De FOD Justitie houdt een lijst bij van vertalers-tolken die een eed hebben afgelegd en dus betrouwbaar zijn. Maar alleen het gerecht zelf kan die raadplegen. Dat is knap vervelend voor de politie die anderstaligen wil verhoren, of voor wie officiële documenten, zoals een diploma, wil laten vertalen. Justitie plant crisiscommunicatie.
Hoe goed de technologie ook mag zijn, Google Translate heeft zijn grenzen. Voor vertalingen in een officiële context worden beëdigde vertalers-tolken ingeschakeld. Dagelijks doen mensen op hen een beroep voor de vertaling van bijvoorbeeld bewijzen van goed zedelijk gedrag, diploma’s, attesten, enzovoort. Beëdigde tolken zijn ook aanwezig tijdens huwelijken of treden op tijdens theoretische en praktische rijexamens voor mensen die het Nederlands niet voldoende machtig zijn. Bij politie en gerecht is de bijstand van de beëdigde vertalers-tolken niet weg te denken. Zij staan in voor de vertaling van telefoontaps uit het Albanees, helpen bij het verhoor van Vietnamese slachtoffers van mensensmokkel of maken in de rechtbank de uitspraak verstaanbaar voor de Braziliaanse drugssmokkelaar.
Jarenlang was er geen controle op wie zich ‘beëdigd vertaler’ noemde. Rechtbanken hielden zelf lijsten bij, maar daar zat geen lijn in. In 2014 kwam de aanzet voor een nationaal register, in 2016 werd het uiteindelijk opgesteld. De bedoeling was dat het register ook publiek zou worden, zodat iedereen vlot kon weten bij wie hij kon aankloppen. ‘Een moderne justitie waar de burger vertrouwen in stelt, vraagt om transparantie en de inzet van onpartijdige en kwaliteitsvolle experten, tolken en vertalers’, verklaarde minister van Justitie Koen Geens (CD&V) bij de aankondiging eind 2016.
Dat register met beëdigde vertalers en tolken, een project van de FOD Justitie, is vandaag nog steeds niet publiek. ‘Wie op zoek is naar een beëdigd vertaler, tolk of gerechtsdeskundige, kan geen globale betrouwbare bron raadplegen’, zegt Edward Landtsheere, de woordvoerder van de FOD (federale overheidsdienst) Justitie.
Eedaflegging
Dat is op zich al niet zo praktisch. Bovendien veranderden vorig jaar de regels voor de opname in dat register. Iedereen die de titel wilde dragen, moest tussen 3 en 20 december een eed afleggen bij een hof van beroep (voordien gebeurde dat per gerechtelijk arrondissement). Daardoor kan enkel wie in december de eed aflegde, nog officiële vertalingen uitvoeren. Maar door de combinatie van een niet-publiek register met de veranderde regels, is het overzicht over de betrouwbare tolken zoek.
De politie is daardoor niet meer zeker of de tolk die ze inschakelt wel beëdigd is. Als dat niet zo is, dan kan het verhoor uiteindelijk ongeldig worden verklaard. Daarom moet de politie aan de tolk vragen of hij een bepaald nummer heeft dat bevestigt dat hij de eed heeft afgelegd. Bij de minste twijfel moet de tolk in spoedprocedure ter plekke de eed afleggen.
Naar de griffie
Volgens Henri Boghe, zelf vertaler-tolk, dreigen er problemen met rijbewijzen die na 1 januari zijn behaald met de bijstand van een tolk. ‘Daar zitten er zeker tussen die niet beëdigd waren’, zegt Boghe. ‘Dat betekent dat die rijbewijzen nietig kunnen worden verklaard.’ De vertaler contacteerde Vlaams minister van Mobiliteit Lydia Peeters (Open VLD) hier al over. ‘Ik kreeg als antwoord dat er verder wordt gewerkt op basis van de documenten uit het verleden die in de examencentra werden voorgelegd door de tolken en waaruit hun beëdiging moet blijken. Dat getuigt van een totaal gebrek aan respect voor de wet die van kracht is, en voor de tolken en vertalers die zich wél tijdig in regel hebben gesteld.’
Bij de FOD Justitie is nog niet duidelijk wanneer het register volledig publiek toegankelijk zal zijn. ‘Daar zit druk achter’, zegt de woordvoerder. ‘Niet alleen vanuit de politie, ook vanuit het kabinet-Justitie. We krijgen heel wat vragen vanop het terrein. Volgende week zullen we crisiscommunicatie publiceren met alle richtlijnen. In afwachting van een publiek register kunnen mensen terecht bij de griffie van de rechtbank voor het overzicht van de beëdigde vertalers en tolken.’
Bron » De Standaard