“Herlees het dossier. De antwoorden staan erin”

Vermassen is op zoek naar de waarheid in opdracht van David Van de Steen, die zijn ouders en zus verloor bij een raid van de Bende van Nijvel.

Jef Vermassen weet wie achter de Bende van Nijvel zat. Of althans, dat denkt hij toch. Zijn onthullingen worden aan officiële zijde onthaald op een droog “geen commentaar”.

“De toenmalige Staatsveiligheid, de Groep Diane (het speciaal interventieteam binnen de toenmalige rijkswacht, red.), belangrijke politici die een sterk en autoritair regime wilden en gangsters uit het zwaar banditisme.” Dat conglomeraat zat in de eerste helft van de jaren 80 achter de Bende van Nijvel, legde Jef Vermassen zondag uit. Waar hij die zekerheden haalt, wilde hij gisteren (nog altijd) niet kwijt. “Ik heb deze elementen en nog andere informatie uit het dossier. Wat die juist zijn, kan ik niet prijsgeven omwille van mijn beroepsgeheim.”

Vermassen is er echter van overtuigd dat de gegevens waarover hij beschikt correct zijn. Maar hij is op zijn hoede. Uit wat hij zegt en in zijn boek schrijft, kan je afleiden dat zijn vertrouwen in de speurdersploeg van onderzoeksrechter Martine Michel (Charleroi) eerder beperkt is.

Promotie

In zijn recente boek ‘Meester, ik heb geen tranen meer’ besteedt Vermassen veertien pagina’s aan de Bende van Nijvel en het lijden van het slachtoffer dat hij bijstaat, David Van de Steen. Dat de strafpleiter uit Lede net nu met deze onthullingen komt, wekt daarom op sociale media wat te verwachten schampere reacties los. “Moet er hier een boek gepromoot?”, luidt de teneur.

Vermassen pareert die kritiek. “Ik maak van mijn boek gebruik om nog eens aan de boom te schudden. Omdat ik van David de opdracht gekregen heb samen op zoek te gaan naar de waarheid. En omdat ik doodsbang ben dat het dossier een stille dood gaat sterven. Daarom stel ik een aantal vragen. En vraag ik dat het dossier grondig herlezen wordt. De antwoorden staan erin.”

De advocaat doet de suggestie om in de zaak van de Bende van Nijvel dezelfde methode toe te passen als in de zoektocht naar de moordenaar van Annick Van Uytsel. “Toen dat onderzoek was vastgelopen, werd het dossier toevertrouwd aan een duo profilers (twee misdaadanalisten van de federale gerechtelijke politie van Turnhout, red.) Met maagdelijke blik namen zij het opnieuw helemaal door. Daardoor slaagden zij erin nieuwe elementen naar voor te brengen die tot dan toe niet waren opgemerkt. Misschien kan dit hier ook het geval zijn.”

De reactie van minister van Justitie Koen Geens (CD&V) – voogdijminister van de geviseerde Veiligheid van de Staat – op de onthullingen van Jef Vermassen is kort en droog. “Dit onderzoek loopt nog steeds en ik kan geen commentaar geven over lopende onderzoeken.”

Van de zaak gehaald

Een oud-speurder doet dat wel. Van 1982 tot 1985 behoorde Franz Balfroid bij de BOB van Waver met zijn collega Gérard Bihay tot de allereerste Bende-speurders. De Bende heette toen nog niet zo. Er was enkel een bizarre roofoverval bij wapenhandelaar Dekaise in Waver, waar in 1982 het eerste slachtoffer viel.

Franz Balfroid: “Bihay en ik stelden in 1983 als rijkswachter het eerste proces-verbaal op over de Groep G, een geheime extreemrechtse groep binnen de rijkswacht. Ik zeg niet dat wij de waarheid in pacht hadden, maar zoals deze bende te werk ging, kon je moeilijk anders dan wegkijken van het klassieke gangstermilieu. Overvallers proberen zo veel mogelijk geld mee te graaien en zo weinig mogelijk slachtoffers te maken. Deze lui deden precies het omgekeerde. Dus gingen wij zoeken bij het Front de la Jeunesse of Westland New Post – een creatuur van de Staatsveiligheid, zoals achteraf bleek.”

Het speurwerk van Bihay en Balfroid werd achteraf overladen met lof in tientallen Bende-boeken. Balfroid leeft nu teruggetrokken, diep in de Ardennen. “Wij zijn van de ene dag op de andere van de zaak gehaald. De Nijvelse procureur Jean Deprêtre riep: ‘Het zijn klassieke gangsters, basta!’ Gérard hebben ze naar de brigade Gembloux gestuurd, mij naar Oudergem. Daar moesten we ons bezighouden met burenruzies. Op mijn vijftigste ben ik gepensioneerd.”

