40 jaar Bende van Nijvel: ‘Covid heeft het onderzoek nog eens twee jaar gekost’

In zijn wedren met de verjaring van het Bende-dossier in 2025 leek het federaal parket de voorbije jaren meer en meer in te zetten op het rollenspel. Zonder resultaat, helaas. ‘Behoudens nieuwe elementen sluiten we eind dit jaar het dossier.’

Op 30 september 1982 pleegde de Bende van Nijvel haar eerste roofmoord in Waver. In deze zesdelige reeks gaat De Morgen op zoek naar nieuwe puzzelstukjes in het grootste Belgische criminele enigma ooit. Vandaag het slot: het federaal parket lijkt de handdoek te gooien.

Het is al tien jaar onderwerp van homerische polemieken en op 30 oktober 2018 zei federaal parketwoordvoerder Eric Van der Sypt bij Faroek (VTM) alle twijfels te kunnen wegnemen: “Het is onmogelijk dat die voorwerpen daar een jaar kunnen hebben gelegen. Op basis van het wetenschappelijk onderzoek kunnen we duidelijk stellen dat ze er zelfs niet langer dan zes of zeven dagen hebben gelegen. De vondst in Ronquières was een poging tot manipulatie.”

Enkele dagen voor de cel Delta van de Dendermondse onderzoeksrechter Freddy Troch in november 1986 de zwaaikom van Fauquez ging doorzoeken, zou iemand daar zakken met wapens en Bende-attributen in hebben gedropt. Wat zou betekenen dat getuigen Franc O. en de dame aan de overkant van de zwaaikom nooit hebben bestaan en er binnen het toenmalige speurdersteam iemand was die toegang had tot de wapens. En een motief om de boel in de war te sturen. Nu deed het parket een oproep aan het publiek. Heeft iemand destijds rond de zwaaikom iets verdachts opgemerkt?

‘Papa?’

Die avond zit de 70-jarige François Achten thuis met zijn dochter naar Faroek te kijken. Achten was destijds de adjudant bij de BOB Halle die de pv’s met de getuigenissen van O. en de dame doorspeelde aan speurder Philippe Vermeersch van de cel Delta, waarna die er duikers op afstuurde. Achtens dochter vraagt na afloop: “Papa, wat weet jij hiervan?”

François Achten: “Ik weet er niet meer over dan wat we net te zien kregen.”

Wat de gepensioneerde politieman niet weet, is dat er in zijn woning afluisterapparatuur is geplaatst. Tenminste, dat zegt zijn advocaat Pierre Chomé, die het strafdossier kon inkijken: “De hele uitzending was een provocatie. Men wou de reactie zien van mijn cliënt. En ja, die leverde niet op wat men er blijkbaar van had verwacht.”

Chomé gaat ervan uit dat er ook bij Vermeersch microotjes zijn geplaatst, in de hoop dat die een schoen naar zijn tv-scherm zou gooien of zo. Maar ook ten huize Vermeersch is blijkbaar niets van die strekking gebeurd.

Eind januari 2019 worden Achten en Vermeersch op vraag van het federaal parket aangehouden op beschuldiging van manipulatie. Al na een week worden ze weer vrijgelaten, en in die week gebeurt iets ongewoons.

Pierre Chomé: “In de gevangenis werd mijn cliënt uit zijn cel gehaald door twee speurders die zich voorstelden als Jean en Roger. Zij namen hem mee naar een hotelkamer in Leuven. Daar stelden ze hem voor om spijtoptant te worden. Het gesprek heeft tien minuten geduurd, want mijn cliënt had niks te vertellen. Er is geen sprake van manipulatie.”

Volgens Chomé betaalden Jean en Roger ter plekke 123 euro voor de hotelkamer.
Oud-leden van de cel Delta kijken al jaren verbaasd naar de obsessie van hun jongere collega’s voor de wapenvondst. “Het onderzoek waar het parket naar verwees was niet zo wetenschappelijk”, zegt een ex-speurder. “Men heeft vergelijkende watertests gedaan, onder meer met papieren cheques, terwijl die in 1985 geplastificeerd waren. Men stelde zich vragen over het feit dat de uit de zwaaikom opgeviste muntjes van een halve frank niet waren verroest. Bij gebrek aan zulke muntjes hebben ze de test uitgevoerd met stukjes van 5 eurocent. Ja, die roestten. Halve frankjes zijn van koper, eurocentjes van verkoperd staal. Koper roest niet, staal wel.”

Er is al drie jaar niks meer gehoord van het onderzoek tegen Achten en Vermeersch.
Pierre Chomé: “Wij verwachten in het najaar een datum voor een zitting van de raadkamer in Charleroi. Iedereen is het er intussen over eens dat de verdenkingen van manipulatie op geen enkele manier hard kunnen worden gemaakt, en dat de raadkamer de buitenvervolgingstelling zal uitspreken.”

Oligarch

In haar laatste boek Het complot van de stilte wijst Humo-journaliste Hilde Geens oud-rijkswachter en topcrimineel Robert Beijer aan als bron van de manipulatiethesis: “Zo is Beijer erin geslaagd om het enige succesverhaal in het dossier in de soep te draaien.”

