de formatiebesprekingen op het kasteel van Stuyvenberg. Op zondagmorgen 10 november komt op verzoek van formateur Martens het crisiscomité in allerijl bijeen.
Nemen aan het spoedberaad deel: rijkswachtcommandant Bernaert en zes demissionaire ministers, Gol, Nothomb, Grootjans, Dehaene, Vreven en De Croo. In Aalst heeft de rijkswacht op onvoorstelbare wijze geblunderd en allicht de kans verkeken om de Bende van Nijvel een beslissende slag toe te brengen. Bizar genoeg lijkt het crisiscomité zich daar niet aan te storen. Het vindt klaarblijkelijk dat de rijkswacht niet heeft gefaald en, meer nog, het breidt de macht van de rijkswacht zelfs uit.
Zogezegd om tijd te winnen, het had 41 minuten geduurd eer men de parketmagistraat had bereikt om het politiealarm af te kondigen na het bloedbad in Aalst, beslist het crisiscomité de bevoegdheid voor het geven van een politiealarm over te hevelen van de magistratuur naar de rijkswacht. Zoals na het Heizeldrama wordt het falen van de rijkswacht beloond met machtsuitbreiding.
Diezelfde dag, 10 november, neemt Jean Gol deel aan een RTBF-debat, geflankeerd door procureur Francis Poelman en substituut André Vandoren. De magistraten voelen zich zichtbaar niet op hun gemak voor de camera’s en zijn alleen onder druk van hun minister bereid gevonden aan de uitzending mee te werken. Ze zijn dan ook spaarzaam met het verstrekken van informatie. Alleen procureur Poelman verwekt even opschudding met de uitlating: ‘We kennen de reus van de Bende van Nijvel.’ Waarop wacht het gerecht dan om zijn signalement te verspreiden of hem te laten arresteren?