Bron » Het Laatste Nieuws

Bendespeurders niet opgezet met complottheorie van Jef Vermassen: “Kom voor de dag met namen Bende van Nijvel”

“Indien u de namen van de leden van de Bende van Nijvel kent, kom er dan mee voor de dag. U bent altijd welkom in mijn bureau.” Bende-magistraat Christian De Valkeneer reageert verbaasd op de uitspraak van Jef Vermassen over het Bendeonderzoek. “Iedereen heeft zijn theorie, maar je moet er wel nog de bewijzen voor aanbrengen”, zeggen de speurders.

Topadvocaat Jef Vermassen windt er geen doekjes om. “Ja, ik denk dat ik weet wie achter de Bende van Nijvel schuilgaat. Hun namen zitten in het dossier, misschien zelfs hun foto’s. Het raadsel rond de Bende kon al lang opgelost zijn. De maatschappij heeft daar recht op. Het is dan ook spijtig dat wij op onze vragen geen antwoord krijgen van de mensen, die zeker weten wie het gedaan heeft.”

Dat potje moet volgens Vermassen met andere woorden gedekt blijven. “Toen onderzoeksrechter Freddy Troch ten tijde van de onderzoekscel Delta de waarheid wellicht te dicht genaderd was, werd hem het dossier plots onttrokken. Troch vertrouwde mij kort voordien toe: En nu komt de moeilijke fase, want nu moet ik hoge pieten aanpakken. Het dossier verhuisde naar Charleroi en het blijft tot op vandaag onopgelost. Alsof dat nog niet erg genoeg was, werden Troch en zijn speurders onlangs in diskrediet gebracht. Om de aandacht af te leiden van wat zich echt had afgespeeld?”

Freddy Troch herinnert zich de verhuis van het dossier maar al te goed: “Dat is op een onwettige manier gebeurd. De geijkte procedures werden toen niet gevolgd. Hoe mijn speurders onlangs werden aangepakt, is bovendien een schande. Zij werden er gewoon van verdacht deel uit te maken van de Bende en bewijsmateriaal vervalst te hebben om het onderzoek te saboteren. Spijtig genoeg werd ik nooit verhoord. Ik had de zaak wel kunnen uitklaren maar dan had ik het fantastische verhaal van de nieuwe speurders ook meteen met de grond gelijk gemaakt.” Maar over de inhoud van zijn dossier zwijgt Troch in alle talen.

Dictatuur boven democratie

Wie waren de hoge pieten dan, die volgens Vermassen buiten schot moesten blijven? Leden van de toenmalige Staatsveiligheid, leden van de speciale interventie-eenheid van de politie, politici en terroristen avant la lettre die een dictatuur verkozen boven de democratie, zegt de advocaat. Maar namen noemt hij niet.

Zijn hypothese is niet nieuw. Dat de Bende met haar overvallen een klimaat van terreur in ons land moest scheppen, zodat de bevolking akkoord zou gaan met inperking van haar vrijheden en de uitbouw van het politieapparaat, is een vaak aangehaalde denkpiste. “Wij hebben dat allemaal uitgevlooid”, zeggen speurders die op het dossier gewerkt hebben.

“Wij hebben nagetrokken of bepaalde mensen van de Staatsveiligheid en leden van de politie hun kennis van het veiligheidsapparaat in ons land ten dienste hebben gesteld van de Bende. Daarbij werden hoge omes niet ontzien. Het heeft niets opgeleverd. Wij hebben gezocht of gangsters uit het groot banditisme, zelfs zonder dat zij het beseften, betrokken zouden zijn geweest bij Bendefeiten. Het spoor liep dood. Wij hebben de inmenging van de politiek, daarbij inbegrepen van buitenlandse inlichtingendiensten, niet uitgesloten. Maar ook dat bracht geen zoden aan de dijk.”

Onderzoek gemanipuleerd

“Mocht meester Vermassen ons kunnen helpen, dan nodig ik hem graag uit”, zegt procureur-generaal Christian De Valkeneer. “Alle materiële elementen uit dit dossier werden opnieuw onder de loep genomen. Daaruit is gebleken dat, ook na de laatste Bende-overval, nog mensen voorwerpen en wapens van de Bende bezaten. Zij hebben getracht het onderzoek te manipuleren. Wellicht beschikken zij over inlichtingen, die zij nooit eerder verklapt hebben. Of hebben zij nog ergens bewijsmateriaal liggen. Wij moeten het van die getuigenissen hebben. Hopelijk haalt de nieuwe wet die spijtoptanten strafvermindering kan geven, hen over de brug. Maar misschien kan meester Vermassen ons aan zo’n getuigenis helpen. Is dat zo, dan is hij welkom.”

Bron » Het Nieuwsblad | Yves Barbieux

Een hypothese zo oud als de Bende zelf: het was een inside job

“Ik denk dat ik weet wie er achter de Bende van Nijvel zit.” In een gesprek met TV-Oost legde Jef Vermassen zondagavond een verband met de Staatsveiligheid en de vroegere groep Diane, de speciale eenheden van de rijkswacht. Maar hij is niet de eerste die in die richting wijst.