Vanuit Pattaya reageert Beijer per mail: “Zij suggereert dit omdat ik in 1979 bij de BOB heb gewerkt, bij François Achten. Het is complete onzin.”

Het leven van Robert Beijer (70), zoals hij dat zelf beschreef in zijn boek De laatste leugen, heeft iets van een James Bond zonder dat je er ooit achter komt wie M is. De cover toont een tot een schaakbord herschapen aardbol met zo gigantisch veel stukken dat geen enkel overzicht nog mogelijk is. Beijer schrijft over de met Madani Bouhouche gepleegde moorden en diefstallen dat hij handelde in opdracht van ‘mijn Meesters’. Dat zou dan het Moskou van voor de implosie van het communisme zijn.

Na de moord op de Libanese diamantair Ali Suleiman in Antwerpen in 1989 vlucht Beijer naar Azië en belandt in Pattaya. In 1991 levert Thailand hem uit aan België. Na zijn proces en acht jaar doorgebracht te hebben in de gevangenis keert hij in 1999 terug. Daar woont hij sindsdien met zijn Thaise echtgenote en drie kinderen.

“Hier in Pattaya kent men Beijer als de Russische oligarch Alexy”, zegt een Belgische expat die een tijdje met hem optrok. “Hij spreekt en schrijft ook vloeiend Russisch. Hij is de buurman van queen mother Sirikit Kitiyakon, de eerste echtgenote van koning Bhumibol. Dat klinkt misschien anekdotisch, maar hier in Thailand, waar het koningshuis heilig is, levert zoiets prestige op.”

Beijer bezit in de Phra Tamnak, Soi 5, in het duurdere deel van de stad, een groot domein vlak bij de zee waar hij drie kolossale villa’s op liet bouwen. Volgens meerdere Belgen in Pattaya kan het niet anders of de aankoop is gebeurd vóór een wetswijziging die eind jaren 80 bezit van onroerend goed voor buitenlanders begon te bemoeilijken. “Als je daarvoor had gekocht zonder Thaise vennoot, zoals hij blijkbaar deed, had je de jackpot gewonnen”, zegt de expat.

Het is maar een van de drie villa’s die Beijer oorspronkelijk bezat. “Enkele jaren geleden wou hij een ervan aan me verkopen”, zegt P., een in Pattaya wonende Belg. “Hij heeft me rondgeleid. Binnenzwembad, immense slaapkamers, decadente luxe. Hij vroeg 75 miljoen bath (2 miljoen euro, DDC) en vond ook een koper.”

Beijer onderhield een tijdlang – onder een valse naam – een Facebook-pagina zodat Belgische volgers zich een impressie konden vormen van zijn nieuwe leven. Slechts eenmalig bezigde hij er zijn eigen naam: bij zijn inschrijving voor de plaatselijke marathon in 2015, waarvoor je als niet-Thai een geldig paspoort moet voorleggen.

In 2005 werd de in Pattaya ondergedoken Nederlandse topcrimineel John Mieremet geliquideerd. In die dagen was Job, een Nederlandse expat (Job is niet zijn echte naam), fixer voor enkele Nederlandse misdaadjournalisten. Een van hen mailde hem achteraf met een vraag om info over een andere resident, Robert Beijer.

“Ik begon Belgen in Pattaya aan te spreken”, zegt Job. “Een paar dagen later zat Beijer twee tafeltjes van me verwijderd op het jaarlijkse haringfeest voor de Nederlandse expats. Een paar dagen daarna kreeg ik telefoon. Een Nederlandse stem: ‘Hoelang wil jij nog leven, jochie? Laat die Belg met rust.’ Het voelde als een bedreiging.”

In 2007 liet Beijer vanuit Pattaya weten dat hij “belangrijke informatie” had over de Bende en bereid was te praten in ruil voor een nieuwe identiteit. Justitieminister Laurette Onkelinx (PS) weigerde. Drie jaar geleden kondigde Beijer een tweede boek aan. Een vervolg op het eerste, dat eindigde met de zin: “Een nieuw spelletje schaak begint…”

Het boekproject staat sinds de oorlog in Oekraïne on hold, laat Robert Beijer ons nu weten: “Ik heb niet de nodige autorisaties om details vrij te geven en daardoor zou mijn relaas niet erg uitgebreid en minder geloofwaardig zijn. Momenteel leent de internationale situatie zich er totaal niet voor. Ik hoop dat u dat begrijpt.”

Sancho Panza

Bende-speurders hadden er jaren voor geijverd, en na de postume biecht van oud-rijkswachter Christiaan Bonkoffsky, als zou hij zelf tot de Bende hebben behoord, verscheen op 7 augustus 2018 in het Staatsblad de spijtoptantenwet. Die lijkt op maat geschreven van het Bende-dossier, zoals François Achten mocht ervaren. Wie kan helpen bij het ontmaskeren van de Bende kan op straffeloosheid rekenen.

