De slagkracht van de inlichtingendiensten is recentelijk fors toegenomen. Voor de toezichthouder Comité I geldt het tegenovergestelde. Die moest door geldgebrek zelfs een onderzoek stopzetten. “De grenzen van de besparingen zijn bereikt”, klinkt het.
Sinds mei gelden nieuwe regels voor de inlichtingendiensten. Die update van de wet over de bijzondere inlichtingenmethoden (zoals telefoons afluisteren of mensen schaduwen) is volgens Jaak Raes, de baas van de Staatsveiligheid, een “echte verbetering voor de werking van onze diensten”.
Eén van de belangrijkste veranderingen is de mogelijkheid om telefoons te ‘tappen’ of computers te hacken in dossiers van extremisme. Voorheen kon dat alleen wanneer het ging om bijvoorbeeld terrorisme. Door de update mogen agenten fictieve identiteiten gebruiken tijdens hun werk en is het toegelaten om bij allerlei soorten reisoperators informatie op te vragen: autoverhuurders, busdiensten, sites om kamers te huren enzovoort.
De Staatsveiligheid zette gisteren uiteen hoe ze methodes combineert om betere informatie te verkrijgen. Behalve voor de Staatsveiligheid is er vooral veel veranderd voor de militaire inlichtingendienst ADIV, die beduidend meer slagkracht krijgt in het buitenland.
Controle
“Deze nieuwe wet is een mijlpaal in de wettelijke organisatie van de Belgische inlichtingendiensten”, vindt minister van Justitie Koen Geens (CD&V). Aan de controle op die inlichtingendiensten is echter niets veranderd. Vooraleer ze methodes toepassen die iemands privacy schenden, moeten de geheime diensten goedkeuring krijgen van een commissie met magistraten. Achteraf controleert de toezichthouder Comité I hun werk ook nog. Maar het water staat die waakhond aan de lippen.
“De werklast voor ons is toegenomen”, zegt Wouter De Ridder, griffier bij het Comité I. “Tegelijk zitten we zoals veel diensten al jaren in een besparingsmodus. We hebben de indruk dat onze impact op de diensten nog volstaat, maar budgettair zitten we met een probleem. Onze impact kan daardoor op termijn verminderen.”
Eind vorig jaar berichtte de zakenkrant De Tijd dat onder meer die toezichthouder het budgettair lastig heeft, een probleem waar al in 2014 voor werd gewaarschuwd.
Spionagemethodes
Vandaag blijkt dat het Comité I bepaalde onderzoeken niet meer kan uitvoeren omdat er te veel ander werk is. Het gaat om toezichtsonderzoeken, die ingaan op meer algemene kwesties bij de inlichtingendienst. “Een onderzoek naar de veiligheidsscreenings door de Staatsveiligheid hebben we on hold moeten zetten omdat onze dienst te weinig mensen telt”, zegt De Ridder.
Doordat de inlichtingendiensten steeds vaker die vernieuwde spionagemethodes toepassen, vragen de controles daarop meer tijd en energie. Tegelijk is het Comité I verantwoordelijk geworden voor toezicht op de databank over Syriëstrijders bij het Ocad, is ze betrokken bij de instantie waar mensen beroep kunnen aantekenen als ze geen veiligheidsmachtiging krijgen, én komt daar in de toekomst nog de controle op de databank met passagiersgegevens bij. “De grenzen zijn bereikt”, zegt De Ridder.
Bron » De Standaard