34 jaar na de laatste overval van de Bende van Nijvel, in 1985 in de Delhaize van Aalst, gaat het gerecht DNA afnemen bij honderden mensen. Hun erfelijk materiaal zal vergeleken worden met DNA uit het dossier. ‘We halen alles uit de kast’, zegt Eric Van der Sypt van het federaal parket.
De woordvoerder van het federaal parket wil eerst een misverstand de wereld uit: het is niet omdat er lange tijd niet wordt gecommuniceerd over een lopend dossier dat het onderzoek op apegapen ligt. “Dat is een misvatting bij veel mensen. Het onderzoek naar de Bende van Nijvel ligt niet stil. Integendeel! Achter de schermen worden er bergen werk verzet”, zegt Eric Van der Sypt. De grote klopjacht op DNA van honderden mensen is daarvan het sprekende bewijs. Van der Sypt wil niet horen van een zoveelste wanhoopspoging in een onderzoek dat veel nabestaanden van Bende-slachtoffers al lang wantrouwen. “Dit is net een weloverwogen onderzoekstrategie. We willen het verkregen DNA-materiaal vergelijken met DNA uit het onderzoek.”
Met welk DNA wil Van der Sypt niet zeggen. Mag hij ook niet. Geheim van het onderzoek. Voor zover bekend zitten in de miljoenen bladzijden van het gerechtelijk onderzoek slechts twee volledige DNA-profielen. Het eerste is afkomstig van een sigarettenpeuk die gevonden werd in de auto van de vermoorde taxichauffeur Constantin Angelou. Het DNA op de peuk zou van een van de daders zijn. En dan is er ook nog het DNA dat teruggevonden werd op een stukgesneden kogelvrije vest die in 1986 opgevist werd in Ronquières.
“Zoals iedereen weet, is er niet heel veel vergelijkingsmateriaal beschikbaar”, vervolgt Van der Sypt. “Maar het moet en zal gebeuren – wat het ook kost. Minister van Justitie Koen Geens (CD&V) heeft daar een bijkomende inspanning gedaan. Als het goed is, mag het ook worden gezegd.”
Gigantisch onderzoeksdossier
De eerste afnames gebeurden al de voorbije weken. Het gaat om zowel mannen als vrouwen wier naam opduikt in het gigantische onderzoeksdossier. “Sommigen stonden destijds ook al DNA af, zonder dat er een match was”, zegt Van der Sypt. “Maar ook van hen vragen we een nieuw staal. Omdat we met een goede basis willen werken. Want wie zegt dat die oude DNA-stalen al die jaren goed zijn bewaard? En de DNA-technologie van vandaag biedt ook veel meer mogelijkheden. Om maar één voorbeeld te geven: vroeger kon een gemengd profiel niet uit elkaar worden gehaald. Vandaag wel.”
Ook mensen die destijds geen DNA moesten geven, zullen de komende weken of maanden dus moeten dulden dat de politie met een wattenstaafje in hun mond speurt naar wangslijm. De swab, zoals dat officieel heet, wordt vervolgens verzegeld en bezorgd aan een laboratorium. De analyse daar kost 60 euro. Per staal.
Volgens Bieke Vanhooydonck, gerechtelijk deskundige DNA-databanken van het Nationaal Instituut voor Criminalistiek en Criminologie, is het technisch mogelijk om een DNA-profiel op te stellen in twee dagen. “Dat is dan wel bij hoogdringendheid en dat kost dat meer. De wettelijke termijn tussen afname van het staal en het opstellen van een profiel bedraagt sowieso 30 dagen.”
“Eigenlijk vertrekt deze hele operatie op vrijwillige basis”, zegt Van der Sypt. “Maar het spreekt voor zich dat wie weigert in zo’n dossier zich verdacht maakt. Dan kan de onderzoeksrechter zo’n staal afdwingen.” Het gerecht hoopt met dit huzarenwerk minstens pistes te sluiten. “Maar natuurlijk hopen we op veel meer. Op een doorbraak, ja.”
Nicky Verstappen
Die doorbraak dankzij een DNA-jacht forceerden de Nederlandse speurders al in 2018 in het vastgelopen moordonderzoek naar Nicky Verstappen. De 11-jarige jongen was twintig jaar eerder verdwenen van een zomerkamp op de Brunssummerheide. Een dag later werd het kind dood teruggevonden. Er zat DNA van een onbekende in Nicky’s onderbroek, pyjama en lichaam. Jarenlang zat het onderzoek muurvast. Tot de politie begin 2018 bekendmaakte dat ze een grootschalig DNA-verwantschapsonderzoek zou uitvoeren.
De politie riep 21.500 mannen op die in 1998 in de omgeving woonden waar het lichaam van Nicky Verstappen werd gevonden. Of daar in de buurt waren. Uiteindelijk gaven 14.049 mannen vrijwillig een staal af. De politie wilde ook het DNA van een zekere Jos Brech, maar die reageerde niet op de oproep. Jos Brech was de nacht na de moord op Nicky Verstappen langs de plaats delict gefietst. De politie noteerde die nacht zijn gegevens, zonder meer. Via familie van Jos Brech kreeg de politie uiteindelijk zijn DNA. Het matchte. De spoorloze Jos Brech – hij was kort na de DNA-oproep snel vertrokken voor een wandeling in de Vogezen – werd uiteindelijk in augustus 2018 in Spanje in de buurt van Barcelona opgepakt.
De Bende van Nijvel maakte tussen 1982 en 1985 liefst 28 doden bij een hele reeks diefstallen, inbraken en overvallen. Aanvankelijk zouden de misdaden van de Bende op 9 november 2015 verjaren. Maar de verjaringstermijn werd vlak voor de verjaring verlengd met tien jaar – tot 9 november 2025 dus. Het federaal parket durft niet te gissen tegen wanneer het DNA van alle honderden mannen en vrouwen vergeleken zal zijn met die uit het dossier. “Maar we halen écht alles uit de kast.”
Bron » De Morgen
