Op het ritme van de terreuraanslagen in het buitenland en de terreuralarmen in eigen land zijn de budgetten voor alle Belgische inlichtingendiensten schoksgewijs gestegen. In totaal besteedt de overheid dit jaar meer dan 130 miljoen euro aan de geheime diensten, zo berekende VUB-professor Herman Matthijs.
Geen apart budget
Vooral de Staatsveiligheid kon de voorbije jaren profiteren van een budgettaire inhaalbeweging. In de periode 1999 tot 2008 stegen de kredieten voor deze inlichtingendienst met 178 procent.
Er werden niet alleen tientallen universitaire analisten aangeworven, maar ook de lonen van de agenten werden opgetrokken om ze meer in overeenstemming te brengen met de salarissen van de politie. “Vooral met het aantreden van de nieuwe administrateur-generaal van de Staatsveiligheid, Alain Winants, heeft de politieke wereld werk gemaakt van de budgettaire toename van de middelen ten voordele van deze dienst”, schrijft professor Matthijs in een artikel dat volgende week verschijnt in het criminologisch tijdschrift De orde van de dag.
Een correcte berekening van de globale kostprijs van de geheime diensten wordt bemoeilijkt doordat er geen apart budget wordt vrijgegeven voor de militaire inlichtingendienst ADIV. “Dat berust slechts op een gewoonteregel”, weet Matthijs.
“De politieke wereld heeft blijkbaar altijd als argument aangevoerd dat die dienst een specifieke eigenheid heeft. De huidige situatie is echter niet conform de budgettaire regelgeving en maakt er de begroting niet transparanter op. Bovendien moet men hier een situatie van een gebrek aan openheid onderkennen. Waarom het begrotingsbeginsel van de specialiteit en dat van de openbaarheid wel worden nageleefd door de Staatsveiligheid en niet door de militaire inlichtingendienst is nooit geargumenteerd.”
Dreigingsanalyse
In een gesprek met de redactie schat Matthijs dat het budget van de ADIV wellicht lager ligt dan dat van de Staatsveiligheid, onder meer vanwege de lagere weddeschalen in het leger en omdat de dienst gebruik kan maken van de logistiek en infrastructuur van defensie.
Het budget van de onderdelen van de federale politie die zich toeleggen op inlichtingenwerk en antiterrorisme raamt Matthijs dan weer hoger dan het budget van de Staatsveiligheid. Het globale budget voor de politie is overigens de voorbije tien jaar verdubbeld: van 745 miljoen euro in 1998 naar 1,4 miljard euro in 2007. Dat is grotendeels een gevolg van de politiehervorming die na de affaire-Dutroux op gang werd gebracht.
“Men moet er wel op wijzen dat er momenteel overlappingen zitten in de werking van de Staatsveiligheid, de federale politie, het ADIV en het OCAD, het orgaan voor de dreigingsanalyse”, preciseert Matthijs. “Een transparantere werking van die diensten kan de rijksbegroting geld opbrengen.”
Het landschap van de inlichtingendiensten in België blijft zeer versnipperd met vele actoren, zoals de douane, de federale politie, het federale parket, het OCAD, de ADIV en de Staatsveiligheid, met bovendien nog een crisiscentrum. Daarnaast zijn er ook nog het Comité P en Comité I, die namens het parlement toezicht houden op de werking van respectievelijk de politiediensten en de inlichtingendiensten.
Het Comité P beschikt voor dit jaar over een dotatie van het parlement van 11,2 miljoen euro, het Comité I moet het stellen met 2,7 miljoen euro. “Een samenvoeging van beide controlecomités zou zeker positief zijn voor het beheer van de dotaties”, meent Matthijs, “omdat diverse taken gezamenlijk kunnen gebeuren, zoals personeelsdienst, informatie en aankopen.”
Bron » De Morgen