Het staat nu vast. De oplossing voor het mysterie rond de Bende van Nijvel ligt ook niet in het Henegouwse Elgoues. “Het plaatje leek nochtans te kloppen. We dachten dat we dicht bij een oplossing zaten”, zegt commissaris Eddy Vos van de speciale onderzoekscel Brabant-Wallon.

De skeletten die onlangs in Elouges werden opgegraven zijn eeuwen oud en dus niet van de ‘killer’. Daniel Blanchart, de schroothandelaar die vorig jaar stierf en onlangs in verband werd gebracht met de Bende-moorden, kan in vrede rusten.

“We zijn stilaan gewapend tegen ontgoochelingen. Het is immers niet de eerste keer dat we ervan overtuigd waren dat we op het juiste spoor zaten. Het is soms frustrerend, ja. Maar het heeft geen zin om er lang bij stil te staan. Want dan gaan we ze zeker niet pakken”, zegt de leider van het onderzoek naar de Bende van Nijvel.

Drie miljoen pagina’s telt het dossier intussen al. Ongeveer evenveel als wat het onderzoek tot nu toe in euro’s kostte. Toch hebben de speurders in zevenentwintig jaar zoeken weinig resultaten geboekt. Vierentwintig jaar na de laatste en meest bloedige Bende-overval in Aalst, weten we nog altijd niet wie er achter de 28 moorden zit.

Vraag is dan ook of het nog wel zin heeft om door te gaan tot 2015, wanneer de zaak officieel verjaart. Politiecommissaris Eddy Vos (56) is overtuigd van wel en blijft geloven dat het dossier kan worden opgelost.

“Opgeven ligt sowieso niet in mijn aard. In 2002, bij de politiehervorming, hebben veel collega’s het schip verlaten om elders aan de slag te gaan. Ik heb toen ook verschillende aanbiedingen gekregen, maar heb ze allemaal naast me neergelegd. De Bende van Nijvel, dat is een beetje mijn onderzoek. Zo lang het dossier niet wordt afgesloten, zal ik blijven zoeken naar de daders. Vroeg of laat komt er iets naar boven. Want het kan niet zijn dat niemand iets weet of iets gezien heeft. Ik ben er zelfs zeker van dat er elementen in het metershoge dossier zitten die naar de daders kunnen leiden. We moeten ze alleen vinden….”

Speurder Eddy Vos werd op Sint-Valentijnsdag 1996 naar Jumet gedetacheerd om er samen met LionelRuth het Bende-onderzoek te leiden. Ruth was er in 1995 al bij toen minister van Justitie Stefaan De Clerck (CD&V) de cel Brabant-Wallon (CBW) oprichtte. Het onderzoek naar de Bende van Nijvel was toen net van Dendermonde naar Charleroi overgeheveld.

Vos was als speurder bij de BOB van Halle in 1983 al bij het onderzoek betrokken omdat één van de eerste aanslagen in die regio gebeurde namelijk op de Colruyt van Halle. ”Wekenlang patrouilleerden we toen in de buurt van warenhuizen. Urenlang heb ik tegen sluitingstijd achter een winkelkarretje door de Delhaizes gelopen. Klaar om in te grijpen. Maar ze kwamen niet opdagen. Alsof ze wisten dat we op de loer lagen”, zegt de speurder in hart en nieren.

De Bende van Nijvel is een stuk van zijn leven. ”In de Delhaize van Beersel deed ik vroeger vakantiewerk. De Colruyt van Halle ligt vlakbij de rijkswachtpost waar ik vroeger werkte en waar ik wel eens boodschappen deed. In het restaurant Auberge du Chevalier in Beersel gingen we soms eten. Het zijn allemaal plaatsen waar de moordenaars dood en vernieling hebben gezaaid.

De cel Brabant-Wallon is pas verhuisd van Jumet naar de lokalen van de gerechtelijke politie van Charleroi en telt sinds kort opnieuw vijftien speurders. In het begin waren er dat honderd, vorig jaar bleven er nog slechts zeven van over. Maar intussen hebben Eddy Vos en zijn Franstalige collega Lionel Ruth opnieuw versterking gevraagd én gekregen van de minister van Justitie. Maandag vond in de nieuwe kantoren een debriefing plaats over de graafwerken in Elouges, waar de jongste weken een hectare groot terrein volledig werd afgegraven. “Dat spoor is definitief opgegeven”, zegt hij.

