Op vrijdag 15 augustus 1980, exact 40 jaar geleden werd Rentenier Paul Bail (64j) vermoord. De rentenier werd de zondag erop dood teruggevonden in zijn rode DAF in de Beukenlaan. Deze zaak, in Hoegaarden ‘een kasteelmoord’, deed veel stof opwaaien. Bij de reconstructie op 26 augustus 1980 en bij de verkoop van de inboedel in november 1981 was ongeveer het hele dorp present. Rik Cipers was één van de mensen die ‘Bailke’ zoals hij genoemd werd, vond. Het verhaal van het kapittelhuis – en park, het voormalige domein Bail, loopt nog steeds verder.

Paul Bail leefde bescheiden, was klein van gestalte, maar hij was rijk. Hij bezat in Hoegaarden vele hectares landbouwgrond, het pachthof ‘Arendsnest’ en het kapittelhuis waar vroeger kanunniken leefden en uiteraard het kapittelpark van ongeveer 3 ha. Hij bezat ook een grote eigendom in Sartre Saint Géry, tegen de Franse grens, bijna zo groot als in Hoegaarden. Zijn voorouders hebben er gewoond en een straat in het dorp heeft hun naam gekregen.

Ze hadden daar tegen de Franse grens ook een bos van 500 ha. Paul Bail was een rentenier, die leefde van zijn bezittingen en beleggingen. Na de oorlog kwam de nog steeds onder de knoet van vader Bail levende Paul wonen in Hoegaarden. Tot zijn vader stierf moest de toen 58-jarige Paul Bail steeds om 10 uur s’avonds thuis zijn. Hij mocht ook niet trouwen met het meisje van zijn keuze, want Marie Spiette was niet rijk genoeg. Een tijdje voor zijn dood is hij wel gehuwd met Marie, een dame afkomstig uit de Marollen.

“Ik heb Paul Bail goed gekend, want ik bewerkte de velden achter zijn park, waar nu het nieuwe rusthuis staat en ook nieuwe woonwijken werden aangelegd. Ik zag hem dikwijls rondfietsen met zijn blauwe damesfiets in zijn park, en we deden wel eens een babbeltje. De man was gesloten van karakter. Hij heeft mij gezegd dat hij 100 jaar oud zou worden, maar dat is door die moord dus niet gelukt”, zo vertelt Rik Cipers een gepensioneerde landbouwer, die alles van op de eerste rij meemaakte.

“We kwamen op zondag 17 augustus 1980 na de mis uit de kerk, en toen bleek dat Bail al een paar dagen vermist was. Max Smolders, de huurder van de bijhorende boerderij zei dat hij niet wist waar ‘meneerke’ was. Ook zijn auto was verdwenen. De burgemeester en omstaanden kwamen erbij en toen bleek dat er een oranjerode DAF in de Beukenlaan stond. Ik ben toen als eerste met de fiets naar de Beukenlaan gereden, vond daar de auto, met een plas bloed onder. Daarna ben ik weer naar het Gemeenteplein gereden en de politie werd verwittigd”, aldus Rik Cipers.

In de koffer van zijn DAF

Garagist Honorez Celis uit Aalst-Nerm heeft de auto met een koevoet opengebroken en in de koffer werd het lijk van Bail gevonden, met strop rond de nek, aan handen en voeten gebonden, en verbonden met zijn hielen. “Door zich proberen te bevrijden heeft hij zich gewurgd. Dit was een typische paracommandoknoop, waardoor heel snel de link met Michel Proot, een 27-jarige ex-parracommando uit Genval gelegd werd. Deze was klusjesman in het domein en vroeg steeds meer geld aan Paul Bail. Hij eiste zelfs zijn postzegelcollectie op. Toen hij binnen brak in het huis werd hij betrapt door Paul Bail. Proot sloeg Bail neer met een glazen voorwerp en dacht dat hij dood was”.

