De knappe thriller ‘Tueurs’ verbeeldt onze nationale angsten en vermoedens over de Bende van Nijvel. Klinkt interessant? De film met Kevin Janssens botst op tegenzin in Vlaamse cinema’s: de Vlaamse release is uitgesteld wegens … ‘te Franstalig’.

Op 27 september 1985 wordt een grootwarenhuis brutaal overvallen. De kranten hebben het over ‘de reus’, die ‘een carnavalsmasker’ droeg, dodelijke slachtoffers in bosjes en complotten die elke verbeelding tarten. Van meet af aan windt Tueurs er geen doekjes om: deze misdaadthriller gaat vrijelijk verder waar het dossier stopt over de Bende van Nijvel, ofte les tueurs du Brabant.

Sinds de recente onthullingen praat heel het land weer over de Bende, dus je zou verwachten dat zo’n film zonder problemen een publiek vindt. In navolging van Rundskop bijvoorbeeld, ook een donkere thriller die een doorleefde tragedie vertelt tegen de achtergrond van een bestaand misdaadmilieu – de hormonenmaffia. Daar zit een nationaal kassucces in.

Wending: Tueurs komt in Franstalig België groot uit op 6 december, maar kon voor die datum amper of geen Vlaamse cinema’s overtuigen om de film op te pikken. ‘Té Franstalig, zo zeiden verschillende bioscoopuitbaters me’, aldus Thomas Verkaeren van distributeur O’Brother. ‘Dat Kevin Janssens er een belangrijke bijrol in heeft, is blijkbaar niet genoeg. Het Vlaamse publiek gaat niet graag meer naar Franstalige films, terwijl Spaanse, Italiaanse en Scandinavische films het erg goed doen in de arthousezalen. Ik gok dat als deze film in het Zweeds was, het plaatje anders kleurde.’

Tueurs is nochtans een knappe misdaadthriller – een genre dat in Vlaanderen populariteit geniet sinds De zaak Alzheimer. Het is een stevig debuut van een regisseur die weet waar hij het over heeft: François Troukens heeft zelf een verleden als zware crimineel, waarvoor hij een lange celstraf uitzat. ‘Ik weet nu dat dat leven fout was’, zegt hij. ‘Ik wil met mijn films mensen doen nadenken. Ik kreeg een tweede kans en wou daar iets goeds mee doen.’

Angsten

Wat ook meespeelt: een enkele cinema-uitbater liet weten dat het onderwerp te gevoelig ligt in Vlaanderen. Het is dan ook geen film die focust op de slachtoffers, zoals Niet schieten! dat Stijn Coninx voorbereidt. Het is wel een film die aan de slag gaat met de angsten die een heel land in hun greep kunnen nemen – en daar catharsis voor zoekt.

Je kan Troukens niet verwijten dat hij sensationeel inspeelt op de hernieuwde aandacht voor de Bende: hij is al jaren bezig aan zijn film, die hij zelf schreef. ‘De releasedatum ligt al vast sinds juni’, aldus Verkaeren. ‘De film had een selectie op Film Fest Gent, maar geen enkele Vlaamse uitbater kwam daar kijken.’

Ter verdediging van de cinema’s: begin december komt er, zoals elk jaar, weer een massa films uit. Dan moeten er harde keuzes gemaakt worden. ‘Een aantal cinema’s liet weten dat ze er in deze periode geen scherm voor vrij kunnen maken, dat er te veel concurrentie is’, zegt Verkaevert. ‘Daarom hebben we de Vlaamse release uitgesteld tot 3 januari. Hopelijk wordt het dan wel een mooie release.’

Komen er dan aan Vlaamse kant meer films uit dan aan Franstalige? Het gros van de films komt nationaal uit. ‘Maar aan Franstalige kant is er niet die vloed aan Vlaamse films’, zegt Didier Lombaert, programmator in Kinepolis. In de Brusselse Kinepolis zal Tueurs wel spelen – met Nederlandse ondertitels – maar (nog) niet in de Vlaamse complexen. ‘Als de Vlaming moet kiezen tussen een Vlaamse of Franstalige film, zal het eerder die Vlaamse zijn.’

Of die Vlaamse films echt op hetzelfde publiek spelen, is wel wat anders: Lombaert noemt het drama Vele hemels boven de zevende, de romantische komedie Verborgen verlangen, de Jonas Van Geel-komedie Bad trip en, hors categorie, FC De Kampioenen 3. Ook het drama Façades is geen spannende actiethriller. Komen er te veel Vlaamse films uit?

‘Of zijn er te weinig schermen?’, riposteert Verkaeren. Het is een bekende frustratie: Vlaanderen kent niet veel arthousecinema’s. ‘We zijn de gewoonte verleerd om arthouse te omarmen.’

Te Vlaams

Of Tueurs per se een film voor de arthousezalen is, is nog wat anders. Het is een thriller die doet denken aan Heat en Sicario. Platenlabel Universal heeft zwaar ingezet op een muziekalbum met tracks geïnspireerd door de film: op het muziekalbum Tueurs staan hippe namen die het ook in Vlaanderen goed doen als Roméo Elvis, Coely, Damso en Zwangere Guy.

De Franstalige film heeft het al langer moeilijk in Vlaanderen. Maar het is complexer dan dat: de hoofdzakelijk Franstalige film Le fidèle van Michaël R. Roskam zit intussen aan een forse 120.000 bezoekers, zegt producent Bart Van Langendonck. Hij trad ook op als coproducent op Tueurs, dat dus minstens deels ook een Vlaamse film is en financiële steun ontving van het Vlaams Audiovisueel Fonds (VAF).

‘Over Le fidèle heb ik nooit gehoord dat die “te Franstalig” zou zijn. Bizar genoeg deed Le fidèle het veel beter aan Vlaamse dan aan Franstalige kant. Zouden de Franstaligen de film misschien te Vlaams vinden? Le fidèle bewijst in elk geval dat Vlamingen niet a priori hun neus ophalen voor Franstalige films.’

Bron » De Standaard