De afkoopwet wordt gereanimeerd. Mensen kunnen hun proces opnieuw afkopen, zo blijkt uit een omzendbrief van de procureurs-generaal. Die formuleren nieuwe richtlijnen, afgestemd op de eerdere bezwaren van het Grondwettelijk Hof. “We verglijden naar klassenjustitie”, vindt oud-vrederechter Jan Nolf.
Een jaar geleden protesteerde het Grondwettelijk Hof tegen de intussen veelbesproken afkoopwet, onder meer bekend van Kazachgate. De wet ging even in de kast, minister van Justitie Koen Geens (CD&V) werkte intussen aan een reparatiewet. En nu roepen de parketten de wet weer tot leven. In een omzendbrief formuleren ze nieuwe richtlijnen. Zo moet een rechter nu ook oordelen over de wettigheid van de schikking en de precieze afkoopsom.
U bent geen fan van de gereanimeerde afkoopwet?
“Absoluut niet. De rechter mag oordelen of het bedrag van de schikking wel in proportie is. Hij wordt dus gereduceerd tot boekhouder, terwijl er zoveel andere belangrijke elementen zijn. De machtspositie die de verdachte bekleedt, de eventuele voorgaande feiten, de aard van de zaak. De rechters mogen dus niets zeggen over het allerbelangrijkste: is het rechtvaardig? Dat is blijkbaar niet belangrijk.”
Kleine zaken schikken om zo tijd te winnen voor grote zaken. Dat is de geest van de afkoopwet. Leeft dat idee nog?
“Ik ben een groot voorstander van het idee. Kleinere misdrijven als winkeldiefstallen, moet je kunnen schikken. Zo kun je meer tijd aan grote zaken spenderen. Maar de parketten schieten hun doel totaal voorbij. In de praktijk zie je net het omgekeerde. Grote fraudezaken zoals die van Omega Diamonds worden afgekocht, maar de muffinman kreeg een paar maanden cel (en werd uiteindelijk in beroep vrijgesproken, BVS). Niet de geest van de wet, maar de uitvoering is het probleem. We laten de vette vissen schieten.”
Waarom willen de parketten die afkoopwet reanimeren, terwijl minister van Justitie Koen Geens (CD&V) aan een reparatiewet werkt?
“Justitie is ontzettend bang om gezichtsverlies te lijden, bijvoorbeeld als verdachten worden vrijgesproken wegens procedurefouten. Ik vermoed dat het parket enkele van die rechtszaken, die om proceduretechnische redenen vervelend zijn, snel wil schikken. Bovendien komt de reparatiewet er pas na een breed debat. Dat willen de parketten liever niet voeren, terwijl we dringend lessen moeten trekken uit bijvoorbeeld Kazachgate.”
Wat als politiek en justitie niet de juiste lessen trekken?
“Dan verglijden we naar klassenjustitie: de rijken kunnen véél misdrijven afkopen, gewone mensen komen met niets meer weg.”
Bron » De Morgen