Volgens Vermassen rust er een taboe op de hypothese van de inside job: de Bende van Nijvel die 28 mensen doodde bij vooral overvallen op grootwarenhuizen tussen 1982 en 1985. Om te doden, en in volle Koude Oorlog het land te destabiliseren, zoals in die jaren ook in Italië en Luxemburg gebeurde. Maar de hypothese is zo oud als de Bende zelf, zo leert een kleine rondvraag.

Hugo Coveliers, oud-politicus

“Dit was ook een van onze hypothesen”, zegt Hugo Coveliers, destijds voor de Volksunie lid van de eerste parlementaire commissie rond de Bende van Nijvel (1988-1989). “Men sprak van degenerated agents. Mensen die een opleiding hadden genoten bij de speciale eenheden, zich hadden aangesloten bij een of andere obscure club die zich als onderdeel van een ondergronds burgerleger voorbereidde op een inval van de Russen.”

De commissie wijdde 187 vergaderingen aan de Bende, hoorde 118 getuigen en maakte in zijn eindverslag melding van “duistere machten” die het onderzoek tegenwerkten.

“Men reageerde daar vanuit de rijkswachttop en de politiek furieus op. Wij waren gevaarlijke gekken, om zoiets zelfs maar te durven denken. (pathetisch) Zoiets schaadde het vertrouwen in onze instellingen! In de eindversie van het rapport zijn onze bevindingen afgezwakt, vooral onder invloed van de minst actieve commissieleden. Wat Jef Vermassen nu zegt, zeiden wij dertig jaar geleden al. Toen was het vloeken in de kerk.”

Franz Balfroid, speurder van het eerste uur

Van 1982 tot 1985 behoorde Franz Balfroid bij de BOB van Waver met zijn collega Gérard Bihay tot de allereerste Bende-speurders. De Bende heette toen nog niet zo. Er was enkel een bizarre roofoverval bij wapenhandelaar Dekaise in Waver, waar in 1982 het eerste slachtoffer viel.

Franz Balfroid: “Bihay en ik stelden in 1983 als rijkswachter het eerste proces-verbaal op over de Groep G, een geheime extreemrechtse groep binnen de rijkswacht. Ik zeg niet dat wij de waarheid in pacht hadden, maar zoals deze bende te werk ging, kon je moeilijk anders dan wegkijken van het klassieke gangstermilieu. Overvallers proberen zoveel mogelijk geld mee te graaien en zo weinig mogelijk slachtoffers te maken. Deze lui deden precies het omgekeerde. Dus gingen wij zoeken bij het Front de la Jeunesse of Westland New Post – een creatuur van de Staatsveiligheid, zoals achteraf bleek. Wij leefden in een wereld waarin velen in Brussel als NAVO-hoofdzetel een potentieel doelwit zagen van een Russische aanval.”

Het speurwerk van Bihay en Balfroid werd achteraf overladen met lof in tientallen Bende-boeken. Balfroid leeft nu teruggetrokken, diep in de Ardennen.

“Wij zijn van de ene dag op de andere van de zaak gehaald. De Nijvelse procureur Jean Deprêtre riep: ‘Het zijn klassieke gangsters, basta!’ Gérard hebben ze naar de brigade Gembloux gestuurd, mij naar Oudergem. Daar moesten we ons bezighouden met burenruzies. Op mijn vijftigste ben ik gepensioneerd. Er was iemand bij de rijkswacht die zei: ‘Denk goed na, gij hebt kinderen.’ Ik heb dat pensioen aanvaard en heb me dat nog geen moment beklaagd. Een van de mensen die ons buiten werkten zit nog altijd in het huidige onderzoeksteam. Ik probeer eigenlijk het nieuws over de Bende niet meer te volgen.”

David Van de Steen, overlevende

Normaal had de teller van de Bende op 29 moeten staan. Nadat hij zijn papa en mama op 9 november 1985 neergekogeld zag worden op de parking van de Delhaize in Aalst, rende de toen 9-jarige David Van de Steen de winkel binnen, verstopte zich en zag een van de daders boven zich. Hij schoot zijn machinegeweer leeg op de onderbuik van het kind. Van de Steen dankt zijn leven aan een medisch wonder.

Nu brengt hij veel tijd door op de filmset. Stijn Coninx verfilmt het boek Niet schieten, dat is mijn papa! van journaliste Annemie Bulté.

“Tot zijn dood in 2011 was het vooral mijn opa die de zaak bleef opvolgen. Hij heeft het zien gebeuren vanuit zijn raam, tegenover Delhaize. Hij vertelde mij hoe een rijkswachtofficier die avond in paniek uitriep: ‘Het zullen er toch geen van ons zijn?!’ Ik bedoel: ook in die tijd zelf was het een evident denkspoor. Waar anders dan bij de speciale eenheden konden mensen voor dit soort killeroperaties zijn opgeleid? Jef Vermassen verwoordt wat alle nabestaanden nog altijd hopen. Dat de tijdgeest eindelijk rijp is.”

Bron » De Morgen