Tientallen autowrakken die de afgelopen weken werden weg getakeld om de gronden af te graven, werden deze week netjes terug op hun plaats gezet. De civiele bescherming van Brasschaat heeft het terrein in de vroegere staat hersteld. Het was een onderwereldfiguur die op zijn sterfbed verklaarde dat er op het terrein van de vroegere schroothandelaar iets van de Bende van Nijvel begraven lag.

”Let op, we beginnen nooit zomaar te graven hoor. Die beslissing ligt bij de magistraat en de onderzoeksrechter. Voor er ook maar een spadesteek wordt gegeven, hebben verschillende experts hun zegje gehad en zijn er verschillende evaluatievergaderingen geweest. Zouden we alleen voortgaan op de tips of veronderstellingen, was half België nu al omgespit”, zegt Vos.

“We hebben eerst het verleden van de ex-bewoner nagetrokken. Uiteindelijk zijn we op die plaats beginnen graven die de lijkenhonden ons hebben aangewezen. Met succes. We vonden er beenderen van een menselijk lichaam. De wetsdokter kon niet onmiddellijk zien hoe oud ze waren. Maar hij wist wel dat ze van een persoon afkomstig waren. En dat ze in de loop der jaren herbegraven werden. Uit het tandheelkundig onderzoek bleek ook dat het om iemand ging die minstens tien jaar aan de kust had geleefd. Toeval wil dat na de overval in Aalst een treinticket richting Oostende werd gevonden. We hebben goede redenen om aan te nemen dat het van één van de daders was.”

“Dus zijn we verder beginnen graven en vonden op één plek op het terrein zakken vuilnis. Daarin stak onder meer een leeg zakje chips met vervaldatum 1986. De laatste Bende-moorden vonden, toeval of niet, op 9 november 1985 plaats in Aalst (8 doden). Tijdens de graafwerken vonden we nog enkele skeletten waarvan onmiddellijk duidelijk was dat ze veel ouder waren. En we stootten op een put met ongebluste kalk. Ideaal om een lichaam te laten verdwijnen. Kortom, te veel om nog van toeval te kunnen spreken”, aldus Vos.

En toch staat het onderzoek vandaag nog altijd even ver als waar het begon. Nergens! Eddy Vos zucht. ”We blijven zoeken. Bijna dagelijks komt er nog nieuwe informatie binnen. En er is nog een profiling-onderzoek aan de gang in Canada.”

Maar profiling kost veel tijd en vooral veel geld. Ongeveer 40.000 euro. “Maar het is de moeite waard. Profilers schetsten eerder al een beeld van de vermoedelijke drie vaste leden van de Bende. Nu moeten de Canadezen aan de hand van het Belgische dossier en een aantal wiskundige en geografische parameters aanduiden waar in België de Bende vandaan zou kunnen komen. Of een plek situeren vanwaar ze opereerden. Waar we van uitgaan is dat de Bende uit drie leden bestond. De zogeheten ’reus”, de ’ouwe’ en de ’killer’. Deze laatste is vermoedelijk doodgeschoten door een politieman die hem na de overval inAalst onder vuur nam.

Getuigen zagen de avond van de overval in Aalst een donkere VW Golf staan langs het bos van La Houssière, niet ver van Elouges. Er stond een opvallend grote man bij. En iemand die voldeed aan de beschrijving van de ’ouwe’. Er lag ook iemand op grond. We gaan ervan uit dat het om de ’killer’ ging. Helaas leverde een zoektocht in het bos niets op. Het is te zeggen, er werden geen stoffelijke resten gevonden. Waarom die mensen zo lang gewacht hadden om ons te verwittigen? Omdat ze bang waren. Toen we ze een paar jaar geleden ondervroegen, zaten ze nog te rillen van schrik. Ze hebben ons uiteindelijk gebeld omdat het hen niet los liet, zelfs niet na al die jaren. Zowel de Canadezen als de Amerikanen vonden het getuigenis bijzonder waardevol.” De profiling die momenteel gebeurt in Canada, met steun van het Amerikaanse FBI, is het onderzoek van de laatste hoop.

Bron: Gazet van Antwerpen | Thierry Goeman | 7 Maart 2009