Een jaar geleden haalde de Bende van Nijvel plots weer de voorpagina’s, nu is ze terug in de bioscoop. Niet schieten is het wraakroepende verhaal van overlever David Van de Steen en zijn strijdvaardige opa – een glansrol van Jan Decleir. Regisseur Stijn Coninx struikelt hier en daar, maar doet je wel verlangen naar een happy end in het Bende-onderzoek.
Niet schieten grijpt je al heel vroeg bij je nekvel. Nauwelijks hebben we het gezin Van de Steen leren kennen, of moeder, vader en dochter worden al koelbloedig afgemaakt. Het is 9 november 1985, en de Bende van Nijvel voert een gruwelijke aanslag uit op de Delhaize in Aalst. Zoon David, 9 jaar (op die leeftijd gespeeld door Mo Bakker, later door diens oudere broer Kes), krijgt ook lood in zijn lijf gepompt, maar overleeft het bloedbad ternauwernood.
Aan de overkant van de straat hoort opa Albert (Jan Decleir) – bijgenaamd Petje – het allemaal gebeuren. Dat regisseur Stijn Coninx (Marina) van een afstand met hem meekijkt, maakt de moordpartij nog griezeliger. Het eindeloze ratelen van de geweren in de verte, het ijzingwekkende gekrijs… Als hedendaagse kijker, die het geweld van IS vers in het geheugen heeft zitten, voel je: dit is pure terreur.
Ook daarna blijven we Petje volgen. Coninx – die zich met scenarist Rik D’Hiet baseerde op het boek Niet schieten, dat is mijn papa! van David Van de Steen en journaliste Annemie Bulté – zoomt in op zijn decennialange strijd voor gerechtigheid, én voor de toekomst van zijn kleinzoon. Het wordt een lange, kafkaiaanse tocht door Absurdistan. De tweede helft van het verhaal is daardoor wat droger en stuurlozer dan de eerste: de film worstelt dan om echt een film te zijn, en niet louter een kroniek.
Gelukkig is er Jan Decleir. Hij levert op zijn 72ste een van de indrukwekkendste acteerprestaties uit zijn carrière. De emoties die op zijn gezicht te lezen vallen wanneer hij de lichamen van zijn vermoorde familie moet identificeren, gaan door merg en been. Jammer dat Coninx zich verplicht voelt om uiteindelijk de violen boven te halen, alsof Decleirs vertolking niet krachtig genoeg was.
Tegen de sterren op
Niet alle acteurs kunnen overtuigen. Louis Talpe als geföhnde eighties-papa? Oké. Maar Jonas Van Geel die met een opzichtige pruik op zijn hoofd de puberende David Van de Steen speelt? Dat is even schrikken. Zijn we in een aflevering van Tegen de sterren op terechtgekomen? Gelukkig zet Van Geel dat later recht, wanneer zijn personage volwassen is.
De grote slechterik in Niet schieten is de Bende van Nijvel. Maar er waart ook een onzichtbare boosdoener door de film: de duistere kracht die het onderzoek voortdurend dwarsboomt en manipuleert. Coninx geeft hints in bepaalde richtingen, maar wie er aan de touwtjes trekt, wordt niet opgehelderd. Deze film doet je vurig hopen dat er in de realiteit nog een happy end aan deze sombere saga komt. Niet schieten schreeuwt ‘Indignez-vous!’ naar de kijker, in de hoop dat justitie en politiek eindelijk hun werk doen.
Bron » De Morgen