De 32-jarige Albanees Taulant Toma heeft zondagavond geprobeerd om te ontsnappen uit de gevangenis van Leuze-en-Hainaut. Deze keer slaagde de ontsnappingskoning echter niet in zijn opzet. Ontsnappen uit de gevangenis lijkt steeds moeilijker te worden.
Taulant Toma is een gevaarlijke Albanese crimineel die al een reputatie heeft opgebouwd als het op ontsnappingen aankomt. Zo ontsnapte hij eerder uit een Italiaanse gevangenis door samen met een celgenoot de tralies van zijn cel door te zagen.
Ook zijn ontsnapping uit de gevangenis van Lantin in december 2013 was spectaculair. Terwijl enkele gedetineerden op de binnenplaats een schijngevecht opzetten om de aandacht van de cipiers af te leiden, vormden enkele anderen een menselijke piramide. Langs die piramide kon Toma eenvoudig op het dak van de gevangenis klimmen en van daaruit naar beneden en de vrijheid springen.
Toma slaagde er toen in om meer dan een jaar uit de handen van het gerecht te blijven, maar werd uiteindelijk in maart 2015 opnieuw ingerekend in een Luikse pizzeria.
Het aantal (geslaagde) ontsnappingen is op de terugweg
In 2015 slaagde geen enkele gevangene erin te ontsnappen uit een Belgische gevangenis. Eén jaar eerder waren er 5 ontsnappingen uit Belgische gevangenissen of gesloten instellingen. Dat was al opmerkelijk minder dan in 2013 en 2012, toen er 12 en 14 mensen wisten te ontsnappen. In 2011 waren er maar liefst 26 geslaagde pogingen.
In die cijfers is het aantal gevangenen dat niet terugkeerde uit penitentiair verlof of zich niet hield aan de voorwaarden van het elektronisch toezicht echter niet opgenomen.
Uit cijfers van Eurostat blijkt dat zowat 6 procent van de Belgische gevangenispopulatie een ontsnappingspoging onderneemt. Slechts één Europees land doet ‘beter’: Finland, waar maar liefst 10,84 procent van de gevangenen probeert te ontsnappen.
Dat het aantal geslaagde ontsnappingen de voorbije jaren fors is gedaald, heeft alles te maken met de investeringen in de beveiliging van de gevangenissen. Die kwamen er na enkele spectaculaire ontsnappingen met helikopters in de periode 2007-2009.
Sindsdien zijn in zowat alle gevangenissen de wandelzones beveiligd met helikopternetten, een web van stalen draden dat het voor helikopters onmogelijk maakt om te landen op de binnenkoer van een gevangenis.
Via de lucht naar de vrijheid
Een helikopter was een tijdje de gemakkelijkste manier om weg te raken uit een Belgische gevangenis. Zo ontsnapte in april 2007 de Franse gangster Erik Ferdinand met een helikopter uit de gevangenis van Lantin.
Een half jaar later probeerden enkele kompanen om Nordin Benallal met een helikopter te ontzetten uit de gevangenis van Ittre. Omdat verschillende gedetineerden zich aan de helikopter vastklampten, stortte het toestel neer, maar toch kon Benallal de benen te nemen. Drie dagen later werd hij opnieuw ingerekend.
Iets verser in het geheugen ligt de ontsnapping van Ashraf Sekkaki en twee kompanen uit de gevangenis van Brugge in juli 2009. Ook zij werden met een gekaapte helikopter opgepikt op de binnenkoer van de gevangenis. Twee weken later werd Sekkaki in Marokko opgepakt. In 2011 werd de gangster in Marokko tot 12 jaar cel veroordeeld voor de gijzeling van de helikopterpiloot, hun ontsnapping en de misdrijven die ze na hun vlucht pleegden op Belgisch grondgebied, waaronder een carjacking.
Het hoeft niet altijd met een helikopter te zijn
Er zijn ook veel eenvoudiger manieren om uit een gevangenis weg te glippen. Zo wandelde Nordin Benallal, zes jaar voor de helikopterpoging in Lantin, gewoon de gevangenis uit nadat hij van kleren had gewisseld met zijn minderjarige broer.
De Nederlandse crimineel Willem de Wolf kocht datzelfde jaar een cipier om en wandelde in cipiersuniform de gevangenis van Antwerpen buiten.
Een jaar eerder liet roofmoordenaar Maxime Vandenbussche zich in 2000 met de vork van een heftruck over de gevangenismuur van Leuven-Centraal hijsen.
Voor de grootste ontsnapping uit de Belgische gevangenisgeschiedenis moeten we terug naar 19 augustus 2006 wanneer 28 gevangenen kunnen ontsnappen uit de gevangenis van Dendermonde. Twee gedetineerden braken midden in de nacht hun celdeur open, gijzelden enkele cipiers en schonken met hun sleutels ook 26 andere gevangenen de vrijheid. Via de binnenplaats, de gevangenismuur en een aanpalende telefooncel springt de groep naar de vrijheid.
Murat Kaplan, de ongekroonde ontsnappingskoning
Murat Kaplan draagt de titel van ontsnappingskoning. Hij slaagde er een zestal keer in aan zijn bewakers te ontsnappen, onder meer in de strafinstellingen van Brugge en Vorst en uit een cel bij de Brusselse BOB. Ook bij een huiszoeking, hoewel geboeid, kon hij de benen nemen.
Vooral de ontsnapping van Kaplan samen met Basri Bajrami en Philippe Lacroix, twee leden van de bende van Patrick Haemens, uit de gevangenis van Sint-Gillis in 1993 staat in het collectieve geheugen gegrift. Het trio gebruikt pistolen en handgranaten en gijzelt gevangenisdirecteur Harry Van Oers. Ze rijden de gevangenis uit, terwijl een cipier op het dak van de auto ligt en onder schot wordt gehouden. Na hun vlucht uit Brussel werden ook nog twee gezinnen, in Kortenberg en in Tremelo, gegijzeld.
Ook Niek Bergmans heeft een reputatie opgebouwd op het vlak van ontsnappingen. Op 15 juli 2006 vluchtte hij uit de zwaar bewaakte gevangenis van Brugge door over meerdere hekken en muren te klauteren. In 1999 ontsnapte hij al eens in Zweden door een opening van amper 16 centimeter breed. In 2004 was Bergmans de eerste gedetineerde ooit die uit de gevangenis van Tongeren kon ontsnappen. Hij maakte gebruik van een pingpongtafel en een dunne elektriciteitskabel om over een negen meter hoge muur te klauteren.
Ontsnappen is niet strafbaar
België is één van de enige Europese landen waar gevangenen niet gestraft kunnen worden voor een ontsnappingspoging, tenminste als er geen geweld werd gebruikt of andere misdaden werden gepleegd. Het verlenen van hulp bij een ontsnapping is wel strafbaar.
Gevangenen moeten altijd het idee hebben dat ze kunnen ontsnappen, dat houdt hen kalm en bevordert de sociale rust in de gevangenissen. Zo redeneren voorstanders van de huidige wet.
Open VLD lanceerde vorig jaar een wetsvoorstel om komaf te maken met die wet. ‘Ontsnappingen brengen risico’s mee voor de buitenwereld en voor politiepersoneel’, zegt kamerlid en advocaat Sabien Lahaye-Battheu, die het voorstel uitwerkte. ‘Bovendien kosten de opsporingen de maatschappij handenvol geld.’ Het voorstel voorzag ook in de straffen voor familieleden die onderdak boden aan ontsnapte gevangenis, maar is voorlopig nog niet door het parlement geraakt.
Bron » De Standaard | Bart Van Belle