Dik over het miljoen kijkers lokt 1985 wekelijks. En daar is Hilde Geens (77), onderzoeksjournaliste en auteur van een boek over De Bende van Nijvel, heel blij om. ‘De enige manier waarop we ooit de waarheid zullen krijgen, is door onderzoek.’

Kan de populariteit van de serie en interesse van het brede publiek een impact hebben op het onderzoek?

“Ik denk dat wel, ja. Mijn ervaring met politie en magistratuur is toch dat wanneer er aandacht is voor een dossier in de pers, ze extra gemotiveerd zijn om resultaat te boeken.”

U heeft het strafdossier van de Bende van Nijvel zelf ingekeken en eerder al gezegd dat u er zeker van bent dat het onderzoek met opzet onklaar gemaakt is, door de rijkswacht zelf. Waarom?

“Niet door dé rijkswacht maar door een stel rijkswachters. Je zou bijvoorbeeld verwachten dat zo’n belangrijk dossier zorgvuldig bewaard en bewaakt wordt. In werkelijkheid is het al lang niet meer compleet. Intussen zou het gedigitaliseerd zijn.”

“Het dossier telt miljoenen pagina’s, maar dat zijn dus resterende brokken. De naam Robert De Vos zegt u wellicht niets? Die man is jarenlang beschuldigd geweest van betrokkenheid bij de roofmoord bij wapenhandel Dekaise in Waver, maar niemand weet waarom. Heel dat dossier is gewoon verdwenen.”

“Ik kreeg toelating van het parket-generaal om het strafonderzoek van de politie in te kijken in de zaak-François, die het onderwerp was van mijn laatste boek. Ik was zo blij als een kind. Maar dan bleek niemand dat dossier te kunnen terugvinden. Na lang zoeken zijn wel zes of acht dozen opgeduikeld met het parketdossier, maar dat was een puinhoop. Mappen zonder voorblad, stukken pv waar pagina’s in ontbraken, handgeschreven en moeilijk leesbare verslagen van de procureur. Toen ik al vijf maanden in die rommelpot zat te woelen, kreeg ik bericht dat Marianne Cappelle, de magistrate die het onderzoek naar de Bende nu leidt, het strafdossier-François bij het onderzoek naar de Bende van Nijvel gevoegd heeft. Maar ondertussen weet ik dat ook dat strafdossier onvolledig is.”

Wie was volgens u de Bende van Nijvel?

“Dé Bende bestaat volgens mij niet. Er zijn een dertigtal verdachten die er mogelijk deel van uitmaakten, en in diverse netwerken samenwerkten. Er zijn natuurlijk de centrale figuren: de twee ex-rijkswachters Robert Beijer en Madani Bouhouche, de broers De Staerke. Tegen hen zijn zeer sterke aanwijzingen. Maar ze zijn niet de enigen. Het boeltje wordt bij mekaar gehouden door de wapens die gebruikt werden bij de aanslagen.”

In de serie 1985 wordt ook sterk de nadruk gelegd op de link met de pseudomilitaire organisatie Westland New Post en extreemrechts.

“Ik weet dat Willem Wallyn (scenarist van ‘1985′, AVB) sterk gelooft in de theorie van de spanning. Ik heb daar vroeger ook in geloofd. Het idee dat de aanslagen van de Bende er kwamen om aan te tonen dat de politie en justitie niet opgewassen waren tegen de zware misdaad en dat ze versterkt moesten worden. Maar ik heb nog nooit zelfs maar de ontwikkeling van een spoor gezien dat daar een bewijs voor zou vormen. Er zijn effectief meer middelen gekomen, maar vooral pas na de zaak-Dutroux. En er is toch niemand die gaat beweren dat Marc Dutroux meisjes verkracht en vermoord heeft om de rijkswacht sterker te maken?”

Er wordt gewerkt aan een wetswijziging waardoor de zaak niet zal kunnen verjaren in 2025. Sommigen geloven dat net dat zal beletten dat de waarheid ooit aan het licht komt.

“Grote onzin, vind ik dat. Kijk naar Robert Beijer. Hij heeft bekend dat hij deelgenomen heeft aan de aanslag op majoor Herman Vernaillen en die bovendien heeft georganiseerd. Maar hij geeft geen enkel detail waar je onderzoek naar zou kunnen doen. Dus is dat dan waar? Zulke bekentenissen, daar heb je niks aan. Denk aan Bonkoffksy (oud-rijkswachter die op zijn sterfbed bekende dat hij lid was geweest van de Bende van Nijvel, maar dat bleek na onderzoek niet zo te zijn, AVB).”

“Weet je dat er intussen 134 mensen bekend hebben dat ze destijds de Zweedse premier Olof Palme vermoord hebben? Aan bekentenissen alleen heb je niks. De enige manier waarop we ooit de waarheid zullen krijgen, is door onderzoek. En er zijn nog steeds onderzoeksdaden die nog niet gebeurd zijn.”

Zoals?

“Ik ken bijvoorbeeld iemand uit de buurt van een slachtoffer die heel goed weet waarom een van de broers De Staerke jarenlang verdacht is geweest van de moord op de conciërge van het kasteel van Beersel. Maar die persoon is daarover zelfs nooit verhoord geweest.”

Waarom niet?

“Ik denk dat de speurders vandaag vooral praktisch redeneren. Er zijn zoveel fouten in het onderzoek gebeurd in de loop der jaren, een beetje advocaat gooit het meteen op procedurefouten wanneer het tot een proces komt. Ze weten dat ze bovenal onomstotelijke DNA- en andere bewijzen moeten hebben, met getuigenissen alleen gaan ze er niet komen. Ik begrijp dat ook. De verhalen die al onderzocht zijn, zijn al duizenden keren onderzocht en worden telkens anders. Maar het is zo frustrerend dat er nog steeds verhalen zijn die gewoon nooit onderzocht zijn.”

Heeft dat nog zin na veertig jaar? Niets zo feilbaar als het menselijk geheugen.

“Het zijn details die een verhaal maken. Er kan altijd een spoor inzitten.”

Bron » De Morgen