Heeft u informatie over de Bende van Nijvel, dan horen VTM en Het Laatste Nieuws het graag. De politie is daar niet mee opgezet. ‘Wie wil dat zijn tip direct bijdraagt aan het onderzoek, komt beter naar ons.’
‘Misschien zijn er mensen die na het zien van deze uitzending naar voren willen komen met informatie over De Bende van Nijvel. Misschien zijn er mensen die een van de andere mensen op een robotfoto menen te herkennen. Het gerecht vraagt uitdrukkelijk om vanaf nu alle tips, hoe klein ook, door te geven op het gratis nummer van de politie.’
Zo eindigde afgelopen dinsdag het VTM-opsporingsprogramma Faroek. De volgende ochtend al meldden drie tieners zich bij de politie met twee dozen vol mogelijk bewijsmateriaal: een duizendtal stukken munitie van het kaliber 9 mm, een riotgun en een revolver. Ze hadden die gevonden op de bodem van het kanaal Brussel-Charleroi en opgeslagen op zolder. Na de media-aandacht voor de Bende stapten ze ermee naar de speurders.
VTM gooit een visnet uit
Maar VTM roept niet altijd op om met informatie naar de politie te stappen: het heeft een eigen tip-kanaal. Nieuwsleaks heet dat, en het bestaat al ruim twee jaar. Met de heropleving van het Bende-dossier blaast de zender, samen met de krant Het Laatste Nieuws, het platform nieuw leven in. Informatie delen kan er via een ‘superanonieme’ Tor-browser, die door journalisten alleen via een geheime code gelezen kan worden. Er kunnen ook foto’s en documenten geüpload worden.
‘Het is als een visnet dat we uitgooien, in de hoop dat het iets oplevert’, zegt journalist Faroek Özgunes, die het platform beheert.
‘Wij zijn makkelijker bereikbaar, laagdrempeliger’
Maar komen zo geen tips bij de media terecht, die anders naar de politie zouden gaan? ‘Het is absoluut niet onze bedoeling om een parallel circuit uit de grond te stampen, of om zelf de jacht op de Bende te openen’, zegt Özgunes. ‘Wij willen het politieonderzoek op geen enkele manier hinderen. Als mensen zeggen: “Daar liggen wapens”, dan gaan wij die natuurlijk niet zelf opduiken. Dan geven we die informatie discreet door aan de speurders.’
Waarom die tussenstap? Waarom mensen niet altijd rechtstreeks aanmoedigen om met tips naar de politie te gaan? ‘Die stap is vaak te groot’, zegt Özgunes. ‘Mensen denken dat een formele tip of klacht zich tegen hen kan keren. Ze hebben geen zin om ondervraagd te worden, en al zeker niet om zelf een naam te worden in het dossier van de Bende van Nijvel. Wij zijn makkelijker bereikbaar, laagdrempeliger.’
‘En we zijn ook niet zomaar een doorgeefluik voor justitie’, benadrukt Özgunes. ‘We zullen ook niet snel met informatie aan de slag gaan als we geen idee hebben vanwaar ze afkomstig is. We proberen altijd eerst met de bron in contact te komen. Vaak geven mensen evengoed hun naam en telefoonnummer mee. Als iemand ons volledig anoniem een Excel-sheet bezorgt, gaan wij die niet maandenlang uitspitten. Wij hebben wel wat beters te doen.’
‘Bemoeienis van een journalist kan onze operatie verbranden’
Wat vindt de politie ervan, dat media oproepen om met tips naar hen te komen? ‘Wij willen natuurlijk de ethiek van VTM niet in twijfel trekken’, zegt Sarah Frederickx, woordvoerder van de federale politie. ‘Maar het lijdt geen twijfel dat er risico’s verbonden zijn aan platformen als Nieuwsleaks. De media zeggen dat zij het politieonderzoek niet willen dwarsbomen, en dat geloven wij. Maar zij weten natuurlijk niet altijd wat dat onderzoek inhoudt.’
‘Een voorbeeld: er komen via het forum tips binnen over een drugslab. De journalist neemt het heft in eigen handen, trekt erheen, schrijft er een artikel over. Nu zou het kunnen zijn dat wij al die tijd een observatie- of undercoveroperatie hebben lopen rond die plantage, bijvoorbeeld met het doel om een groter netwerk op het spoor te komen. De bemoeienis van de journalist kan onze operatie verbranden.’
‘Als mensen informatie hebben en tips willen geven, moeten ze zich bedenken wat ze willen dat er met die tip gebeurt. En als ze toch vooral willen dat die bijdraagt aan het onderzoek, en dus terechtkomt bij mensen die elke dag dat onderzoek voeren, zouden wij hen aanraden om die tip via ons – de officiële kanalen – door te spelen. Dat kan ook in alle discretie. Ik kan niet genoeg benadrukken hoe belangrijk het is dat mensen het vertrouwen in de politie blijven behouden.’
Iedereen Bende-speurder
Voor wie maar niet genoeg kan krijgen van het delen van informatie over de Bende van Nijvel, kan nu zondag terecht in… Nijvel. Daar vindt – zo staat het althans op Facebook – het evenement ‘Uitwisselen van tips ivm De Reus’ plaats. En, zo klinkt het, ‘ook mensen die de Reus nooit hebben gezien of nog geen tips hebben, zijn welkom!’
Afgaande op de reacties op de Facebookpagina van het evenement, nemen de meeste mensen het niet al te serieus. ‘Ik ken wel een dwerg: misschien heeft die er ook iets mee te maken’ of ‘ik heb uit goede bron vernomen dat “de reus” een groot persoon was’, zijn maar enkele van de reacties.
Voorlopig geven 327 mensen aan dat ze aanwezig zijn, 1.300 anderen zijn geïnteresseerd. Maar denkt u toch nog maar twee keer na, voor u zondag naar Nijvel afzakt.
Bron » De Standaard