Twee jaar heeft hij nodig om het dossier van de Bende van Nijvel te doorploegen, zegt rechtspsycholoog Peter van Koppen (64). Maar waarom zou een Nederlandse professor slagen waar honderden Belgische speurders 30 jaar lang hebben gefaald? “Vergeet die robotfoto’s. Vergeet die bekentenissen en die nieuwe getuigenissen”, aldus van Koppen. “We beginnen opnieuw.”
Onderzoeksrechter Martine Michel moet binnenkort beslissen of ze Peter van Koppen de toestemming geeft om het lijvige onderzoeksdossier te bestuderen. Maar informeel zou Michel maandag al haar akkoord hebben gegeven, nadat Justitieminister Koen Geens (CD&V) tijdens een ontmoeting met de slachtoffers aangaf dat hij niet afkerig staat tegenover het idee.
Het was advocaat Walter Van Steenbrugge die op vraag van enkele nabestaanden voorstelde om de Nederlander in te schakelen. “Ik heb lang met hem gesproken, en ik was onder de indruk. Hij hanteert een compleet andere aanpak om een zaak te bekijken.”
Van Koppen is in Nederland een autoriteit. Zo’n 15 jaar geleden richtte hij het ‘Project Gerede Twijfel’ op, waarbij hij samen met studenten dossiers onderzoekt van mensen die beweren dat ze onschuldig in de cel zitten. “We bekijken zo’n vier dossiers per jaar”, zegt Van Koppen. “En ja, af en toe kan er wel eens iemand naar huis.”
Het bekendste voorbeeld is de Schiedammer Parkmoord. Vier jaar lang zat Cees B. in de cel, verdacht van de moord in 2000 op de 10-jarige Nienke Kleiss. Het team van Van Koppen toonde aan dat het onderzoek “broddelwerk” was. Cees B. werd vrijgelaten, en in 2005 werd Wik H. veroordeeld. Sinds zo’n zeven jaar onderzoekt Van Koppen ook oude cold case-dossiers, op vraag van de Nederlandse politie.
Frisse blik
“Het onderzoek naar de Bende is een bijzondere zaak”, zegt Van Koppen. “Ik ken het dossier niet, behalve wat ik af en toe eens in de krant las.” Speurders vragen zich vooral af wannéér de professor het lijvige dossier zal lezen. In 1996 becijferde de Belgische professor Adrien Masset dat, als hij per uur 50 pagina’s zou lezen, het hem vier jaar zou kosten om alles door te nemen. Intussen is het dossier nog eens in omvang verdubbeld.
Van Koppen: “Wie zegt dat we alles moeten lezen? We zullen uiteraard een selectie maken. In zo’n dossier zitten veel verdachtmakingen en roddels.”
Hij wil niet starten met de recente tips, of de bekentenissen van “Reus” Chris Bonkoffsky. “Ik begin bij de vaststellingen op de plek zelf. We moeten de feiten verzamelen, die tegen elkaar afwegen, en dan op een wetenschappelijke manier een scenario opbouwen. We moeten vooral tunnelvisie vermijden. Speurders hebben vaak één piste in hun hoofd, en gaan dan alles daarrond onderzoeken. Andere pistes laten ze links liggen.”
In een hoek gedreven
“Vergeet die robotfoto’s”, zegt Van Koppen ook. “Die zijn pas jaren na de overvallen opgesteld, door de getuigen onder hypnose te brengen. Dat is onzin.”
Van Koppen heeft weinig ervaring met de Belgische justitie. Eén van de weinige keren was toen hij tijdens het proces van de Parachutemoord opgevoerd werd als expert. Ook toen noemde hij het onderzoek “slecht gevoerd” en verweet hij de speurders “tunnelvisie.” Tot de openbare aanklager hem in een hoek dreef, en Van Koppen moest toegeven dat hij het dossier maar vluchtig gelezen had.
Jef Vermassen, advocaat van een slachtoffer van de Bende, was er toen ook bij, als advocaat van de nabestaanden van slachtoffer Els Vandoren. “Ik was die professor eigenlijk al vergeten”, zegt Vermassen. “Hij heeft geen onvergetelijke indruk nagelaten.”
Bron » Het Nieuwsblad