Kort voor het in voege treden van de nieuwe wet kwam federaal magistrate Marianne Cappelle aan het hoofd te staan van een nieuw speurdersteam. Ze heeft tot november 2025, de definitieve verjaring, om verdachten voor de rechtbank te brengen. Cappelle maakte naam door de Limburgse drugsclan Aquino veroordeeld te krijgen door microfoontjes te plaatsen in auto’s. Creatieve onderzoeksmethoden lijken ook het recente Bende-onderzoek te kleuren.

Op kerstdag 2021 post oud-gangster Alain Moussa (75) op Facebook dat hij naar een afspraak is gegaan met mensen van productiehuis Sancho Panza Productions in een hotelkamer in Zaventem: “Een ploeg met een cameraman en twee meisjes waren daar. Ze stelden me vragen over de Bende van Nijvel.”

Moussa pleegde ooit met gangster Philippe De Staerke, jarenlang hoofdverdachte voor de aanslag in Aalst, overvallen op warenhuizen en postkantoren. Nu post Moussa dat Sancho Panza hem geld aanbood in ruil voor “onthullingen”, en dat hij het een “louche” situatie vindt. Korte tijd later worden hij en zijn neef twee dagen lang aangehouden. Tijdens een ondervraging wordt Moussa gesommeerd publieke excuses aan te bieden voor zijn post.

Op het adres van Sancho Panza Productions, boulevard Franklin Roosevelt 15 in Luxemburg-stad, treffen we het fiscaal adviesbureau Fiduciaire Fernand Faber. Normaal zou op dit adres een jong en dynamisch tv-productiehuis moeten zitten, volgens de website gespecialiseerd in ‘freelance news gathering and working on deadlines’.

“Ze zijn nu niet hier”, zegt de dame aan de receptie, die wil weten of we een afspraak hadden. “Met Lana Raepers”, proberen we. Antwoord: “Lana is er niet.”

Lana Raepers wordt op sanchopanzaproductions.com vermeld als executive producer, samen met CEO’s Raphael Lebron en Patrick Colinet, reporters Greg en Alisson, producer Mathijs, cameraman Jean en geluidsman Baba. Een stevige bezetting voor een productiehuis dat sinds mei 2018 vier filmpjes realiseerde. Over de kerstmarkt in Hasselt (56 seconden), een Limburgse brouwerij (87), een boksmatch in Wevelgem (128) en een Leuvense straatmuzikant (158).

Op de website vind je enkel karikatuurtjes van de acht teamleden. Geen enkele foto. Er valt ook nergens een spoor terug te vinden van enige vorige media-activiteit van deze mensen. De domeinnaam van Sancho Panza is op 23 april 2018 in Nederland geregistreerd bij de bv The Register Company. Bij alles wat de eigenaar traceerbaar kan maken – naam, adres, telefoon – staat ‘redacted for privacy’.

Op de Facebook-pagina van Sancho Panza verscheen op 14 augustus 2020 met #comingsoon een filmpje met een optrekkende auto, een pistool, een bebloede hand en een beslissende zet in een schaakspel: ‘Coup de maître’. De witte koning ligt horizontaal.

Als we eind 2021 het Luxemburgse nummer van Sancho Panza bellen, krijgen we een dame aan de lijn die zich uitgeeft voor Lana Raepers. “We hebben Alain Moussa geïnterviewd”, legt ze uit. “Hij vroeg geld, maar daar zijn we niet op ingegaan. In het interview zei hij niks wereldschokkends.”

Het opzet is volgens Raepers wel degelijk de Bende te ontmaskeren. “Wij hopen in de loop van volgend jaar (2022, DDC) klaar te geraken”, zegt ze. “Nee, we hebben nog geen overeenkomst met een tv-zender. We zijn daar niet afhankelijk van, maar willen de documentaire wel verkopen aan een tv-zender. Wij hopen eerst scoops te pakken te krijgen.”

Ook van Sancho Panza is niets meer gehoord. Een laatste post op de Facebook-pagina wenst ons op 31 december 2021 ‘a lot of joyful moments and memories’.

Het federaal parket wenst niet in te gaan op onze vraag of het de regie voerde over het erg nep lijkende productiehuis. En ook niet op die naar een eventuele geactualiseerde stellingname omtrent François Achten en Philippe Vermeersch.

“Wij hebben in deze zaak inspanningen in alle richtingen gedaan”, zegt woordvoerder Eric Van Duyse van het federaal parket. “Heel veel aspecten zijn onderzocht, zonder resultaat. De tijd gaat snel, de verjaring nadert en covid heeft dit onderzoek ook nog eens twee jaar gekost. Indien er tegen het einde van dit jaar – ik bedoel 2022 – geen nieuwe elementen opduiken, zullen we het onderzoek moeten stoppen en het dossier sluiten. De bevoegde magistrate (Marianne Cappelle, DDC) is van mening dat de termijnen om het dossier nog voor de verjaring voor de rechtbank te kunnen brengen te kort zijn.”

Bron: De Morgen | Douglas De Coninck