De slachtoffers vrezen dat het onderzoek naar de misdaden van de Bende van Nijvel straks na 38 jaar zal worden stilgelegd. Waarom gebeurt dat nu? Wat betekent dit? En ontlopen ‘de reus’, ‘de killer’ en ‘de oude man’ nu definitief hun straf?
Wat is er deze week precies gebeurd?
De slachtoffers van de Bende van Nijvel, en hun nabestaanden, hebben eerder deze week een uitnodiging gekregen van het parket voor een infomoment op vrijdag 28 juni. Daar zouden ze, zoals elk jaar, een stand van zaken krijgen over het onderzoek. Maar daarbij zat deze keer een tweede document, waaruit bleek dat onderzoeksrechter Martine Michel al op 11 april beslist heeft om het onderzoek mee te delen aan het federaal parket.
Wat betekent dit nu?
Zo’n beslissing betekent zoveel als dat de onderzoeksrechter oordeelt dat haar werk klaar is, en dat ze het onderzoek afsluit. Het federaal parket moet het hele dossier dan voor de raadkamer brengen.
In de praktijk kunnen dan een aantal zaken gebeuren: het federaal parket kan vragen om eventuele verdachten voor de rechter te brengen. Of ze vraagt om de verdachten buiten vervolging te stellen. Óf ze vraagt om de onderzoeksrechter van het dossier af te halen. In de praktijk zou dit laatste betekenen dat het hele onderzoek officieel wordt stilgelegd.
Er zijn geen aanwijzingen dat er al een concrete verdachte in beeld is bij Justitie.
Waarom valt uitgerekend nu deze beslissing?
Op zich is de timing opmerkelijk. De federale regering heeft eind maart nog een nieuwe wet door het parlement laten stemmen, waardoor de misdaden zoals die van de Bende van Nijvel nooit meer kunnen verjaren. Dat was een wet op vraag van het federaal parket, én op maat van dit dossier. De misdaden zouden anders in november 2025 verjaren. Het federaal parket wilde zo meer tijd kopen voor het onderzoek.
In dezelfde periode kreeg het federaal parket via een wetswijziging ook nog meer mogelijkheden om met een spijtoptant te werken. Én er kwam een nieuwe DNA-wet, die de onderzoekers extra opties gaf.
In de wandelgangen is te horen dat het federaal parket de vraag stelde toen ze op één concreet spoor werkte. Maar ook dat laatste spoor zou niet tot de oplossing van het raadsel geleid hebben.
Waarom moet het onderzoek eigenlijk per se afgesloten worden?
In principe zou de onderzoeksrechter het dossier “open” kunnen houden, in afwachting van een doorbraak. “Maar zo’n dossier is erg belastend”, zo klinkt het. Er moeten telkens opnieuw nieuwe processen-verbaal worden opgemaakt, en aan het dossier toegevoegd worden.
Bovendien zijn er nog een zestal speurders die voltijds op het onderzoek werken. Bij het afsluiten van het dossier, zou de onderbemande federale politie die elders kunnen inzetten.
Welk onderzoek is de afgelopen jaren nog gevoerd?
Het onderzoek naar de Bende van Nijvel was sinds februari 2018 in handen van het federaal parket. Daarbij werd vooral ingezet op technisch, wetenschappelijk onderzoek: de speurders concentreerden zich vanaf dan op de forensische sporen, op het DNA-materiaal en op de 19 vingerafdrukken in het dossier. Zesduizend potentiële verdachten werden opgeroepen, om een DNA-staal en vingerafdrukken af te staan. Dat zorgde finaal voor geen doorbraak.
In januari 2023 doorzocht het federaal parket nog het huis van oud-rijkswachter Robert Beijer in Thailand. Er was voordien zelfs een undercover-operatie op poten gezet, in de hoop dat hij loslippig zou worden. Ook dat leverde geen doorbraak op.
Betekent dit nu dat we nooit de daders zullen kennen?
Stel dat een Bendelid op zijn sterfbed bekent wat hij gedaan heeft? Of dat er een getuige naar voor komt, met de oplossing voor het raadsel? In dat geval kan het parket beslissen om het dossier te heropenen. Door de nieuwe wet zouden de misdaden immers nooit verjaren. Al maken weinig nabestaanden zich de illusie dat die doorbraak er nu nog komt.
Bron » Gazet van Antwerpen | Cedric Lagast