De familie Bail was alleszins zeer rijk. Paul Bail woonde afwisselend in Hoegaarden en in Brussel. Hij was de laatste bewoner van het Kapittelhuis, en stamde langs moederskant uit de brouwersfamilie ‘Dumont’ uit Hoegaarden. De familie had heel wat bezittingen. Zo werd na de dood van Paul Bail 500 ha bos, in het noorden van Frankrijk, en een stuk in België met villa, in de provincie Luxemburg, eigendom van de Belgische Staat. Het bos van 500 ha werd indertijd overgedragen aan de toenmalige eerste Minister Wilfried Martens. Achteraf waren het regionale ministers van Landbouw die de akte van overdracht moesten gaan ondertekenen. Dit gebeurt telkens opnieuw wanneer nieuwe ministers aantreden.

Overzicht van de gebeurtenissen in het kapitteldomein van de moord tot nu

Op 15 augustus 1980 werd de rentenier Paul Bail vermoord. Het was de 27- jarige Michel Proot die de 64- jarige rentenier Bail, vermoordde. Hij drong met een valse sleutel in het herenhuis, het voormalige kapittelhuis, aan de Houtmarkt, en verbrijzelde de schedel van Bail met een fles spuitwater of een ander glazen voorwerp. Hij dacht dat Bail dood was, maar uit de lijkschouwing bleek dat Bailke stierf door wurging. Hij wikkelde Bail in een deken en voerde hem naar de Beukenlaan met de rode Daf van het slachtoffer. Pas drie dagen later werd het lijk ontdekt.

De wedersamenstelling van de moord lokte op dinsdag 26 augustus 1980 een grote massa naar de Houtmarkt. Heel wat kijklustigen kwamen ook naar de Beukenlaan. Drie verdachten werden in verband gebracht met de moord.

In september 1980 moest het park, waar rentenier Paul Bail vermoord werd, door de politie permanent beschermd worden tegen indringers. Nieuwsgierigen drongen immers regelmatig binnen.

In februari 1981 voerde de gemeente Hoegaarden onderhandelingen om het moordhuis Bail aan te kopen. Begin mei 1981 nam de gemeente een optie op de aankoop van het huis Bail, samen met het park en de aanpalende hoeve, 5 ha in totaal. Dit werd geraamd op 10 miljoen frank.

Tegen einde mei 1981 werd de verkoop van de eigendommen Bail afgelast wegens onvoorziene omstandigheden. Er kwam een onverwachte erfgenaam in de persoon van een Waals edelman opdagen, en nu bleek plots ook notaris Rosseeuw uit Tienen een verre verwant van Bail te zijn. De notaris werd rond 20 mei aangehouden, samen met een verre verwant van hem. Beide personen werden aangehouden omdat er onregelmatigheden gebeurden met documenten die betrekking hadden op de erfenis van de vermoorde rentenier. Deze plotse wending kwam er op de dag dat niet minder dan 57 percelen grond van Paul Bail zouden verkocht worden door diezelfde notaris in zaal Pax in Hoegaarden.

In oktober 1981 genoot de openbare verkoop van de inboedel van het huis Bail, wel 500 loten, voor een bedrag van 4,7 miljoen frank, internationale belangstelling. Zelfs twee vogelverschrikkers, een defecte houtkachel en een kapotte stofzuiger gaan van de hand.

In november 1981 werd bij de gemeente unaniem beslist het domein aan te kopen en op 7 september 1982 werd de aankoopakte van het park en het huis Bail officieel ondertekend. Daarna bleef het domein een tiental jaren onbenut met af te toe een activiteit in het verwilderde park.

Het was wachten tot maart 1990 toen schepen Frans Huon met de idee Vlaamse Toontuinen op de agenda van de raad kwam. Het park werd geopend in 1992 onder de naam Vlaamse Toontuinen, werd daarna Tuinen van Hoegaarden en nu Het Park. Het huis diende als brasserie.

In 2001 werd het Arendsnest, of de kapittelhoeve aan de Houtmarkt verkocht door de gemeente aan de familie Cels en in 2003 kwam het nieuws dat dit een wijnchâteau zou worden. De restauratie van het Arendsnest verliep moeizaam, maar is anno 2020 toch al ver gevorderd.

In het meerjarenplan van de gemeente in 2019 werd de idee geopperd om het kapittelhuis, waar al jaren een brasserie ‘Kapittelhuys’ gevestigd is, te verkopen. Het park zou in gemeentelijke handen blijven.

Bron » Het Laatste Nieuws